Rung nhĩ không do bệnh van tim là gì?

Rung nhĩ (AFib) là thuật ngữ y khoa chỉ tình trạng rối loạn nhịp tim. Có nhiều nguyên nhân khác nhau gây rung nhĩ, trong đó có bệnh van tim, khi các bất thường ở van tim làm nhịp tim trở nên bất thường.

Tuy nhiên, nhiều người bị rung nhĩ không mắc bệnh van tim. Nếu rung nhĩ không xuất phát từ vấn đề về van tim, nó được gọi là rung nhĩ không do bệnh van tim.

Hiện chưa có khái niệm tiêu chuẩn để mô tả tình trạng rung nhĩ không do bệnh van tim. Vẫn còn nhiều tranh luận về việc nên xếp những nguyên nhân nào vào yếu tố gây rung nhĩ do bệnh van tim và những nguyên nhân nào là yếu tố gây rung nhĩ không do bệnh van tim.

Nghiên cứu cho thấy có thể có sự khác biệt trong việc điều trị hai nhóm tình trạng này. Các nhà khoa học đang tìm hiểu phương pháp điều trị hiệu quả nhất cho từng loại rung nhĩ.

Triệu chứng của rung nhĩ không do bệnh van tim

Một số người bị rung nhĩ không có triệu chứng. Nếu có, các triệu chứng có thể gặp phải là:

• Cảm giác khó chịu ở ngực
• Tim đập loạn nhịp
• Đánh trống ngực
• Chóng mặt, cảm giác sắp ngất
• Khó thở
• Mệt mỏi không rõ nguyên nhân

Nguyên nhân gây rung nhĩ không do bệnh van tim

Những yếu tố có thể gây rung nhĩ không do bệnh van tim bao gồm:

• Tiếp xúc với các chất kích thích làm ảnh hưởng đến hoạt động của tim như rượu, caffeine hoặc thuốc lá
• Ngưng thở khi ngủ
• Huyết áp cao
• Bệnh phổi
• Cường giáp (tuyến giáp hoạt động quá mức)
• Căng thẳng do cơ thể phản ứng với tình trạng bệnh nặng, chẳng hạn như viêm phổi

Trong khi đó, rung nhĩ do bệnh van tim có thể xuất phát từ vấn đề về van tim nhân tạo hoặc tình trạng hẹp van hai lá (mitral valve stenosis). Hiện nay, các bác sĩ chưa thống nhất về việc có nên xếp các bệnh van tim khác vào nhóm rung nhĩ do bệnh van tim hay không.

Chẩn đoán rung nhĩ không do bệnh van tim

Nếu không có triệu chứng, rung nhĩ có thể được phát hiện tình cờ khi kiểm tra sức khỏe hoặc thực hiện xét nghiệm vì lý do khác.

Bác sĩ sẽ khám lâm sàng, hỏi về tiền sử bệnh cá nhân và gia đình, đồng thời có thể yêu cầu các xét nghiệm sau:

• Điện tâm đồ (ECG): đo hoạt động điện của tim
• Siêu âm tim (echocardiogram): kiểm tra cấu trúc tim
• Nghiệm pháp gắng sức (stress test): đo nhịp tim khi vận động
• Chụp X-quang ngực: kiểm tra tình trạng tim và phổi
• Xét nghiệm máu: tìm nguyên nhân tiềm ẩn như cường giáp hoặc nhiễm trùng

Điều trị rung nhĩ không do bệnh van tim

Bác sĩ có thể đề nghị dùng thuốc hoặc thực hiện một số thủ thuật để điều trị rung nhĩ không do bệnh van tim.

Dùng thuốc

Đối với tất cả các loại rung nhĩ, bác sĩ cũng đều có thể kê đơn thuốc chống đông máu để điều trị. Điều này là do rung nhĩ khiến tâm nhĩ rung lên, co bóp không đều đặn, làm máu lưu thông chậm hơn bình thường.

Khi máu ứ đọng quá lâu, nó có thể hình thành cục máu đông. Nếu cục máu đông di chuyển đến tim hoặc não, nó có thể gây nhồi máu cơ tim hoặc đột quỵ. Thuốc chống đông máu sẽ giúp làm giảm nguy cơ này.

Có nhiều loại thuốc chống đông máu với cơ chế khác nhau để hạn chế hình thành cục máu đông.

Với rung nhĩ do bệnh van tim, bác sĩ thường kê đơn thuốc kháng vitamin K. Loại thuốc này ức chế cơ thể tổng hợp các yếu tố đông máu phụ thuộc vào vitamin K, từ đó giảm nguy cơ hình thành cục máu đông. Thuốc kháng vitamin K thường được dùng là warfarin (Coumadin).

Tuy nhiên, khi dùng thuốc kháng vitamin K, bạn cần được theo dõi thường xuyên để kiểm tra hiệu quả của thuốc và kiểm soát chế độ ăn uống nhằm tránh hấp thụ quá nhiều vitamin K từ thực phẩm.

Hiện nay, các thuốc chống đông thế hệ mới được khuyến nghị thay thế warfarin vì chúng không yêu cầu theo dõi chặt chẽ. Điều này lý giải tại sao bác sĩ thường ưu tiên dùng các loại thuốc này hơn thuốc kháng vitamin K khi điều trị cho bệnh nhân rung nhĩ không do bệnh van tim.

Những thuốc chống đông thế hệ mới này thuộc nhóm thuốc chống đông đường uống không kháng vitamin K (NOACs), hoạt động bằng cách ức chế thrombin, một chất cần thiết để hình thành cục máu đông.

Các NOAC thường được dùng là:

• Dabigatran (Pradaxa)
• Rivaroxaban (Xarelto)
• Apixaban (Eliquis)

Ngoài thuốc chống đông, bác sĩ có thể kê thêm thuốc để giúp ổn định nhịp tim, chẳng hạn như:

• Dofetilide (Tikosyn)
• Amiodarone (Cordarone)
• Sotalol (Betapace)

Thủ thuật

Bác sĩ cũng có thể đề nghị một số thủ thuật giúp khôi phục nhịp tim bình thường, bao gồm:

• Sốc điện chuyển nhịp tim (Cardioversion): Dùng dòng điện truyền qua tim để khôi phục nhịp xoang bình thường, giúp nhịp tim đều đặn trở lại.
• Đốt điện tim (Ablation): Tạo sẹo hoặc phá hủy các mô tim phát ra tín hiệu điện bất thường, giúp tim đập bình thường trở lại.

Tiên lượng cho người bị rung nhĩ không do bệnh van tim

Người mắc rung nhĩ do bệnh van tim có nguy cơ hình thành cục máu đông cao hơn. Tuy nhiên, ngay cả khi bị rung nhĩ không do bệnh van tim thì nguy cơ này vẫn sẽ cao hơn bình thường.

Nếu nghi ngờ bị rung nhĩ, bạn nên đi khám càng sớm càng tốt. Bác sĩ có thể kiểm tra nhịp tim bằng điện tâm đồ và xác định xem bạn mắc rung nhĩ do bệnh van tim hay không, từ đó lập kế hoạch điều trị phù hợp.