Các phương pháp điều trị viêm khớp dạng thấp

Các phương pháp điều trị viêm khớp dạng thấp tập trung vào việc:

• ngăn chặn sự tiến triển của bệnh
• ngăn ngừa hư hỏng khớp
• giảm đau hàng ngày
• giúp người bệnh vận động dễ dàng hơn

Người mắc bệnh viêm khớp dạng thấp thường phải kết hợp sử dụng thuốc, vật lý trị liệu và thay đổi lối sống để kiểm soát bệnh. Đôi khi, người bệnh cần phải phẫu thuật và điều trị bằng các phương pháp khác.

Dưới đây là các phương pháp điều trị phổ biến cho bệnh viêm khớp dạng thấp.

1. Thuốc điều trị viêm khớp dạng thấp

Có nhiều loại thuốc được sử dụng để điều trị viêm khớp dạng thấp. Người bệnh cần dùng thuốc để làm chậm sự tiến triển của bệnh, đồng thời giảm viêm và giảm đau. Loại thuốc cụ thể mà người bệnh cần sử dụng sẽ phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của tình trạng bệnh, phản ứng của cơ thể với thuốc và tình trạng sức khỏe tổng thể.

Thuốc làm chậm sự tiến triển của bệnh viêm khớp dạng thấp

Các loại thuốc làm chậm sự tiến triển của bệnh viêm khớp dạng thấp có thể giúp giảm các triệu chứng đồng thời ngăn ngừa hỏng khớp và mất chức năng khớp. Các loại thuốc này gồm có:

• Thuốc chống thấp khớp tác dụng chậm (DMARD): DMARD giúp ngăn ngừa tổn thương khớp và thường là một phương pháp điều trị bước đầu cho bệnh viêm khớp dạng thấp. Có thể phải sau vài tháng sử dụng DMARD thì mới có hiệu quả rõ rệt. Người bệnh có thể phải thử nhiều loại thuốc khác nhau để tìm ra loại thuốc phù hợp nhất với mình. Một số loại DMARD phổ biến gồm có methotrexate, leflunomide (Arava), hydroxychloroquine và sulfasalazine (Azulfidine).
• Thuốc sinh học: Thuốc sinh học được sử dụng qua đường tiêm và thường được kết hợp với DMARD khi DMARD không có hiệu quả. Thuốc sinh học là một phương pháp điều trị mới có thể giúp ngăn hệ miễn dịch tấn công các khớp. Các loại thuốc sinh học được sử dụng phổ biến để điều trị viêm khớp dạng thấp gồm có etanercept (Enbrel) và infliximab (Remicade).
• Thuốc ức chế Janus kinase (JAK): Thuốc ức chế JAK là một loại DMARD mới phù hợp với những người không thể dùng DMARD truyền thống hoặc những người đã dùng DMARD truyền thống mà không hiệu quả. Các loại thuốc ức chế JAK phổ biến gồm có tofacitinib (Xeljanz) và baricitinib (Olumiant).

Thuốc giảm viêm và đau do viêm khớp dạng thấp

Bên cạnh các loại thuốc tác động đến hệ miễn dịch, người bệnh có thể cần dùng thêm các thuốc giúp kiểm soát cơn đau. Người bệnh có thể dùng các loại thuốc này tạm thời trong thời gian bệnh tái phát hoặc hàng ngày tùy thuộc vào tình trạng bệnh và phác đồ điều trị mà bác sĩ đưa ra. Các loại thuốc để giảm đau gồm có:

• Thuốc chống viêm không steroid (NSAID): NSAID có tác dụng giảm viêm và giảm đau. Người bệnh có thể dùng các NSAID không kê đơn, chẳng hạn như ibuprofen hoặc naproxen natri hoặc có thể cần dùng các loại NSAID kê đơn (tác dụnng chống viêm mạnh hơn NSAID không kê đơn).
• Thuốc ức chế COX-2: Thuốc ức chế COX-2, chẳng hạn như celecoxib (Celebrex), cũng có tác dụng giảm viêm và đau. Các loại thuốc này có ít tác dụng phụ hơn và an toàn hơn khi sử dụng hàng ngày so với NSAID.
• Steroid: Steroid có thể làm giảm viêm và giúp giảm đau. Người bệnh có thể dùng steroid qua đường uống hoặc tiêm. Steroid đi kèm nhiều tác dụng phụ nghiêm trọng và do đó chỉ nên sử dụng trong thời gian ngắn.

2. Vật lý trị liệu và hoạt động trị liệu

Vật lý trị liệu và hoạt động trị liệu cũng có thể là một phần trong phác đồ điều trị viêm khớp dạng thấp. Các hình thức trị liệu có thể giúp:

• đánh giá khả năng vận động của người bệnh
• củng cố sức mạnh của cơ
• giảm đau
• làm chậm tổn thương khớp
• giúp người bệnh điều chỉnh các hoạt động hàng ngày

Vật lý trị liệu

Các kỹ thuật mát-xa và kích thích cơ trong vật lý trị liệu có thể giúp giảm đau. Chuyên gia trị liệu sẽ hướng dẫn người bệnh các bài tập tại nhà để tăng cường sức mạnh của cơ, giảm đau và cải thiện khả năng vận động.

Người bệnh có thể tập vật lý trị liệu ngay sau khi phát hiện bệnh viêm khớp dạng thấp hoặc bất cứ lúc nào trong quá trình điều trị bệnh, chẳng hạn như khi khớp bị đau nhiều và chuyển động khó khăn.

Hoạt động trị liệu

Hoạt động trị liệu (occupational therapy) có thể giúp người bệnh duy trì khả năng tự thực hiện các hoạt động hàng ngày. Chuyên gia trị liệu có thể đề xuất các thiết bị hỗ trợ giúp giảm đau và thực hiện các hoạt động hàng ngày một cách dễ dàng hơn, ví dụ như:

• Nẹp khớp
• Đai bảo vệ
• Dụng cụ hỗ trợ di chuyển
• Dụng cụ giúp mở nắp chai lọ
• Dụng cụ giúp lấy đồ trên cao hoặc ở xa
• Tay vịn nhà tắm

3. Phẫu thuật

Đôi khi, người bệnh cần phải phẫu thuật để sửa chữa hoặc thay các khớp bị hỏng. Có nhiều loại phẫu thuật để điều trị viêm khớp dạng thấp và loại phẫu thuật cụ thể cần thực hiện sẽ phụ thuộc vào vị trí khớp bị tổn thương và mức độ tổn thương. Các loại phẫu thuật chính để điều trị viêm khớp dạng thấp gồm có:

• Nội soi khớp và cắt bỏ màng hoạt dịch: nội soi khớp là một thủ thuật xâm lấn tối thiểu được sử dụng để chẩn đoán và điều trị một số vấn đề về khớp. Trong quá trình nội soi khớp, bác sĩ có thể tiến hành cắt bỏ lớp màng hoạt dịch bị viêm của khớp.
• Phẫu thuật gân: sửa lại các gân bị rách hoặc lỏng lẻo xung quanh khớp.
• Thay khớp: loại bỏ toàn bộ khớp bị hỏng và thay thế bằng khớp nhân tạo.

4. Bổ sung dinh dưỡng và điều chỉnh chế độ ăn uống

Điều chỉnh chế độ ăn uống cũng có thể giúp làm giảm các triệu chứng viêm khớp dạng thấp. Người bị viêm khớp dạng thấp ăn các loại thực phẩm giúp chống viêm và tránh thực phẩm chứa nhiều đường, thành phần nhân tạo và carbohydrate.

Các loại thực phẩm có tác dụng chống viêm có thể kể đến như:

• Cá, nhất là các loại cá béo như cá hồi, cá ngừ, cá trích
• Các loại quả mọng
• Quả bơ
• Ớt chuông
• Rau màu xanh đậm
• Cà chua
• Dầu ô liu nguyên chất
• Sô cô la đen

Tương tự, một số loại thực phẩm chức năng cũng có thể giúp giảm viêm. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng uống dầu cá omega-3 và nghệ có thể giúp làm giảm các triệu chứng viêm khớp dạng thấp.

Người bệnh nên hỏi ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng bất kỳ loại thực phẩm chức năng nào vì thực phẩm chức năng có thể tương tác với các loại thuốc đang dùng và gây ra tác dụng phụ.

5. Thay đổi lối sống

Có một số thay đổi lối sống mà người bệnh có thể thực hiện để giảm đau và kiểm soát tình trạng bệnh viêm khớp dạng thấp:

• Tăng vận động: Người bệnh nên tăng cường vận động thông qua việc tập thể dục và cả các hoạt động bình thường hàng ngày như leo cầu thang thay vì đi thang máy, đi bộ thay vì đi xe, làm việc nhà,…
• Nghỉ ngơi: Ngủ đủ giấc và nghỉ ngơi có thể giúp giảm viêm và phục hồi mức năng lượng. Hãy nghỉ ngơi bất cứ khi nào cảm thấy mệt mỏi và đau khớp. Đừng nên cố gắng hoạt động quá sức.
• Chườm nóng và lạnh: Chườm nóng hoặc ngâm trong nước ấm có thể giúp làm giảm cứng khớp và cơ, trong khi chườm lạnh giúp giảm viêm và giảm sưng đau ở khớp.

6. Liệu pháp điều trị bổ sung

Người bệnh có thể kết hợp các phương pháp điều trị chính thống với liệu pháp điều trị bổ sung. Điều quan trọng là phải thận trọng khi thử các liệu pháp điều trị bổ sung. Hầu hết các liệu pháp điều trị này đều chưa có nhiều bằng chứng chứng minh tính hiệu quả trong điều trị viêm khớp dạng thấp. Người bệnh nên trao đổi với bác sĩ trước khi bắt đầu bất kỳ liệu pháp điều trị bổ sung nào để đảm bảo an toàn.

Một số liệu pháp điều trị bổ sung có thể giúp giảm đau gồm có:

• Mát xa
• Yoga
• Thái cực quyền
• Trị liệu thần kinh cột sống
• Châm cứu
• Thiền

Tóm tắt bài viết

Viêm khớp dạng thấp là một bệnh mạn tính không có cách nào có thể chữa trị khỏi nhưng các phương pháp điều trị có thể giúp giảm đau, làm chậm tổn thương khớp và kiểm soát tình trạng bệnh. Phương pháp điều trị cụ thể sẽ tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của bệnh viêm khớp dạng thấp và tình trạng sức khỏe tổng thể của người bệnh.

Các phương pháp điều trị gồm có thuốc, trị liệu trị liệu, phẫu thuật, điều chỉnh chế độ ăn uống và lối sống. Ngoài ra, người bệnh cũng có thể cân nhắc sử dụng thực phẩm chức năng và các liệu pháp điều trị bổ sung như mát-xa, châm cứu, trị liệu thần kinh cột sống… Nên trao đổi với bác sĩ trước khi thử bất kỳ phương pháp điều trị mới nào.