1

Viêm xương - bệnh viện 103

1.Đại Cương

Xương là một dạng đặc biệt của tổ chức liên kết mà chất căn bản của nó nhiễm canxi nên rất cứng .

Thành phần tế bào của xương gồm các tế bào xương ( osteocyte ) , tạo cốt bào (osteoblast ) và huỷ cốt bào (osteoclast ) . Chất gian bào của xương gồm có chất hữu cơ (33%) và vô cơ ( 67 % ) , chất hữu cơ là loại collagen typ I , một số glycoprotein (osteonectin , osteocanxi ) có khả năng liên kết collagen với muối khoáng và canxi , kali , natri ….

Quá trình tạo xương gồm : tạo xương trực tiếp từ trung mô ( tạo xương trong màng ) và tạo xương trên mô hình sụn .

Quá trình tiêu xương ( sửa sang xương ) gồm .

  • Tiêu xương : trong quá trình phát triển xương , từ trong ống tuỷ mạch máu mang theo mô liên kết có cả tạo cốt bào và huỷ cốt bào tiến ra phía thành xương , đào những đường hầm hình ống chạy dọc và ngang lớp xương cốt mạc .
  • Sau đó tạo cốt bào đến bám vào thành đường hầm để tạo những lá xương đồng tâm làm cho lòng ống hẹp lại và tạo thành các ống xương . Mỗi ống là một trụ xương (osteon ) có các lá xương đồng tâm bao quanh một ống nhỏ gọi là ống Have , công việc sửa sang đến 20-25 tuổi thì dừng lại .
  • Phá hủy thành hố : do các huỷ cốt bào phá huỷ sụn để tạo các hốc tuỷ trong xương xốp .

Để thấy rõ quá trình diễn biến nói trên có thể lấy sự hình thành của một can (cal) xương làm ví dụ điển hình .

Tạo cốt bào thường ở trong màng xương và ở nơi xương đang phát triển là các tế bào hình đa diện , có một nhân và hệ bào quan chứa nhiều các enzym , tạo cốt bào thường bám vào bề mặt các mảnh xương đang phát triển tổng hợp các thành phần của chất căn bản để tạo lá xương và tự vùi trong đó để trở thành tế bào xương .

Huỷ cốt bào là các tế bào phá huỷ chất căn bản của xương và sụn  tế bào có kích thước lớn và và có nhiều nhan (vài chục nhân ) là tế bào hay gặp ở nơi xương đang phát triển .

Sau một vài tuần hoặc một vài tháng, do hai quá trình tiêu xương và tạo xương hoạt động liên tục , can xương nguyên thủy chở thành can xương vĩnh viễn , có kiên trúc rõ rệt thích hợp với chức năng tại chỗ của nó . Những diễn biến nói trên là diễn biến của một can xương được cố định tốt.

2. Viêm màng xương .

2- 1. Nguyên nhân:

  • Chấn thương vi khuẩn qua đường vết htương  tác động trực tiếp vào vết thương đặc biệt là các vết thương gẫy xương hở
  • Ổ viêm ở gần đó lan vào (sâu răng hay viêm màng xương hàm, viêm tủy xương lan ra màng xương).
  • Viêm đi theo đường máu vi khuẩn có thể từ một ổ nhiễm khuẩn nào dó trong cơ thể  như viêm bể thận thận , lao , viêm màng xương trong bệnh thương  hàn .

2-2. Tổn thương:

Viêm mủ cấp .

Viêm tạo nên một ổ mủ nằm sát với xương. Nếu mủ  không đục lỗ rò qua màng xương để thoát ra ngoài thì mủ sẽ chuyển qua các ống Havers mà vào tủy xương gây viêm xương tủy.

Viêm kéo dài .

  • Do viêm cấp điều tri không dứt điểm , viêm sẽ âm ỉ kéo dài làm tổn thương ở xương và gây tiêu xương.
  • Một tổ chức liên kết non sẽ được thay thế vào đó.
  • Tổ chức này sẽ nhanh chóng cốt hóa làm cho mặt xương sù sì tạo thành nhưng khối xương mới nham nhở.

3. Viêm xương tuỷ xương (OSTEOMYELITIS)

Viêm xương tuỷ xương là bệnh nhiễm trùng xương , tuỷ xương . Phân loại bệnh có thể dựa theo nguyên nhân , đường lây nhiễm , giai đoạn hay vị trí giải phẫu nơi bị viêm .

3-1.Nguyên nhân: 

  • Viêm xương tuỷ thường do vi khuẩn sinh mủ Staphylococcus aureus hay mycobacteria và nấm ( hai loại nấm hay gây bệnh là Blastomyces dermatitidis và  Coccidioides immitis ). Ngoài ra viêm xương ở cột sống do vi khuẩn lao cũng hay gặp .
  • Bệnh thường ở trẻ em và người có tuổi , vi khuẩn xâm nhập vào tuỷ xương và gây tổn thương thường qua hai đường chính là đường máu và đường trực tiếp qua vết thương gãy xương hở , sau thay thế khớp hoặc làm các thủ thuật ngoại khoa .
  • Hoặc  từ các ổ viêm nhiễm gần xương phát triển vào ( các ổ viêm da, nhọt đầu đanh ) .
  • Do tính chất cung cấp máu của xương . người ta hay gặp viêm tủy xương ở các xương chày , xương đùi , xương cánh tay , xương sống , xương hàm trên , hàm dưới là các xương đặc biệt dễ bị mắc bệnh . Lan truyền theo đường máu hay gặp ở trẻ em ( >90%) .

3-2.Tổn thương :

  • Đầu tiên vi khuẩn nằm ở vùng xương xốp và gây lan vào tủy xương . Sau khi xâm nhập vào xương , bạch cầu đa nhân trung tính đến khu vực tổn thương , ở đó hình thành phản ứng viêm . Ở giai đoạn này viêm có thể tự khỏi hoặc nếu vết thương được mở ra ngoài thì cũng sẽ dễ khỏi .
  • Nếu viêm còn tiến triển, sẽ tạo nên ổ áp xe trong tủy, mủ từ tủy xương sẽ theo các ống Havers đi ra dưới màng xương.
  • Do viêm đi như vậy, các mạch máu trong các ống Havers sẽ bị tắc và xương vùng đó không được nuôi dưỡng do đó nó sẽ hoại tử ( xương chết ). Sau đó, mủ tiếp tục tiến ra ngoài, đục thùng màng xương tạo nên các lỗ rò.
  • Lúc này viêm cấp giảm dần tạo điều kiện cho tổ chức hạt phát triển ở ranh giới của phần xương lành và ổ viêm. Như vậy tổ chức hạt vây quanh lấy vùng xương chết. Những mao mạch tân tạo của tổ chức hạt xuyên vào xương chết làm cho nó tách rời khỏi xương lành và trở thành những mảnh xương chết .

Thực ra hầu như bao giờ chúng cũng là viêm mạn tính, chỉ khác nhau ở cách bệnh bắt đầu đột ngột với diễn biến cấp tính hoặc bắt đầu âm thầm với diễn biến mạn tính mà thôi .

Nguồn: Bệnh viện 103

Tổng số điểm của bài viết là: 10 trong 2 đánh giá

Click để đánh giá bài viết
Blog khác của bác sĩ
Video có thể bạn quan tâm
“Hồi sinh’’ chi thể cho bệnh nhi ung thư xương bằng phương pháp PHẪU THUẬT THAY KHỚP GỐI VÀ GHÉP XƯƠNG - DUY NHẤT TẠI BVĐK TÂM ANH. “Hồi sinh’’ chi thể cho bệnh nhi ung thư xương bằng phương pháp PHẪU THUẬT THAY KHỚP GỐI VÀ GHÉP XƯƠNG - DUY NHẤT TẠI BVĐK TÂM ANH. 02:01
“Hồi sinh’’ chi thể cho bệnh nhi ung thư xương bằng phương pháp PHẪU THUẬT THAY KHỚP GỐI VÀ GHÉP XƯƠNG - DUY NHẤT TẠI BVĐK TÂM ANH.
Thường xuyên mỏi, sưng đau đầu gối và chân, tình trạng ngày một nặng khiến việc đi lại khó khăn. Sau khi thăm khám tại bệnh viện K, bệnh nhi N.V.T...
 3 năm trước
 810 Lượt xem
PHẪU THUẬT THAY ĐỒNG THỜI 8 KHỚP NGÓN TAY CHO BỆNH NHÂN VIÊM KHỚP DẠNG THẤP, BIẾN CHỨNG NGÓN TAY CO QUẮP, CONG VẸO KHÔNG DUỖI ĐƯỢC SUỐT 20 NĂM, NGUY CƠ TÀN PHẾ KHI MỚI 33 TUỔI. PHẪU THUẬT THAY ĐỒNG THỜI 8 KHỚP NGÓN TAY CHO BỆNH NHÂN VIÊM KHỚP DẠNG THẤP, BIẾN CHỨNG NGÓN TAY CO QUẮP, CONG VẸO KHÔNG DUỖI ĐƯỢC SUỐT 20 NĂM, NGUY CƠ TÀN PHẾ KHI MỚI 33 TUỔI. 01:53
PHẪU THUẬT THAY ĐỒNG THỜI 8 KHỚP NGÓN TAY CHO BỆNH NHÂN VIÊM KHỚP DẠNG THẤP, BIẾN CHỨNG NGÓN TAY CO QUẮP, CONG VẸO KHÔNG DUỖI ĐƯỢC SUỐT 20 NĂM, NGUY CƠ TÀN PHẾ KHI MỚI 33 TUỔI.
Lần đầu tiên được triển khai tại Việt Nam, Trung tâm Phẫu thuật khớp - Y học thể thao BVĐK Tâm Anh đã thực hiện thành công ca mổ thay cùng lúc 8...
 3 năm trước
 1112 Lượt xem
CƠN ÁC MỘNG VIÊM KHỚP DO BỆNH TỰ MIỄN CƠN ÁC MỘNG VIÊM KHỚP DO BỆNH TỰ MIỄN 02:41
CƠN ÁC MỘNG VIÊM KHỚP DO BỆNH TỰ MIỄN
Đứng hàng thứ 3 sau ung thư và bệnh tim mạch ở Mỹ, với khoảng 14-22 triệu người mắc, VIÊM KHỚP DO CÁC BỆNH TỰ MIỄN là nhóm bệnh phổ biến gây ra...
 3 năm trước
 627 Lượt xem
Bệnh cơ xương khớp Nguyên nhân hàng đầu gây tàn phế Bệnh cơ xương khớp Nguyên nhân hàng đầu gây tàn phế 02:22
Bệnh cơ xương khớp Nguyên nhân hàng đầu gây tàn phế
-Thập niên 2010-2020 được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) lựa chọn là “Thập niên xương và khớp”-
 3 năm trước
 693 Lượt xem
Nếu cho rằng các bệnh lý về cơ, xương, khớp thường chỉ gặp ở người lớn tuổi, bạn đã lầm! Nếu cho rằng các bệnh lý về cơ, xương, khớp thường chỉ gặp ở người lớn tuổi, bạn đã lầm! 06:09
Nếu cho rằng các bệnh lý về cơ, xương, khớp thường chỉ gặp ở người lớn tuổi, bạn đã lầm!
Có rất nhiều trẻ em gặp các vấn đề cơ xương khớp. Nếu không được phát hiện sớm và can thiệp kịp thời, trẻ sẽ gặp cản trở về phát triển chức năng...
 3 năm trước
 626 Lượt xem
Cứu bệnh nhân xương khớp khỏi nguy cơ bại liệt ở tuổi U40 Cứu bệnh nhân xương khớp khỏi nguy cơ bại liệt ở tuổi U40 02:56
Cứu bệnh nhân xương khớp khỏi nguy cơ bại liệt ở tuổi U40
"Xương khớp mà chữa lòng vòngNhầm thầy sai thuốc đi tong cả đời"Câu nói dân gian ví von về nỗi khổ của người bệnh cơ xương khớp quả...
 2 năm trước
 708 Lượt xem
Tin liên quan
Mối liên hệ giữa bệnh viêm khớp và loãng xương
Mối liên hệ giữa bệnh viêm khớp và loãng xương

Loãng xương là tình trạng khiến xương trở nên yếu và giòn hơn. Viêm khớp là tình trạng khớp bị viêm, gây đau đớn và sưng tấy. Đôi khi, chứng loãng xương có thể là kết quả của chứng viêm khớp do viêm khớp gây cản trở khả năng vận động và ít hoạt động thể chất sẽ khiến xương trở nên kém chắc khỏe. Tuy nhiên, một số loại viêm khớp trực tiếp làm tăng nguy cơ loãng xương.

Bệnh loãng xương có di truyền không?
Bệnh loãng xương có di truyền không?

Loãng xương là một bệnh lý mạn tính phổ biến ảnh hưởng đến sức khỏe xương. Loãng xương là khi khối lượng và mật độ xương giảm, điều này khiến xương trở nên suy yếu và dễ gãy. Bất cứ ai cũng có thể bị loãng xương nhưng có những yếu tố làm tăng nguy cơ, gồm có tuổi tác, giới tính và di truyền. Chế độ ăn uống và lối sống cũng có thể góp phần làm cho xương kém chắc khỏe và có nguy cơ loãng xương cao. Bài viết dưới đây sẽ giải thích ảnh hưởng của gen di truyền đến nguy cơ mắc bệnh loãng xương, tầm quan trọng của việc sàng lọc và các biện pháp phòng ngừa loãng xương.

Mối liên hệ giữa bệnh loãng xương và tuyến cận giáp
Mối liên hệ giữa bệnh loãng xương và tuyến cận giáp

Tuyến cận giáp hoạt động quá mức có thể làm giảm lượng canxi trong xương, làm tăng nguy cơ loãng xương và các vấn đề sức khỏe liên quan.

Điều trị bệnh loãng xương bằng tế bào gốc
Điều trị bệnh loãng xương bằng tế bào gốc

Bệnh loãng xương hiện được điều trị bằng thuốc và thay đổi lối sống. Ngoài ra còn các phương pháp điều trị khác hiện đang được nghiên cứu, một trong số đó là liệu pháp tế bào gốc. Mặc dù các nghiên cứu trên động vật cho kết quả đầy hứa hẹn về hiệu quả của tế bào gốc trong điều trị chứng loãng xương nhưng dữ liệu nghiên cứu trên người lại rất hạn chế.

Sự khác biệt giữa viêm khớp và loãng xương
Sự khác biệt giữa viêm khớp và loãng xương

Viêm khớp và loãng xương đều là những tình trạng mạn tính xảy ra với xương. Viêm khớp là tình trạng viêm, sưng đau ở một hoặc nhiều khớp. Loãng xương là tình trạng khối lượng và mật độ xương giảm, khiến xương yếu đi và có thể dẫn đến gãy xương.

Dr Duy Thành

 

Bạn đã không sử dụng Site, Bấm vào đây để duy trì trạng thái đăng nhập. Thời gian chờ: 60 giây