THÂM QUẦNG MẮT (DARK CIRCLES)

TỔNG QUAN

• Thâm quầng mắt là tình trạng vùng da xung quanh mắt bị tối màu hơn vùng da còn lại, liên quan đến nhiều nguyên nhân khác nhau, là một vấn đề thẩm mỹ phổ biến nhưng khó giải quyết.
• Thâm quầng mắt là một vấn đề thẩm mỹ đáng kể ở nữ giới, khiến khuôn mặt luôn cảm thấy mệt mỏi, buồn bã..., ảnh hưởng nhiều đến chất lượng cuộc sống.

NGUYÊN NHÂN

• Nguyên nhân của thâm quầng mắt là do nhiều yếu tố và có thể được nhóm thành ba loại: ứ đọng máu tĩnh mạch nông, tăng sắc tố bề mặt da ( lắng đọng melanin ở da, tăng sắc tố sau viêm do viêm da tiếp xúc hoặc dị ứng) và hiệu ứng “đổ bóng” trên rãnh tear trough.
• Nghiên cứu của Park năm 2013 trên 100 phụ nữ bị thâm quầng mắt cho thấy tỉ lệ thâm quầng mắt do ứ đọng máu tĩnh mạch nông là 35%, loại hỗn hợp có sự kết hợp giữa yếu tố tăng sắc tố da và yếu tố mạch máu là 54%, hay gặp nhất.

Xác định nguyên nhân:

Thâm quầng mắt do ứ đọng máu tĩnh mạch nông

• Lượng máu ở mí mắt dưới lớn hơn và tốc độ lưu thông máu chậm hơn so với ở má, do đó ứ máu, hoặc tắc nghẽn máu có xu hướng xảy ra, kết hợp da vùng này rất mỏng và không có mỡ dưới da, và quầng thâm xuất hiện.
• Quầng thâm dưới mắt xuất hiện màu đỏ, xanh, tím. Tông màu bên trong tối hơn bên ngoài.
• Khi kéo giãn da, tông màu tía có xu hướng trở nên tối hơn, và không tối hơn khi soi dưới đèn Wood.
• Là nguyên nhân chính của thâm quầng mắt ở người châu Á, đó là lý do tại sao các loại kem làm sáng da thường không hoặc ít hiệu quả trong điều trị.

Thâm quầng mắt do tăng sắc tố da

• Quầng thâm thường có màu nâu, xanh xám, thường trở nên tối hơn khi soi dưới đèn Wood.
• Vùng da dưới mắt bị tăng sắc tố quá mức, có thể là do bớt sắc tố hoặc tình trạng tăng sắc tố sau viêm do viêm da tiếp xúc hoặc dị ứng, hình ảnh thường gặp là một dải tăng sắc tố hơi cong phía dưới mắt.

Thâm quầng mắt do hiệu ứng “đổ bóng” trên rãnh tear trough, da lão hoá

• Hay gặp ở người bị mất thể tích ở rãnh tear trough, do hiệu ứng ánh sáng tạo bóng đổ trên rãnh tear trough, thay đổi theo góc nhìn và góc chiếu ánh sáng.
• Da lão hoá, lỏng lẻo tạo nên nhiều nếp gấp nhỏ ở vùng mí mắt dưới cũng làm vùng da đó trở nên tối màu hơn.

ĐIỀU TRỊ

Các phương thức điều trị khác nhau tùy thuộc vào nguyên nhân.

THAY ĐỔI LỐI SỐNG

• Ngủ đủ giấc, tránh thức khuya.
• Hạn chế chà xát vùng quanh mắt.
• Giảm hút thuốc
• Uống nhiều nước
• Dùng túi trà, túi bột cafe nhúng nước sôi rồi để lạnh đắp lên vùng mắt
• Massage nhẹ vùng mắt giúp cải thiện tuần hoàn

BÔI TẠI CHỖ

• Mỹ phẩm trong điều trị thâm quầng mắt thường được phối hợp để cải thiện lưu thông máu, giảm sắc tố và giảm nếp nhăn trên da.
• Kem chống nắng là sản phẩm bắt buộc phải được sử dụng đối với các bệnh lý liên quan đến tăng sắc tố ở vùng mặt.
• Các chất ức chế tạo thành sắc tố ( hydroquinone, axit retinoic, axit azelaic, steroid, axit kojic, Vitamin C, arbutin…) cần phải được sử dụng liên tục trong nhiều tháng để đạt được hiệu quả. Một số tác giả đề xuất các công thức phối hợp nhiều thành phần để đạt kết quả tốt hơn (vd như phối hợp Vitamin C 3%, Vitamin A 0,1%, Vitamin E 0,5%).
• Vitamin C là thành phần quan trọng trong các sản phẩm điều trị thâm quầng mắt do nhiều tác dụng phối hợp: Vitamin C là chất làm ức chế sản sinh melanin đã được sử dụng từ lâu trong việc làm sáng da; Vitamin C cũng cải thiện tình trạng tuần hoàn ở mí mắt; Vitamin C có thể thúc đẩy sản xuất collagen, làm dày da vùng mí mắt và che giấu màu sắc của máu ứ đọng. Vấn đề của Vitamin C đơn thuần là dễ bị oxy hoá và ít được hấp thu qua da nên hay được sử dụng dưới dạng dẫn xuất như Sodium ascorbate (ANa) và Ascorbic acid glucoside (AG).

LỘT DA BẰNG HOÁ CHẤT

Có thể sử dụng AHA để cải thiện thâm quầng mắt, axit glycolic thường được sử dụng.

LASER

• Laser Ruby, QS Nd-YAG được sử dụng để điều trị các sắc tố da trong thâm quầng mắt.
• Laser Nd-YAG xung dài, PDL được sử dụng để điều trị giãn mạch máu trong thâm quầng mắt.
• Laser Fractional CO2, Erbium được sử dụng trong tái tạo bề mặt da vùng mi dưới mắt, cải thiện độ săn chắc của da.
• IPL có thể được sử dụng để điều trị sắc tố và mạch máu vùng mi dưới mắt nhưng cần phải rất cẩn thận.
• RF làm săn chắc và làm dày da bằng cách kích thích tăng sinh collagen mới và tái cấu trúc collagen bị lão hoá.

CHẤT LÀM ĐẦY

• Có thể dùng chất làm đầy từ HA hoặc mỡ tự thân.
• Hiệu quả tốt ở các trường hợp thâm quầng mắt do hiệu ứng bóng đổ ở rãnh tear trough và da lỏng lẻo, nhiều nếp nhăn.

MESOTHERAPY

• Thành phần tiêm có thể là PRP, tế bào gốc, DNA cá hồi, Vitamin C, Ginkgo biloba…
• PRP, tế bào gốc, DNA cá hồi: có các yếu tố tăng trưởng, kích thích tăng sinh collagen làm dày da và hỗ trợ cải thiện tuần hoàn.
• Vitamin C: tác dụng mạnh hơn bôi, nhưng khi tiêm rất đau.
• Ginkgo biloba có tác dụng cải thiện tuần hoàn vùng mi mắt dưới, giảm quầng thâm do ứ đọng máu.

Tác giả: Bs Trương Tấn Minh Vũ