Dị ứng thuốc - Bộ y tế 2015
1. ĐẠI CƯƠNG
Những phản ứng có hại do thuốc được phân loại thành những tác dụng phụ có thể dự đoán được do dược động học của thuốc và những tác dụng phụ không thể dự đoán được bao gồm phản ứng đặc ứng do đặc tính ban đầu của thuốc và những phản ứng quá mẫn, hay còn gọi là dị ứng thuốc, chiếm khoảng 1/6 các phản ứng có hại do thuốc.
Dị ứng thuốc là một phản ứng phụ của thuốc qua trung gian miễn dịch.
- Phân loại:
+ Phân loại theo Gell và Coombs: 4 typ (bảng 1)
+ Phân loại theo thời gian:
- Phản ứng quá mẫn nhanh: trong vòng 1giờ sau khi dùng thuốc
- Phản ứng quá mẫn không nhanh: trên 1giờ sau khi dùng thuốc
- Biểu hiện lâm sàng
- Mày đay
- Hồng ban đa dạng, hồng ban nhiễm sắc cố định,
- Hội chứng Stevens-Johnson(SJS), hội chứng Lyell (TEN)
- Viêm mạch dị ứng
- Ban mụn mủ cấp toàn thân (AGEP)
- Hội chứng quá mẫn do thuốc (DRESS)
- Phản ứng giả dị ứng bao gồm những yếu tố kích thích trực tiếp tới đáp ứng miễn dịch tế bào và do vậy nó giống như phản ứng dị ứng, nhưng không xác định được mối liên hệ với hệ miễn dịch.
2. CHẨN ĐOÁN
1. Tiền sử
- Ghi nhận tất cả thuốc sử dụng và liều lượng (trong vòng 14-30 ngày trước đó).
- Xác định thuốc đã khởi xướng và thiết lập một mối quan hệ thời gian với sự xuất hiện các triệu chứng..
- Tiền sử các thuốc đã dùng trước đây, kể cả các thuốc dung nạp tốt.
- Phân loại thể phản ứng.
2. Triệu chứng lâm sàng
Bảng 1. Biểu hiện lâm sàng của dị ứng thuốc theo cơ chế
Typ | Cơ chế | Đặc điểm |
I |
Phản ứng tức thì qua trung gian IgE |
Sốc phản vệ, mày đay, phù mạch, co thắt phế quản |
II | Phản ứng độc tế bào qua trung gian bổ thể | Giảm các tế bào máu (Cytopenia) |
III | Lắng đọng phức hợp miễn dịch | Viêm mạch/ viêm thận |
IV | Quá mẫn muộn qua trung gian tế bào | Viêm da, viêm gan |
3. Các test chẩn đoán
3.1. Test da: Được thực hiện 4-6 tuần sau khi xảy ra phản ứng
- Test lẩy da
- Test nội bì
- Test áp
Xét nghiệm chỉ có thể bổ sung cho tiền sử; độ nhạy của xét nghiệm thường thấp, do đó xét nghiệm dương tính có giá trị chẩn đoán, còn xét nghiệm âm tính không có giá trị chẩn đoán loại trừ.
3.2. Xét nghiệm khác:
- Định lượng nồng độ IgE đặc hiệu với thuốc
- Định lượng tryptase
- Hoạt hóa basophils
- Chuyển dạng lymphocyte
- Coombs‟ test
3.3. Test kích thích: là tiêu chuẩn vàng cho chẩn đoán.
3. CHẨN ĐOÁN PHÂN BIỆT:
- Các tình trạng phát ban do nhiễm trùng, nhiễm vi-rút
- Kawashaki: hội chứng hạch- da- niêm mạc.
- Hội chứng bong vảy da do tụ cầu (4S): đỏ da, loét trợt quanh các hốc tự nhiên, không tổn thương niêm mạc.
4. ĐIỀU TRỊ
Nguyên tắc là điều trị triệu chứng và lựa chọn thuốc thay thế cho người bệnh.
- Glucocorticoid: Methylprednisolon, Prednisolon... liều ban đầu 1-2 mg/kg/24h
- Kháng histamine H1: diphenhydramine, loratadin, desloratadin...
- Chăm sóc da, niêm mạc, chăm sóc dinh dưỡng, chống nhiễm trùng (với các tổn thương da nặng như Steven- Johnson, Lyell)
- Lựa chọn thuốc thay thế (nếu có) hoặc giải mẫn cảm.
Hướng dẫn chẩn đoán, điều trị và dự phòng bệnh lao - Bộ y tế 2015
Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị một số bệnh truyền nhiễm - Bộ y tế 2015
Ban hành kèm theo Quyết định số 3108/QĐ-BYT ngày 28/7/2015 của Bộ trưởng Bộ Y tế
(Ban hành kèm theo Quyết định số 3931/QĐ-BYT ngày 21/9/2015 của Bộ trưởng Bộ Y tế)
Tìm hiểu về các tác hại của thuốc lá đối với sức khỏe răng miệng
Đã bao giờ bạn cảm thấy tự ti về kích thước “cậu nhỏ” của mình và nghĩ đến chuyện thử một biện pháp tăng kích thước vẫn thường được quảng cáo trên mạng hay chưa?
Giống như nhiều đặc điểm khác trên cơ thể, dương vật của mỗi nam giới đều có sự khác nhau, về hình dạng, chiều dài, chu vi, màu sắc, độ cong… và đa số đều là bình thường. Hãy cũng xem “cậu nhỏ” của bạn thuộc kiểu nào trong số 20 đặc điểm khác nhau dưới đây.
Các thuốc Steroid như cortisone, prednisone hoặc một số loại thuốc chống cao huyết áp có thể ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản của cả nam giới và phụ nữ.
Thủ dâm là một hành động sinh lý bình thường và sẽ không ảnh hưởng đến kích thước của dương vật.
- 1 trả lời
- 808 lượt xem
Thưa bác sĩ, tôi đã dùng thuốc tránh thai trong thời gian khá dài. Điều này có ảnh hưởng đến việc thụ thai của tôi không ạ? Cảm ơn bác sĩ!
- 1 trả lời
- 1018 lượt xem
Thưa bác sĩ, đối với nam giới đang muốn sinh con, liệu thuốc lá có ảnh hưởng đến chất lượng và số lượng tinh trùng không ạ? Cảm ơn bác sĩ!
- 1 trả lời
- 997 lượt xem
- Bác sĩ có thể cho tôi biết loại thuốc nào cần phải ngừng uống khi muốn có thai không ạ? Cảm ơn bác sĩ!
- 1 trả lời
- 723 lượt xem
- Bác sĩ ơi, khi nào nên tôi nên ngừng dùng thuốc ngừa thai để muốn có thai ạ? Cảm ơn bác sĩ!
- 1 trả lời
- 944 lượt xem
- Bác sĩ ơi, tôi có nên dùng thuốc chống đông máu herparin trong khi đang mang thai không ạ? Cảm ơn bác sĩ!