Chế độ ăn cho người bị viêm khớp dạng thấp: Thực phẩm nên ăn và nên tránh

Biện pháp chính để điều trị viêm khớp dạng thấp là sử dụng thuốc, gồm có thuốc ức chế miễn dịch, thuốc giảm đau và thuốc chống viêm.

Bên cạnh dùng thuốc, điều chỉnh chế độ ăn uống cũng là một điều cần thiết để kiểm soát bệnh viêm khớp dạng thấp.

Ăn nhiều thực phẩm có tác dụng chống viêm có thể giúp làm giảm tình trạng viêm và sưng đau khớp. Trong một cuộc khảo sát vào năm 2017 với 217 người bị viêm khớp dạng thấp lâu năm, 24% người tham gia cho biết điều chỉnh chế độ ăn có tác động đến các triệu chứng bệnh, một số loại thực phẩm giúp làm giảm các triệu chứng trong khi một số loại lại làm tăng nặng triệu chứng. (1)

Điều chỉnh chế độ ăn uống còn giúp tăng cường sức khỏe tổng thể và giúp người bệnh cảm thấy khỏe khoắn hơn.

Vậy người bị viêm khớp dạng thấp nên ăn những loại thực phẩm nào, cần tránh những loại thực phẩm nào và có chế độ ăn uống cụ thể nào đặc biệt có lợi cho người mắc căn bệnh này hay không?

Thực phẩm nên ăn khi bị viêm khớp dạng thấp

Những loại thực phẩm có đặc tính chống viêm có thể giúp làm giảm tình trạng viêm trong cơ thể và nhờ đó giảm nhẹ các triệu chứng của bệnh viêm khớp dạng thấp. Đặc tính chống viêm này là nhờ một số thành phần, chất dinh dưỡng hoặc nguyên tố có cho thực phẩm.

Dưới đây là danh sách một số thành phần như vậy.

Chất chống oxy hóa

Chất chống oxy hóa có thể làm giảm hoạt động của bệnh viêm khớp dạng thấp. Chất chống oxy hóa là những hợp chất có khả năng phá hủy các yếu tố gây hại, ví dụ như sự sản xuất quá mức các dạng oxy phản ứng (reactive oxygen species - ROS) trong cơ thể. Chất chống oxy hóa còn có thể làm giảm phản ứng viêm.

Để bổ sung chất chống oxy hóa, hãy ăn những thực phẩm giàu vitamin A, vitamin C, vitamin E hoặc selen. Một số loại thực phẩm chứa những chất này gồm có trái cây, rau củ tươi, các loại quả hạch và trà xanh.

Chất xơ

Chất xơ hỗ trợ giảm cân và làm tăng số lượng vi khuẩn có lợi trong đường ruột, điều này có thể gíup giảm viêm. tươi Một số loại thực phẩm giàu chất xơ:

• Trái cây và rau củ tươi
• Ngũ cốc nguyên cám
• Các loại đậu
• Quả hạch như óc chó, hạnh nhân, macca,…

Flavonoid

Flavonoid, hay còn được gọi là bioflavonoid, là nhóm hợp chất được tạo ra bởi thực vật. Các hợp chất này có trong các loại trái cây và rau củ. Flavonoid có thể làm giảm tình trạng viêm trong cơ thể, nhờ đó giúp giảm sưng và đau do viêm khớp dạng thấp. Một số loại thực phẩm và đồ uống chứa nhiều flavonoid gồm có:

• Các loại quả mọng như mâm xôi, việt quất, dâu tây, nam việt quất
• Trà xanh
• Nho
• Bông cải xanh
• Đậu nành
• Sô cô la đen

Gia vị

Một số loại gia vị có thể làm giảm tình trạng viêm trong cơ thể. Củ nghệ có chứa một hợp chất gọi là curcumin có đặc tính chống viêm. Một loại củ khác cùng họ với nghệ là củ gừng cũng có tác dụng tương tự.

Hợp chất curcumin sẽ phát huy tác dụng chống viêm mạnh hơn khi có thêm piperine, một hợp chất có trong hạt tiêu đen. Thêm một chút hạt tiêu đen vào nghệ sẽ giúp giảm viêm hiệu quả hơn. Capsaicin, một hợp chất có trong ớt, cũng giúp giảm viêm trong cơ thể.

Thực phẩm cần tránh khi bị viêm khớp dạng thấp

Bên cạnh việc ăn các loại thực phẩm có đặc tính chống viêm, người bị viêm khớp dạng thấp cần tránh những thực phẩm gây viêm.

Dưới đây là một số ví dụ về các loại thực phẩm có thể gây ra hoặc làm tăng phản ứng viêm trong cơ thể:

• Thực phẩm chứa carbohydrate tinh chế như gạo trắng, bột mì trắng và đường trắng
• Thực phẩm chứa chất béo bão hòa và chất béo chuyển hóa như mỡ động vật, xúc xích, shortening, đồ chiên
• Thịt đỏ và thịt chế biến sẵn
• Sản phẩm từ sữa như bơ, phô mai
• Trứng

Nên hạn chế ăn hoặc tốt nhất là loại bỏ hoàn toàn những thực phẩm này ra khỏi chế độ ăn uống. Ngay cả một thay đổi nhỏ trong chế độ ăn cũng có thể giúp cải thiện các triệu chứng viêm khớp dạng thấp, đặc biệt là khi thay các thực phẩm gây viêm bằng thực phẩm chống viêm, chẳng hạn như ăn cá thay cho thịt đỏ.

Những chế độ ăn có lợi cho người bị viêm khớp dạng thấp

Chế độ ăn kiểu Địa Trung Hải

Một số chế độ ăn vốn có nhiều thực phẩm chống viêm. Một ví dụ điển hình là chế độ ăn kiểu Địa Trung Hải. Theo Tổ chức Viêm khớp (the Arthritis Foundation), chế độ ăn kiểu Địa Trung Hải có thể giúp giảm viêm. (2, http://www.arthritis.org/living-with-arthritis/arthritis-diet/anti-inflammatory/the-arthritis-diet.php

Các loại thực phẩm chính trong chế độ ăn kiểu Địa Trung Hải gồm có:

• Trái cây và rau củ tươi
• Cá
• Các loại quả hạch và hạt
• Các loại đậu
• Ngũ cốc nguyên cám
• Quả ô liu và dầu ô liu

Chế độ ăn Paleo

Chế độ ăn Paleo được xây dựng dựa trên những loại thực phẩm mà con người thường ăn vào thời kỳ đồ đá, trong đó có rất nhiều loại thực phẩm có đặc tính giảm viêm như trái cây và rau củ, đồng thời không có carbohydrate tinh chế cùng một số nhóm thực phẩm khác. Tuy nhiên, chế độ ăn này lại có rất nhiều thịt đỏ - một loại thực phẩm gây viêm. Người bệnh nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi thử chế độ ăn này.

Cụ thể, các loại thực phẩm chính trong chế độ ăn Paleo là thịt, rau củ và trái cây.

Giống như một số chế độ ăn khác, chế độ ăn Paleo cũng có nhiều protein và ít carbohydrate. Chế độ ăn Paleo có ít hoặc không có:

• ngũ cốc
• đường
• sản phẩm từ sữa
• thực phẩm chế biến sẵn

Mặc dù nghiên cứu cho thấy chế độ ăn Paleo mang lại một số lợi ích cho sức khỏe nhưng điều này còn tùy thuộc vào loại thực phẩm cụ thể mà bạn ăn và khả năng đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng của cơ thể.

Nói chung, thực hiện chế độ ăn uống tự nhiên, cân bằng, cung cấp đầy đủ các chất dinh dưỡng đa lượng và không kiêng hoàn toàn bất kỳ nhóm thực phẩm nào vẫn là cách tốt nhất để giảm viêm trong cơ thể.

Tóm tắt bài viết

Viêm khớp dạng thấp là một bệnh tự miễn cần điều trị bằng thuốc. Tuy nhiên, điều chỉnh chế độ ăn uống cũng là điều rất quan trọng để kiểm soát tình trạng bệnh. Một số loại thực phẩm có thể giúp giảm viêm trong cơ thể và cải thiện các triệu chứng viêm khớp dạng thấp trong khi một số loại thực phẩm lại làm tăng viêm và làm trầm trọng thêm các triệu chứng.

Người bị viêm khớp dạng thấp nên ăn thực phẩm giàu chất chống oxy hóa, chất xơ, flavonoid và thêm một số loại gia vị như gừng, nghệ vào chế độ ăn, đồng thời tránh thực phẩm gây viêm như carbohydrate tinh chế, chất béo bão hòa và chất béo chuyển hóa. Thực hiện chế độ ăn uống cân bằng, lành mạnh không chỉ giúp kiểm soát bệnh viêm khớp dạng thấp mà còn cải thiện sức khỏe tổng thể.