Trị mụn trứng cá do buồng trứng đa nang

Cùng tìm hiểu xem tại sao hội chứng buồng trứng đa nang lại gây nổi mụn và cần làm gì để điều trị.

Hội chứng buồng trứng đa nang là gì?

Hội chứng buồng trứng đa nang là một trong những bệnh phụ khoa do rối loạn nội tiết tố sinh dục phổ biến ở phụ nữ trong độ tuổi sinh sản. Ước tính có đến 10% thanh thiếu niên và phụ nữ trẻ bị hội chứng buồng trứng đa nang.

Tuyến yên là một cấu trúc trong não bộ có nhiệm vụ phát tín hiệu chỉ đạo cơ thể sản xuất hormone estrogen, progesterone và testosterone. Hội chứng buồng trứng đa nang khiến cho các tín hiệu này bị gián đoạn, làm cho cơ thể giảm sản sinh estrogen và progesterone nhưng lại tăng sản sinh testosterone.

Điều này ngăn cản sự rụng trứng và dẫn đến các triệu chứng như:

• Kinh nguyệt không đều
• Da dầu, nổi mụn trứng cá
• Mọc lông trên mặt và nhiều vị trí không mong muốn khác (chứng rậm lông ở phụ nữ)
• Dễ tăng cân và khó giảm cân
• Giọng nói trầm
• Có các mảng da sẫm màu, dày và mịn như nhung ở những nếp gấp trên cơ thể như sau gáy, cổ, nách hoặc bẹn (bệnh gai đen)
• Khó chịu ở vùng chậu
• Khó thụ thai

Nguyên nhân khác gây ra mụn trứng cá

Hội chứng buồng trứng đa nang chỉ là một trong nhiều nguyên nhân gây nổi mụn trứng cá.

Mụn trứng cá hình thành khi:

• Tuyến bã nhờn trong da tiết ra quá nhiều dầu
• Tế bào da chết bị mắc kẹt bên trong lỗ chân lông, gây bít tắc
• Vi khuẩn gây mụn, chủ yếu là vi khuẩn Propionibacterium acnes (P. acnes) phát triển quá mức
• Tác động của lượng nội tiết tố thừa

Điều này có thể xảy ra do:

• Stress/căng thẳng
• Thay đổi nội tiết tố, chẳng hạn như khi mang thai hay trước kỳ kinh nguyệt
• Một số loại thuốc, chẳng hạn như corticosteroid

Một số thói quen hàng ngày cũng có thể làm tăng nguy cơ bị mụn trứng cá, ví dụ như:

• Không rửa mặt thường xuyên
• Thường xuyên sờ tay lên mặt
• Không uống đủ nước
• Sử dụng các sản phẩm chăm sóc da hay trang điểm gây bít tắc lỗ chân lông

Biện pháp điều trị

Các loại thuốc trị mụn không kê đơn thường chủ yếu chứa các thành phần như benzoyl peroxide, axit salicylic hay lưu huỳnh (sulfur) để tiêu diệt vi khuẩn gây mụn và làm thông thoáng lỗ chân lông.

Mặc dù những thành phần này có thể giúp trị mụn trứng cá thể nhẹ nhưng lại thường không đủ để điều trị mụn trứng cá do rối loạn nội tiết tố.

Khôi phục sự cân bằng nội tiết tố là cách duy nhất để điều trị tình trạng mụn trứng cá do hội chứng buồng trứng đa nang. Khi bị bệnh này và nổi mụn trứng cá thì nên đi khám. Bác sĩ sẽ kê các loại thuốc dưới đây:

Thuốc tránh thai

Thuốc tránh thai đường uống không chỉ có tác dụng ngăn ngừa mang thai ngoài ý muốn mà còn được sử dụng để điều trị mụn trứng cá do rối loạn nội tiết tố. Tuy nhiên, không phải loại thuốc tránh thai nào cũng có tác dụng này.

Thuốc tránh thai kết hợp là loại thuốc duy nhất có thể điều hòa nồng độ hormone trong suốt chu kỳ kinh nguyệt.

Các loại thuốc này thường chứa ethinyl estradiol và một hoặc một số các chất sau:

• progestin norgestimate
• drospirenone
• norethindrone acetate

Không phải phụ nữ nào cũng có thể dùng thuốc tránh thai. Không nên dùng thuốc nếu trên 35 tuổi hoặc có tiền sử:

• ung thư vú
• cục máu đông
• cao huyết áp
• hút thuốc lá

Thuốc kháng androgen

Thuốc kháng androgen là nhóm thuốc kê đơn có tác dụng làm giảm nồng độ testosterone – một loại androgen.

Mặc dù androgen là nội tiết tố nam nhưng cơ thể phụ nữ cũng sản sinh ra androgen, chỉ có điều là ít hơn nhiều so với nam giới.

Khi bị gội chứng buồng trứng đa nang hoặc các bệnh do mất cân bằng nội tiết tố khác, nồng độ testosterone trong cơ thể tăng lên quá cao. Điều này kích thích tuyến bã nhờn trong da tăng tiết dầu. Lượng dầu thừa, tế bào da chết cùng vi khuẩn P. acnes mắc kẹt trong lỗ chân lông, dẫn đến hình thành mụn trứng cá.

Không phải ai bị mụn do rối loạn nội tiết tố cũng đều có nồng độ androgen cao nên trước tiên sẽ cần làm xét nghiệm máu để kiểm tra.

Retinoid

Các sản phẩm retinoid nồng độ thấp không kê đơn trước đây được sử dụng để làm mờ các nếp nhăn nông và làm đều màu da. Hiện nay, các sản phẩm retinoid còn được dùng để trị mụn trứng cá nhưng chủ yếu là mụn ở độ tuổi dậy thì.

Khi bị mụn trứng cá do hội chứng buồng trứng đa nang thì các loại retinoid nồng độ thấp sẽ không đủ hiệu quả mà cần đi khám bác sĩ da liễu để được kê các sản phẩm có nồng độ cao hơn. Retinoid có cả dạng uống và dạng kem hoặc gel bôi ngoài da. Retinoid isotretinoin đường uống (Accutane) là một trong những sản phẩm phổ biến nhất.

Retinoid sẽ khiến cho da trở nên vô cùng nhạy cảm với tia UV trong ánh nắng mặt trời. Vì vậy cần phải bôi kem chống nắng hàng ngày và nhớ bôi lại sau một thời gian đi ngoài trời. Nếu làn da không được bảo vệ khỏi ánh nắng thì sẽ có nguy cơ cao bị nám da và thậm chí là ung thư da.

Nếu dùng retinoid dạng bôi ngoài da thì chỉ nên bôi vào buổi tối. Nếu dùng những sản phẩm này vào ban ngày thì sẽ khiến cho da dễ bị tổn hại hơn dưới tác động của ánh nắng mặt trời.

Retinoid dạng bôi thường gây khô da trong thời gian đầu sử dụng. Mới đầu chỉ nên bôi cách ngày một lần và khi da đã thích nghi thì có thể dùng hàng ngày.

Chế độ ăn uống

Đến nay vẫn còn nhiều tranh cãi xung quanh việc liệu rằng chế độ ăn uống hàng ngày có gây mụn trứng cá hay không. Nhiều người cho rằng các loại thực phẩm như chocolate hay đồ chiên là nguyên nhân gây mụn trứng cá nhưng thực tế, điều này là không đúng. Tuy nhiên, nhiều nghiên cứu đã chỉ ra một số loại thực phẩm có thể làm tăng phản ứng viêm trong cơ thể và dẫn đến hình thành mụn trứng cá. Khả năng bị mụn sẽ càng cao hơn nếu có các yếu tố nguy cơ khác, chẳng hạn như bị buồng trứng đa nang.

Mặt khác, một số loại thực phẩm lại có khả năng chống viêm tự nhiên, ví dụ như:

• Cà chua
• Các loại rau xanh
• Trà xanh
• Các loại quả mọng như dâu tây, việt quất, nho,…
• Các loại cá béo như cá hồi, cá ngừ, cá trích
• Các loại hạt (hạnh nhân, óc chó
• Dầu thực vật
• Nghệ, gừng, tỏi, hạt tiêu
• Đậu nành

Mặt khác, một số loại thực phẩm lại góp phần làm tăng phản ứng viêm trong cơ thể như:

• Các loại thịt đỏ
• Bánh mì trắng
• Khoai tây
• Đồ chứa nhiều đường

Mặc dù nếu chỉ thay đổi chế độ ăn thì sẽ không đủ để trị mụn trứng cá do hội chứng buồng trứng đa nang nhưng đây là một bước quan trọng trong quá trình điều trị.

Nếu đã thay đổi chế độ ăn uống mà không thấy cải thiện thì hãy hỏi ý kiến bác sĩ về việc uống bổ sung các chất chống viêm như:

• Bromelain (một loại enzyme chiết xuất từ quả dứa)
• Đồng (copper)
• bột nghệ
• Vitamin a và c
• Kẽm

Chăm sóc da

Cho dù là bất kỳ phương pháp trị mụn nào thì cũng cần kết hợp với thói quen chăm sóc da đúng cách mỗi ngày, gồm có các bước như sau:

• Rửa mặt hai lần một ngày bằng sữa rửa mặt dịu nhẹ dành cho da mụn
• Dùng các sản phẩm dưỡng da phù hợp với loại da, không chứa dầu.
• Không nặn mụn.
• Sử dụng mỹ phẩm trang điểm không gây bít tắc lỗ chân lông và không chứa thành phần gây kích ứng, dị ứng.
• Bôi kem chống nắng mỗi ngày

Cần lưu ý, mụn trứng cá không phải là triệu chứng duy nhất của hội chứng buồng trứng đa nang. Khi có bất cứ dấu hiệu bất thường nào khác thì cũng cần đi khám để có biện pháp điều trị phù hợp.