Nhiễm khuẩn niệu không triệu chứng khi mang thai có nguy hiểm không?

Nhiễm khuẩn niệu không triệu chứng là gì?

Nhiễm trùng đường tiết niệu gây ra các triệu chứng như đi tiểu nhiều lần, đau khi đi tiểu và đau vùng chậu. Nhưng nhiễm khuẩn niệu không triệu chứng không biểu hiện bất kỳ triệu chứng rõ rệt nào. Nhiễm khuẩn niệu không triệu chứng chỉ đơn giản là phát hiện một số lượng lớn vi khuẩn trong mẫu nước tiểu.

Tuy nhiên, điều này không có nghĩa là nhiễm khuẩn niệu không triệu chứng không đáng lo ngại. Nhiễm khuẩn niệu không triệu chứng có thể dẫn đến những vấn đề nghiêm trọng hơn, đặc biệt là trong thời gian mang thai. Tình trạng này có thể dẫn đến nhiễm trùng đường tiết niệu trên, cụ thể là viêm thận bể thận. Viêm thận bể thận là một loại nhiễm trùng thận có thể dẫn đến các biến chứng thai kỳ.

Nhiễm khuẩn niệu không triệu chứng xảy ra ở khoảng 1 đến 5% phụ nữ trong độ tuổi sinh sản khỏe mạnh và 1,9 đến 9,5% phụ nữ mang thai. Nhiễm khuẩn niệu không triệu chứng ít phổ biến hơn ở nam giới.

Nguyên nhân gây nhiễm khuẩn niệu không triệu chứng

Vi khuẩn thường xâm nhập vào đường tiết niệu khi quan hệ tình dục hoặc khi lau chùi sau khi đại tiện. Vi khuẩn Escherichia coli (E. coli) là thủ phạm gây ra hầu hết các trường hợp nhiễm khuẩn niệu không triệu chứng.

Các loại vi khuẩn khác cũng có thể gây nhiễm khuẩn niệu gồm có:

• Klebsiella pneumoniae
• Proteus mirabilis
• Pseudomonas aeruginosa
• Các chủng tụ cầu (Staphylococcus)
• Các chủng vi khuẩn Enterococcus
• Liên cầu khuẩn (Streptococci) nhóm B

Các yếu tố làm tăng nguy cơ nhiễm khuẩn niệu không triệu chứng

Vì nhiễm khuẩn niệu không triệu chứng không gây ra bất kỳ triệu chứng nào nên không thể phát hiện qua các triệu chứng. Việc biết được các yếu tố nguy cơ của bản thân có thể giúp phát hiện sớm tình trạng này.

Các nhà nghiên cứu đã xác định được một số yếu tố làm tăng nguy cơ nhiễm khuẩn niệu không triệu chứng, gồm có:

• Mang thai
• Bệnh tiểu đường
• Tuổi cao
• Mắc các bệnh gây suy giảm miễn dịch, chẳng hạn như HIV/AIDS và một số bệnh ung thư
• Dùng thuốc ức chế miễn dịch
• Trải qua một thủ thuật ảnh hưởng đến đường tiết niệu
• Phẫu thuật ghép thận
• Tắc nghẽn đường tiết niệu, chẳng hạn như do sỏi
• Tiểu không tự chủ
• Sử dụng ống thông tiểu
• Chấn thương tủy sống

Những người có một hoặc nhiều yếu tố trong số này có nguy cơ bị nhiễm khuẩn niệu không triệu chứng cao hơn.

Tuy nhiên, theo các hướng dẫn lâm sàng gần đây, việc sàng lọc nhiễm khuẩn niệu không triệu chứng chỉ được khuyến nghị cho phụ nữ mang thai, những người đã trải qua một số thủ thuật tiết niệu bằng phương pháp nội soi và người lớn tuổi có triệu chứng nhiễm trùng đường tiết niệu.

Biến chứng của nhiễm khuẩn niệu không triệu chứng khi mang thai

Ở phụ nữ không mang thai, nhiễm khuẩn niệu không triệu chứng hiếm khi gây ra vấn đề nghiêm trọng. Tuy nhiên, ở phụ nữ mang thai, tình trạng nhiễm trùng có thể lan lên phía trên, gây viêm niệu đạo cấp tính, viêm bàng quang cấp tính và viêm thận bể thận cấp tính.

Nhiễm khuẩn niệu còn có thể gây ra những vấn đề cho thai nhi như nhẹ cân và sinh non. Sinh non là nguyên nhân phổ biến nhất gây ra các biến chứng nghiêm trọng, bao gồm cả tử vong, ở trẻ sơ sinh.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), có tới 45% phụ nữ mang thai bị nhiễm khuẩn niệu không triệu chứng không được điều trị bị viêm thận bể thận.

Nhiễm trùng thận có thể dẫn đến hội chứng suy hô hấp cấp (ARDS) hoặc nhiễm trùng máu. Nhiễm trùng máu xảy ra khi các vi sinh vật gây bệnh hoặc chất độc xâm nhập vào máu hoặc mô. Cả hai đều có thể đe dọa đến tính mạng.

Chẩn đoán nhiễm khuẩn niệu không triệu chứng

Cách duy nhất để chẩn đoán nhiễm khuẩn niệu không triệu chứng là xét nghiệm cấy nước tiểu.

Phụ nữ mang thai được khuyến nghị khám sàng lọc định kỳ, tốt nhất nên bắt đầu sớm, từ tuần thứ 12 đến tuần thứ 16 của thai kỳ.

Người bệnh sẽ phải lấy nước tiểu giữa dòng để thu được mẫu nước tiểu sạch. Mẫu nước tiểu sau đó sẽ được nuôi cấy. Xét nghiệm này giúp xác định loại vi khuẩn và số lượng vi khuẩn hiện diện trong nước tiểu.

Phòng xét nghiệm sử dụng một đơn vị gọi là đơn vị hình thành khuẩn lạc trên mililit (CFU/mL) để đo số lượng vi khuẩn có trong mẫu nước tiểu. Kết quả xét nghiệm từ 100.000 CFU/mL trở lên được xác định là dương tính và nếu người bệnh không có triệu chứng thì bác sĩ sẽ đưa ra chẩn đoán nhiễm khuẩn niệu không triệu chứng.

Tiêu chuẩn chẩn đoán ở nam giới và nữ giới là khác nhau, đặc biệt là đối với phụ nữ mang thai. Ở phụ nữ không mang thai, nếu hai lần xét nghiệm liên tiếp (trên hai mẫu nước tiểu riêng biệt) đều cho kết quả dương tính với cùng một loại vi khuẩn thì sẽ được chẩn đoán là nhiễm khuẩn niệu không triệu chứng.

Còn đối với phụ nữ mang thai, bác sĩ thường xác nhận chẩn đoán và điều trị ngay sau khi lần xét nghiệm đầu tiên cho kết quả dương tính. Ở nam giới và những người sử dụng ống thông tiểu, nhiễm khuẩn niệu không triệu chứng cũng được kết luận chỉ sau một lần xét nghiệm cho kết quả dương tính.

Điều trị nhiễm khuẩn niệu không triệu chứng trong thai kỳ

Nhiễm trùng do vi khuẩn thường được điều trị bằng thuốc kháng sinh. Tuy nhiên, những người không mang thai bị nhiễm khuẩn niệu không triệu chứng thường không cần điều trị vì tình trạng này không gây ảnh hưởng gì và vi khuẩn sẽ bị đào thải khỏi đường tiết niệu theo thời gian.

Dùng thuốc kháng sinh sẽ phá vỡ sự cân bằng vi khuẩn trong cơ thể. Ngoài ra, việc lạm dụng thuốc kháng sinh có thể dẫn đến sự xuất hiện của các chủng vi khuẩn kháng kháng sinh.

Tuy nhiên, điều trị nhiễm khuẩn niệu không triệu chứng bằng thuốc kháng sinh được khuyến nghị đối với các nhóm đối tượng sau:

• Phụ nữ mang thai
• Những người sắp phải trải qua một thủ thuật y tế thực hiện ở đường tiết niệu hoặc tuyến tiền liệt

Người thuộc các nhóm bạn trên nên sàng lọc nhiễm khuẩn niệu không triệu chứng và bắt đầu điều trị ngay nếu mắc bệnh.

Những loại kháng sinh điều trị nhiễm khuẩn niệu không triệu chứng trong thai kỳ

Đa phần chỉ cần dùng thuốc kháng sinh đường uống là đủ để điều trị nhiễm khuẩn niệu không triệu chứng. Thời gian điều trị thường kéo dài từ 7 đến 10 ngày. Người bệnh cần dùng thuốc đủ liều, ngay cả khi thấy các triệu chứng đã thuyên giảm hoặc biến mất.

Nhiều nghiên cứu đã so sánh các phác đồ kháng sinh khác nhau và kết quả cho thấy các phác đồ kháng sinh có hiệu quả tương đương nhau trong việc điều trị nhiễm khuẩn niệu không triệu chứng. Bác sĩ sẽ kê loại kháng sinh phù hợp dựa trên loại vi khuẩn được tìm thấy trong mẫu nước tiểu.

Một số loại thuốc kháng sinh thường được sử dụng để điều trị nhiễm khuẩn niệu không triệu chứng cho phụ nữ mang thai gồm có:

• ampicillin
• amoxicilin
• cefalexin
• nitrofurantoin

Bác sĩ sẽ kê loại thuốc kháng sinh an toàn nhất cho phụ nữ mang thai. Một số loại kháng sinh được dùng để điều trị nhiễm trùng tiết niệu, chẳng hạn như ciprofloxacin không an toàn với phụ nữ mang thai do có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của thai nhi.

Tái khám sau điều trị

Sau khi điều trị, người bệnh cần tái khám và làm xét nghiệm cấy nước tiểu một lần nữa để kiểm tra xem còn vi khuẩn trong nước tiểu hay không. Cho dù kết quả âm tính thì vẫn nên tiếp tục sàng lọc định kỳ cho đến ngày sinh.

Phòng ngừa nhiễm khuẩn niệu không triệu chứng

Các cách giúp ngăn vi khuẩn xâm nhập vào đường tiết niệu:

• Uống nhiều nước: uống nhiều nước và đi tiểu thường xuyên sẽ giúp loại bỏ vi khuẩn khỏi đường tiết niệu.
• Lau từ trước ra sau khi đại tiện: Lau từ sau ra trước có thể đưa vi khuẩn từ hậu môn vào niệu đạo.
• Đi tiểu ngay sau khi quan hệ tình dục: Điều này giúp loại bỏ những vi khuẩn đã xâm nhập vào niệu đạo trong khi quan hệ.
• Uống nước ép quả nam việt quất: Mặc dù các nghiên cứu chưa đưa ra kết luận chắc chắn nhưng nước ép nam việt quất có thể giúp làm chậm hoặc ngăn chặn sự phát triển của vi khuẩn trong đường tiết niệu.
• Mặc đồ lót bằng cotton và quần rộng: Mặc đồ lót bằng chất liệu tổng hợp hay quần bó sát sẽ gây tích tụ hơi ẩm và tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn phát triển.

Tóm tắt bài viết

Nhiễm khuẩn niệu không triệu chứng là tình trạng lành tính ở hầu hết mọi người. Tuy nhiên, nếu xảy ra trong thời gian mang thai, tình trạng này có thể làm tăng nguy cơ nhiễm trùng như viêm thận bể thận, dẫn đến tăng nguy cơ sinh non và các biến chứng thai kỳ khác.

Phụ nữ mang thai nên bắt đầu sàng lọc sớm và điều trị ngay khi phát hiện bệnh. Tình trạng này thường được điều trị bằng một đợt kháng sinh ngắn.

Hãy đi khám ngay khi có các triệu chứng như đi tiểu nhiều lần, đau vùng chậu hoặc các dấu hiệu khác của nhiễm trùng đường tiết niệu.