Dị ứng ở trẻ sơ sinh

Dị ứng là gì?

Khi một đứa trẻ có cơ địa dị ứng tiếp xúc với chất gây dị ứng - hoặc chạm, hít vào nó, hoặc tiêm nó - cơ thể của bé sẽ nhầm tưởng đó là một kẻ xâm nhập nguy hiểm, từ đó giải phóng histamine và các hóa chất khác để chống lại nó.
Các chất này sẽ kích thích cơ thể và gây ra các triệu chứng như sổ mũi, nhảy mũi, ngứa và ho. Triệu chứng có thể nhẹ hoặc trầm trọng, không liên tục (ví dụ theo mùa), hoặc liên tục do tiếp xúc thường xuyên với chất gây dị ứng.

Trong một số trường hợp, chất gây dị ứng có thể gây phản ứng nặng, gọi là sốc phản vệ. Đây là trường hợp y tế khẩn cấp, vì các triệu chứng - bao gồm khó thở và sưng phù - có thể đe dọa đến tính mạng.

Ví dụ về các chất gây dị ứng?

Các chất gây dị ứng có thể bao gồm thực phẩm, thuốc, côn trùng, động vật hoang dã, bọ ve, nấm mốc và phấn hoa. Các chất gây dị ứng có thể gây ra các triệu chứng hô hấp, như dị ứng mũi hoặc viêm mũi dị ứng, các triệu chứng da như chàm, hoặc các vấn đề về đường ruột - như dị ứng thực phẩm.

Trẻ sơ sinh và trẻ mới biết đi thường không bị bệnh sốt mùa hè (do dị ứng phấn hoa) trong những trường hợp bị dị ứng. Các bệnh dị ứng theo mùa đối với những tác nhân như phấn hoa và cỏ thường không phải là những vấn đề khó chịu cho đến khi bé lên 3 đến 4 tuổi. Nguyên nhân là vì việc phơi nhiễm với từng loại phấn hoa chỉ diễn ra trong vài tuần mỗi năm.

Tình trạng dị ứng phổ biến ở trẻ em như nào?

Theo số liệu của Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Bệnh tật Hoa Kỳ (CDC) năm 2011, dựa trên cuộc điều tra phỏng vấn sức khoẻ quốc gia của cơ quan, 4,5% trẻ em dưới 18 tuổi bị dị ứng thực phẩm (tăng từ 3,5% trong năm 2000), 10,7% dị ứng da (tăng từ 7,3% năm 2000), và 16,6% bị bệnh sốt mùa hè (do dị ứng phấn hoa) hay dị ứng hô hấp.

Các nguyên nhân gây dị ứng mũi

• Ve bụi nhà: vi sinh vật phát triển rất mạnh trên các mảng da của con người. Gần 85% những người có cơ địa dị ứng sẽ dị ứng với ve bụi nhà.
• Các lớp sừng, vảy của động vật, những mảng tạo nên từ da và lông rụng của chó, mèo cũng như các loại thú khác.
• Phấn hoa đặc biệt là từ cây, cỏ và cỏ dại
• Nấm mốc: ở những nơi ẩm ướt như phòng tắm, tầng hầm hoặc ở ngoài trời trong thời tiết ẩm ướt.
• Một số trẻ bị dị ứng với gối lông cừu hoặc chăn len. Và hầu hết các chuyên gia không nghĩ rằng trẻ em có thể bị dị ứng với khói thuốc lá, nhưng chắc chắn nó có thể khiến các triệu chứng dị ứng của chúng trở nên tồi tệ hơn.

10 dấu hiệu cho thấy con bạn đã bị dị ứng chứ không phải cảm lạnh

Vì các triệu chứng dị ứng mũi rất giống với cảm lạnh - chảy nước mũi, nước mắt, ho, nghẹt mũi, hắt hơi – do đó khó có thể nói lên sự khác biệt. Mặc dù vậy vẫn có một số dấu hiệu của riêng bệnh dị ứng. Hãy tự hỏi mình những câu hỏi sau:

1. Có phải dường như con bạn luôn bị cảm lạnh không? Cảm lạnh thường kéo dài trong 1 tuần đến 10 ngày, nhưng dị ứng thì không
2. Mũi của bé có liên tục bị nghẹt hoặc chảy nước mũi hay không?
3. Con của bạn có lắc lắc, lau hoặc đẩy mũi lên theo quán tính, những gì mà bác sĩ gọi là đặc điểm của dị ứng hay không?
4. Dịch nhầy tiết từ mũi của bé có có màu trong và lỏng không (khác hẳn với màu vàng hoặc xanh lá cây và đặc như dịch mũi khi bị cảm)?
5. Bé có hắt hơi nhiều không?
6. Mắt bé có bị ngứa, đỏ và chảy nước mắt không?
7. Vùng da dưới mắt của bé trông có thâm hoặc tím hoặc có màu xanh không – những dấu hiệu mà bác sĩ gọi là (mắt thâm quầng do dị ứng)
8. Bé có thở bằng miệng không?
9. Bé có bị ho khan kéo dài không?
10. Da của bé có vết ban đỏ bị vỡ ra không?

Nếu bạn trả lời có một trong số những câu hỏi trên thì có khả năng con bạn đã bị dị ứng với một thứ gì đó trong môi trường của bé. Trẻ bị dị ứng mũi cũng dễ bị nhiễm trùng tai, hen suyễn và nhiễm trùng xoang.

Dị ứng có di truyền không?

Một đứa trẻ thừa hưởng gen dị ứng sẽ có xu hướng dị ứng chứ không nhất thiết bị mắc các chứng dị ứng cụ thể. Ví dụ, nếu một trong hai cha hoặc mẹ ruột của bé bị dị ứng phấn hoa hoặc thú thì có 40 đến 50% nguy cơ con bạn cũng bị dị ứng. Xác xuất này tăng lên 75 đến 80% khi cả hai bố mẹ đẻ cùng bị dị ứng. Các thành viên trong gia đình có thể dị ứng với những thứ rất khác nhau.

Nếu con tôi bị dị ứng thì khi nào tôi sẽ biết được?

Điều này phụ thuộc vào mức độ thường xuyên tiếp xúc với chất gây dị ứng của con bạn. Thường sẽ mất thời gian để phát triển dị ứng. Mỗi người dị ứng sẽ có ngưỡng phải đạt được trước khi chất gây dị ứng bắt đầu gây phản ứng và có thể mất vài tháng. Đó là lý do tại sao dị ứng phấn hoa có liên quan đến bệnh sốt thường mất vài năm mới phát triển.

Vì vậy, nếu con bạn thừa hưởng nguy cơ dị ứng với mèo, bạn sẽ không phải lo lắng trong vài tháng đầu khi bé ở gần mèo, hoặc là bé sẽ giảm phản ứng. Nhưng sau này, khi mức độ tiếp xúc đạt đến ngưỡng của bé, thì cơ thể bé sẽ phản ứng.

Dấu hiệu nhận biết trẻ sơ sinh bị dị ứng?

Phải theo dõi cẩn thận, đôi khi cần đến sự trợ giúp của các xét nghiệm y khoa để xác định chính xác nguyên nhân gây ra một chứng dị ứng. Những quy trình này có thể thực hiện khi cơn bùng phát dị ứng xảy ra.

Các dị ứng nấm mốc thường phát triển trong thời tiết ẩm ướt hoặc mưa và khó phân biệt với cảm lạnh. Dị ứng ve bụi nhà hoặc vật nuôi thường gây ra nghẹt mũi vào buổi sáng trong suốt cả năm. Các chứng dị ứng do phấn hoa phổ biến hơn vào mùa xuân, mùa hè và mùa thu.

Thật không may, việc cách ly bé với mèo trong dăm ba ngày sẽ không thể giúp biết chính xác được con bạn có phải bị dị ứng vật nuôi không. Nghiên cứu của Đại học Johns Hopkins gợi ý rằng, có thể phải mất hơn một năm sau khi một con mèo không còn rụng lông hoặc mảng bám ở xung quanh bé, từ đó mất đi các tác nhân gây dị ứng thì mới biết được.

Mặt khác nếu bạn để con tránh xa vật nuôi (như trong kỳ nghỉ) và bé có vẻ ổn hơn, thì đó là một tín hiệu tốt – nhưng không có nghĩa đó là kết luận chắc chắn. Bạn cũng sẽ muốn tìm hiểu xem con của bạn có bị dị ứng với cái gì khác nữa trong nhà hay không.

Nếu tự mình kiểm tra nhưng vẫn không tìm ra câu trả lời thì đã đến lúc bạn nên gặp bác sĩ. Ông ấy sẽ kiểm tra con bạn và đặt ra rất nhiều câu hỏi. Nếu ông ấy tin rằng vấn đề chính là dị ứng thì có thể giới thiệu bạn đến một chuyên gia chuyên về dị ứng hoặc đề nghị thực hiện xét nghiệm máu để đo mức độ khnsg thể IgE (dị ứng) trong máu của con bạn.

Các xét nghiệm máu có thể không chính xác bằng xét nghiệm da. Vì vậy, nếu xét nghiệm máu nghi ngờ dị ứng thì bước tiếp theo bé sẽ cần thực hiện xét nghiệm da. Bạn sẽ cần cho con thăm khám một chuyên gia dị ứng.

Trong một quy trình xét nghiệm da, chuyên da dị ứng sẽ bôi một lượng nhỏ chất gây dị ứng thông thường vào da của bé. Nếu con bạn bị dị ứng với một chất, bé sẽ có phản ứng tương tự như bị muỗi cắn tại vị trí đó. Trẻ sơ sinh sẽ có thể có phản ứng nhẹ hơn với trẻ lớn hơn nhưng các xét nghiệm có thể vẫn rất hữu ích.

“Hãy nhớ rằng, xét nghiệm có thể cho bạn biết bé bị dị ứng tại thời điểm đó, nhưng kết quả cũng có thể thay đổi khi bé lớn hơn” Frank S. Virant, chuyên gia về dị ứng nhi khoa của Seattle cho biết. Nếu con của bạn xét nghiệm da âm tính nhưng vẫn tiếp tục có các triệu chứng dị ứng, hãy đánh giá lại trong 6 đến 12 tháng tới.

Làm thế nào để phòng tránh dị ứng?

Dưới đây là những cách tốt nhất để giảm sự phơi nhiễm của con với các chất gây dị ứng phổ biến nhất.

Ve bụi nhà

Ve bụi nhà sống trong các loại vải và thảm phổ biến ở mọi phòng trong nhà. Nhưng trẻ em thường bị phơi nhiễm với những con ve bụi phổ biến nhất trong phòng ngủ, nơi mà nệm và gối là những nơi bị phủ nhiều bụi nhất.

Các bước bảo vệ dưới đây có thể lách cách, nhưng thực sự hữu ích:

• “Các bậc cha mẹ thực hiện các biện pháp này có thể hi vọng bệnh dị ứng của trẻ cải thiện từ 60 đến 70%", Virant nói, "và điều này sẽ làm giảm đáng kể lượng thuốc cần thiết để điều trị chứng bệnh này”.
• Phủ nệm của trẻ bằng ga chống thấm được làm từ lớp sợi dệt chặt chẽ, có bán tại các cửa hàng chuyên cung cấp đồ chống dị ứng. Không giống như vỏ nhựa vinyl, chúng tạo ra một hàng rào thoáng khí và không có vết nứt. Tránh những loại chăn lông, cỡ to, thay vào đó sử dụng loại chăn chần bông.
• Lau chùi giường mỗi tuần bằng nước ấm để diệt ve bụi nhà. Bật nước nóng khoảng 55 độ trước khi dùng để lau chùi, rửa giường và cảnh báo các thành viên trong nhà rằng nước sẽ nóng hơn bình thường. Đồng thời đảm bảo chỉnh nước về chế độ bình thường lại để đảm bảo không có ai trong nhà bị bỏng khi tắm hoặc rửa tay.
• Tránh nhốt thú bông trong phòng của con – chúng chính là nam châm hút bụi. Giặt một vài món đồ chơi mà con bạn lúc nào cũng phải giữ bên mình bằng nước nóng mỗi tuần rồi đặt chúng vào tủ đông để qua đêm.
• Hút bụi mỗi tuần, nhưng phải đảm bảo con không ở trong phòng khi bạn làm việc đó. Việc hút bụi sẽ làm khuấy động, xáo trộn các phân tử bụi trong phòng. Lau bằng khăn ướt sẽ giúp ngăn ngừa tình trạng này.
• Xem xét đầu tư máy hút bụi có bộ lọc HEPA (có hiệu suất cao), thiết bị này thậm chí còn có khả năng chặn lại cả những phân tử bụi cực nhỏ mà các loại máy hút bụi bình thường sẽ thải lại nó ra ngoài không khí.
• Nếu con bạn dị ứng ve bụi nhà nặng, hãy chú ý thay thảm bằng kiểu sàn nhà trơn như gỗ cứng hoặc nhựa vinyl.
• Làm sạch hoặc thay thế các bộ lọc trong máy sưởi và máy điều hòa hàng tháng trong các mùa sử dụng. Các ống dẫn nhiệt cũng được vệ sinh mỗi năm, đặc biệt là vào mùa thu.

Vảy, mảng bám động vật

Nếu con bạn bị dị ứng với vật nuôi, giải pháp duy nhất là tránh xa con vật đó. Tất nhiên đó không phải là một quyết định dễ dàng, nhưng bạn nên biết đó là phương án cuối cùng.

Để giảm các vảy, lông, hãy tắm rửa cho chúng thường xuyên. Có những loại xà bông giúp giảm lông, vảy, mảng bám bán sẵn tại các cửa hàng. Ngoài ra, không cho vật nuôi đến gần đồ đạc và không được cho chúng vào phòng bé.

Phấn hoa

Trong các mùa dị ứng phấn hoa, gần như không thể tránh được tình trạng ô nhiễm không khí bởi phấn hoa. Bạn nên cố gắng cho trẻ ở trong nhà, đóng kín các cửa sổ trong những mùa nhiều phấn hoa, đặc biệt là những ngày nhiều gió. Tuy nhiên, điều này có vẻ không thực tế cho lắm và khá khó thực hiện. Nếu bé đi chơi ngoài trời, hãy đảm bảo tắm rửa và gội đầu cho bé mỗi ngày để loại bỏ các chất gây dị ứng từ không khí.

Nấm mốc

Sử dụng máy hút ẩm và máy điều hòa khi thời tiết nóng và ẩm ướt, đặc biệt là tầng hầm hoặc các vị trí khác trong nhà nơi có nguy cơ nấm mốc phát triển.

Nếu phòng tắm là nơi dễ sinh sôi nảy nở nấm mốc, hãy thường xuyên vệ sinh bằng các chất khử trùng tiêu diệt nấm mốc, như thuốc tẩy hoặc các dung dịch tự nhiên như dung dịch dầu chè và nước. Ngoài ra, xem xét đầu tư vào một hệ thống thông gió tốt hơn.

Nấm mốc thường có thể tìm thấy trong tủ quần áo, gác xép, kho chứa đồ, tủ lạnh, nhà tắm, thùng rác và dưới thảm. Ngay cả một cây thông Noel giả cũng có thể chứa nấm mốc.

Có thuốc nào có thể điều trị dị ứng cho trẻ sơ sinh không?

Có, nhưng đừng cho con uống thuốc dị ứng bán tự do nếu chưa thăm khám bác sĩ. Bác sĩ có thể kê cho bé thuốc kháng histamine hoặc xịt mũi kèm theo một đơn thuốc. Nhiều loại thuốc dị ứng mới có ít tác dụng phụ hơn các sản phẩm khác trên thị trường, mặc dù những thuốc này không được chấp thuận cho trẻ em dưới 6 tháng tuổi.

Tiêm phòng dị ứng

Nếu con của bạn thực sự dễ bị dị ứng, bác sĩ có thể đề nghị tiêm các mũi dị ứng (liệu pháp miễn dịch), nhưng thường là chỉ áp dụng cho đến khi bé từ 4 đến 6 tuổi. Có một số trường hợp ngoại lệ đối với trẻ nhỏ, ví dụ như khi trẻ bị hen nặng.

Các liều tiêm dị ứng thường được các phòng khám bác sĩ cung cấp và chứa liều nhỏ các tác nhân gây dị ứng như phấn hoa, ve bụi nhà hoặc vảy, lông, mảng bám động vật – mà sẽ giúp cơ thể trẻ trở nên quen với những tác nhân này theo thời gian.

Quá trình tiêm phòng dị ứng: hàng tuần con bạn sẽ được tiêm kéo dài liên tục trong 4 đến 6 tháng, cho đến khi bé đã tiếp xúc đủ với chất gây dị ứng để tập luyện cho cơ thể có khả năng chịu đựng những tác nhân đó tốt nhất có thể. Sau đó bé sẽ tiếp tục được tiêm một lần hoặc 2 lần trong một tháng liên tục trong 4 đến 6 sáng, sau đó là các mũi tiêm cách nhau một tháng trong vòng một năm.

Tôi có thể làm gì để ngăn chặn trẻ sơ sinh bị dị ứng ngay từ đầu?

Có rất nhiều thông tin mâu thuẫn về việc phòng ngừa hoặc trì hoãn dị ứng bằng cách trì hoãn hoặc tăng tốc việc tiếp xúc của bé với các tác nhân gây dị ứng tiềm ẩn.

“Một ngày nào nào chúng ta có thể nhìn vào vấn đề di truyền và thực sự biết được đứa trẻ bị dị ứng với cái gì và phải làm gì với nó”, Virant nói. “Nhưng thực tế là, ngay bây giờ, vẫn chưa có gì có thể giúp tiên toán”.

Tất nhiên nếu bạn hoặc bạn đời của mình dị ứng với mèo, bạn sẽ không muốn để một chú mèo ở trong nhà. (Mèo cũng là nguyên nhân gây dị ứng).

Và việc giữ nhà của mình – đặc biệt là phòng của bé – luôn sạch sẽ, không nấm mốc, ve bụi nhà là một ý tưởng tuyệt vời, bất kể bé có bị dị ứng hay không.