Đo hoạt độ lipase dịch chọc dò - Bộ y tế 2018

I.NGUYÊN LÝ

- Lipase là enzyme thủy phân lipid.

- Hoạt độ của enzym Lipase trong dịch chọc dò của người bệnh được xác định theo phương pháp động học enzym.

                                                                                                             Lipase

1,2-O-dilauryl-rac-glycero-3-glutaric acid-(6-methylresorufin) ester ========> 1,2-O-dilauryl-rac-glycerol + glutaric acid-(6-methylresorufin) ester

 Glutaric acid-(6-methylresorufin) ester => glutaric acid + methylresorufin

- Cường độ màu (màu đỏ) hình thành tỷ lệ thuận với hoạt độ Lipase và có thể đô được ở bước sóng 570 nm.

II. CHUẨN BỊ

1. Người thực hiện

• Người thực hiện kỹ thuật có trình độ phù hợp

2. Phương tiện, hóa chất

+ Phương tiện:

•  Máy xét nghiệm như Cobas C501, AU 640, AU 5800....
•  Máy ly tâm
•  Tủ lạnh
•  Dụng cụ lấy máu

+ Hóa chất: Hóa chất xét nghiệm Lipase, chất chuẩn Lipase, chất kiểm tra chất lượng Lipase.

3. Người bệnh

• Người bệnh và người nhà người bệnh cần được giải thích về mục đích của việc lấy dịch chọc dò để làm xét nghiệm.

4. Phiếu xét nghiệm

•  Phiếu xét nghiệm theo đúng quy định của Bộ Y tế và bệnh viện
•  Trên phiếu xét nghiệm cần ghi đầy đủ thông tin của người bệnh: họ và tên, tuổi, giới tính, số giường, khoa phòng, chẩn đoán, xét nghiệm cần làm.
•  Trên phiếu xét nghiệm cần có: chữ ký và họ tên bác sĩ chỉ định xét nghiệm, họ tên người lấy mẫu, thời gian chỉ định xét nghiệm và thời gian lấy mẫu bệnh phẩm.

III. CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH

1. Lấy bệnh phẩm

•  Lấy 3 ml dịch chọc dò vào ống nghiệm. Bệnh phẩm ổn định 7 ngày ở 2-8°C, 7 ngày ở 15°C đến 25°C, 1 năm ở -15°C đến -25°C.
•  Sau khi lấydịch chọc dò, đem ly tâm nếu thấy dịch đục.

2. Tiến hành kỹ thuật

•  Máy phân tích cần chuẩn bị sẵn sàng để thực hiện phân tích mẫu: Máy đã được cài đặt chương trình xét nghiệm Lipase. Máy đã được chuẩn với xét nghiệm Lipase. Kết quả kiểm tra chất lượng với xét nghiệm Lipase đạt yêu cầu không nằm ngoài dải cho phép và không vi phạm luật kiểm tra chất lượng.
•  Người thực hiện phân tích mẫu nhập dữ liệu về thông tin người bệnh và chỉ định xét nghiệm vào máy phân tích hoặc hệ thống mạng (nếu có).
•  Thực hiện phân tích mẫu bệnh phẩm theo protocol của máy
•  Khi có kết quả cần xem xét đánh giá kết quả sau đó in báo cáo hoặc ghi kết quả vào phiếu xét nghiệm để trả cho người bệnh.

IV. NHẬN ĐỊNH KẾT QUẢ

•  Trị số bình thường: không có lipase trong dịch chọc dò
•  Lipase trong dịch chọc dò tăng khi : Bệnh tuỵ viêm tuỵ cấp hoại tử. các bệnh như thủng, u đường tiêu hóa nhất là có liên quan đến tụy.

V. NHỮNG YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG VÀ XỬ TRÍ

+ Những yếu tố gây nhiễu cho kết quả xét nghiệm Kết quả xét nghiệm không bị ảnh hưởng khi:

•  dịch màu vàng: Bilirubin 1026 μmol/L (< 60 mg/dL)
•  dịch màu đỏ: Hemoglobin < 500 mg/dL.
•  dịch đục: Triglyceride <1000 mg/dL .

+ Khắc phục: Có thể hòa loãng bệnh phẩm và thực hiện lại xét nghiệm sau đó nhân kết quả với độ hòa loãng (Trường hợp có hòa loãng tự động trên máy thì kết quả không cần nhân với độ hòa loãng do máy đã tự tính toán kết quả).