Quy trình kỹ thuật tiêu sợi huyết não thất trong điều trị xuất huyết não chảy máu não thất

Tiêu sợi huyết não thất là kỹ thuật sử dụng thuốc tiêu sợi huyết (rt-PA) bơm vào não thất qua dẫn lưu não thất để làm tiêu nhanh máu đông trong não thất (đặc biệt là não thất 3 và não thất 4), tạo thuận làm thông sớm hệ thống não thất phía dưới và từ đó tránh được biến chứng giãn não thất.

Hệ thống thất não gồm có một cặp não thất bên, mỗi não thất bên kết nối với não thất ba bởi lỗ Monro. Não thất ba được kết nối với não thất bốn bởi cống Sylvius.

Ba trục từ não thất bốn, hai lỗ bên Luschka và một lỗ giữa Magendie, tạo thành một hệ thống các vùng khoang dưới nhện mở rộng trung tâm và kết nối với nhau được gọi là các bể. Các bể ở hố sau kết nối với các khoang dưới nhện trên các lồi não (cerebral convexities) qua các đường nhỏ tới lá chẩm. Các bể đáy kết nối với các khoang dưới nhện nội sọ và tuỷ sống.

Kỹ thuật tiêu sợi huyết não thất được chỉ định cho trường hợp có đầy đủ các tiêu chuẩn sau:

• Rối loạn ý thức đột ngột.
• Xuất huyết não và/hoặc chảy máu não thất.
• Thể tích khối máu tụ nhu mô não ≤ 30 mm3 (thể tích khối máu tụ tính theo công thức ABC/2).
• Chảy máu não thất 3 và/hoặc não thất 4.
• Giãn não thất cấp thể tắc nghẽn và đã được dẫn lưu não thất ra ngoài.
• Xuất huyết não và/hoặc chảy máu não thất không tiến triển thêm, không có chảy máu mới (chảy máu xung quanh chân dẫn lưu não thất) sau 6 giờ dẫn lưu não thất ra ngoài.
• Huyết áp tâm thu< 200 mmHg trong ít nhất 6 giờ trƣớc khi thực hiện kỹ thuật tiêu sợi huyết não thất.

Kỹ thuật tiêu sợi huyết não thất chống chỉ định cho một trong các trường hợp sau:

• Túi phình động mạch não vỡ, dị dạng thông động tĩnh mạch não vỡ hoặc u não.
• Dị dạng mạch ở đám rối mạch mạc hoặc hội chứng Moyamoya.
• Rối loạn đông máu (số lượng tiểu cầu < 100.000; INR > 1,4).
• Phụ nữ có thai.
• Xuất huyết não vùng dưới lều (xuất huyết thân não hoặc liệt dây thần kinh số 3).
• Xuất huyết dưới nhện.
• Xuất huyết não và/hoặc chảy máu não thất tiến triển thêm.
• Xuất huyết nội tạng.
• Xuất huyết dưới da.
• Người bệnh và/hoặc gia đình người bệnh không đồng ý thực hiện kỹ thuật.

Đối với người làm thủ thuật, cần có 1 bác sĩ được đào tạo thành thạo về kỹ thuật dẫn lưu não thất và sử dụng thuốc tiêu sợi huyết và 2 điều dưỡng được đào tạo về phụ giúp bác sĩ dẫn lưu não thất và dùng thuốc tiêu sợi huyết.

Dụng cụ cần có thuốc tiêu sợi huyết rt-PA hay Alteplase (biệt dược là Actilyse ® của công ty Boehringer Ingelheim, có đủ tiêu chuẩn và giấy phép sử dụng của Bộ Y Tế, đóng ống 50 mg alteplase và ống 50 ml nƣớc cất pha thuốc)