TỔN THƯƠNG MẮT TRONG SỬ DỤNG THIẾT BỊ LASER VÀ ÁNH SÁNG CƯỜNG ĐỘ MẠNH (Intense Pulsed Light)

Tìm hiểu chung

• Mắt là cơ quan dễ bị tổn thương và thường bị tổn thương trong các thủ thuật sử dụng laser thẩm mỹ trên mặt, đặc biệt khi điều trị các khu vực quanh mắt và mí mắt do sự tán xạ laser và ánh sáng mạnh.

• Mắt dễ bị tổn thương do da mí mắt mỏng, có mô đích giàu sắc tố như biểu mô sắc tố võng mạc và mống mắt dễ hấp thụ năng lượng laser. Với đặc điểm này, các biện pháp phòng ngừa phải được thực hiện khi điều trị các khu vực quanh mắt để giảm nguy cơ chấn thương nhiệt và mù lòa. Nếu bệnh nhân không được sử dụng các thiết bị bảo vệ mắt như kính hoặc khiên chuyên dụng sẽ dẫn đến tổn thương cấu trúc mống mắt và võng mạc.

Cơ chế chấn thương

• Tia laser tạo ra sự phá hủy quang hóa (gồm quang nhiệt và quang cơ), trong quá trình này, mô tạo ra đủ nhiệt để làm biến tính protein và tăng nhiệt độ võng mạc từ 40°C đến 60°C dẫn đến tổn thương không hồi phục.
• Laser Nd YAG 1064nm liên quan đến phần lớn các tổn thương ở mắt do tia laser, có khả năng gây xuất huyết võng mạc, xuất huyết thủy tinh thể, sẹo…, khi laser được hấp thụ bởi melanin biểu mô sắc tố võng mạc. Laser Nd YAG 1064 gây tổn thương đáng kể cho mắt so với laser có bước sóng ngắn hơn, vì nó có khả năng xuyên sâu hơn. Một số ca tổn thương mắt sau khi tiếp xúc tia laser Nd YAG 1064 được báo cáo ở Hàn Quốc với chẩn đoán bỏng laser võng mạc và xuất huyết thuỷ tinh thể, với triệu chứng mắt nhìn thấy những vật thể bay trước mặt và giảm thị lực.

Các vị trí tổn thương

• Các bộ phận khác nhau của mắt có thể bị tổn thương bởi laser và tổn thương có thể từ nhẹ đến nặng.
• Tổn thương nhiệt ở giác mạc có thể dẫn đến đau dữ dội, vì giác mạc có mật độ thụ thể đau cao, tuy nhiên tổn thương giác mạc hiếm khi gây suy giảm thị lực đáng kể khi giới hạn ở biểu mô giác mạc.
• Tổn thương thuỷ tinh thể có thể dẫn đến giảm thị lực ở mắt bị ảnh hưởng thông qua sự hình thành đục thủy tinh thể.
• Võng mạc, chịu trách nhiệm chuyển đổi các kích thích ánh sáng thành hình ảnh trực quan trong não, đặc biệt dễ bị tổn thương bởi các tia laser trong phổ hồng ngoại và ánh sáng có thể nhìn thấy (400nm, 1400nm), được gọi là vùng nguy hiểm võng mạc. Ánh sáng trong phổ này được tập trung bởi thuỷ tinh thể lên võng mạc, dẫn đến bức xạ võng mạc lớn hơn hàng trăm lần so với chiếu xạ giác mạc. Vì nhiều loại laser được sử dụng trong thẩm mỹ da nằm trong phổ này, nên thận trọng khi sử dụng các loại laser ở vùng mặt.

An toàn laser và ánh sáng mạnh

• Khu vực cách ly: cần sử dụng laser và ánh sáng mạnh trong khu vực cách ly, có cảnh báo nguy hiểm.
• Sử dụng kính bảo vệ chuyên dụng đạt tiêu chuẩn cho người thực hiện, kính bảo vệ mắt hoặc khiên che giác mạc cho bệnh nhân.

Kết luận

• Laser và ánh sáng cường độ mạnh là vũ khí hiệu quả trong điều trị thẩm mỹ vùng mặt, nhưng có thể gây tổn thương cho mắt khi sử dụng quanh mắt hoặc trên mí mắt, vì vậy cần phải có biện pháp an toàn khi thực hiện.
• Bác sĩ thực hiện phải được đào tạo để vận hành máy laser, có kiến thức cơ bản về vật lý và an toàn laser.
• Không được điều trị các tổn thương quanh mắt hoặc trên mí mắt nếu không có khiên chắn giác mạc bằng kim loại chuyên dụng cho bệnh nhân.
• Khi xảy ra tổn thương mắt do laser cần phải đi khám ngay bác sĩ chuyên khoa mắt để được điều trị thích hợp.