Định lượng Osteocalcin máu - Bộ y tế 2018

I.NGUYÊN LÝ

• Osteocalcin được định lượng theo nguyên lý kỹ thuật miễn dịch hoá phát quang kiểu sandwich.
• Nguyên lý: Các hạt rắn được gắn KT đơn dòng của chuột kháng osteocalcin.Thuốc thử có KT đa dòng của thỏ liên hợp với alkaline phosphatase kháng lại osteocalcin. Kháng nguyên có mặt trong mẫu bệnh phẩm kết hợp với hai loại KT đặc hiệu nêu trên tạo phức hợp kiểu sandwich: KT-KN-KT. Sau khi các thành phần không tham gia phản ứng được rửa khỏi ống phản ứng, cơ chất có khả năng phát quang (chemiluminescent substrate) được thêm vào, cường độ sáng sinh ra tỷ lệ thuận với nồng độ osteocalcin có mặt trong mẫu bệnh phẩm.

II.CHUẨN BỊ

1. Người thực hiện:

• Nhân viên của phòng xét nghiệm có trình độ phù hợp.

2.Phương tiện, hóa chất:

2.1. Phương tiện

•  Hệ thống máy miễn dịch tự động IMMULITE 2000.
•  Máy ly tâm

2.2. Hoá chất

•  Thuốc thử osteocalcin
•  Vật liệu kiểm tra chất lượng (QC)
•  Nước cất

3. Người bệnh: Người bệnh cần được chuẩn bị và giải thích về mục đích của việc lấy máu để làm xét nghiệm.

4.Phiếu xét nghiệm:

•  Phiếu xét nghiệm theo đúng quy định của Bộ Y tế và bệnh viện
•  Trên phiếu xét nghiệm cần ghi đầy đủ thông tin của người bệnh: họ và tên, tuổi, giới tính, số giường, khoa phòng, chẩn đoán, xét nghiệm cần làm.
•  Trên phiếu xét nghiệm cần có: chữ ký và họ tên bác sĩ chỉ định xét nghiệm, họ tên người lấy mẫu, thời gian chỉ định xét nghiệm và thời gian lấy mẫu bệnh phẩm.

III.CÁC BưỚC TIẾN HÀNH

1.Lấy bệnh phẩm:

• Huyết thanh hoặc huyết tương chống đông heparrin được khuyến cáo sử dụng cho XN này
• Lấy máu tĩnh mạch và để tạo cục đông trước khi ly tâm lấy huyết thanh. Máu sau khi lấy được để trong đá.
• Ly tâm lạnh, sau đó tách huyết thanh/ huyết tương ngay.
• Bảo quản bệnh phẩm ở 2-8oC được 2 giờ.
• Bảo quản bệnh phẩm ở - 20oC được 30 ngày.
• Chỉ rã đông bệnh phẩm một lần và trộn kỹ bệnh phẩm sau khi rã đông.

2.Tiến hành kỹ thuật:

- Ly tâm ống máu trong 3 phút với vận tốc 5000 vòng/ phút.

- Đặt ống máu đã được ly tâm vào vị trí trên khay chứa mẫu.

- Vận hành máy theo hướng dẫn trong tài liệu hướng dẫn sử dụng máy miễn dịch IMMULITE 2000.

- Máy sẽ tự động in ra kết quả sau khi hoàn tất quá trình phân tích.

- Kiểm soát chất lượng:

• Hàng ngày : Chạy 2 mức chất chứng vào đầu ngày làm việc. Tất cả các kết quả kiểm tra chất lượng phải được ghi lại trong bảng theo dõi chất chứng. Chỉ thông báo kết quả xét nghiệm nếu cả hai mức chất chứng nằm trong khoảng cho phép.
• Định kỳ : Chuẩn lại và chạy 2 mức chất chứng sau khi thay lô thuốc thử mới hoặc sau khi bảo dưỡng, sửa chữa máy do sự cố, thay thế trang thiết bị phân tích quan trọng. Ghi lại kết quả vào bảng theo dõi chuẩn máy XN.

IV. NHẬN ĐỊNH KẾT QUẢ

1. Giá trị tham chiếu:

• Giá trị osteocalcin ở người lớn từ <2 – 22 ng/ml.

2. Ý nghĩa lâm sàng:

Osteocalcin là một protein phụ thuộc vitamin K trọng lượng phân tử khoảng 5800 Daltons. Osteocalcin là một trong các protein không phải collagen phổ biến nhất trong xương, chiếm 3% protein của xương. Định lượng Osteocalcin giúp tiên lượng tiến triển của bệnh xương. Nồng độ Osteocalcin tăng gặp trong các bệnh như nhuyễn xương, bệnh Paget, cường giáp, cường cận giáp tiên phát, loạn dưỡng xương trong bệnh thận, loãng xương mãn kinh. Nồng độ osteocalcin giảm trong suy cận giáp, điều trị corticosteroid dài ngày.

V. NHỮNG YẾU TỐ ẢNH HưỞNG VÀ XỬ TRÍ.

• Không sử dụng mẫu bệnh phẩm máu bị vỡ hồng cầu, cần loại bỏ và lấy lại mẫu khác