Hướng điều trị gan nhiễm mỡ - Bệnh viện Hoàn Mỹ Sài Gòn

Cơ chế bệnh sinh

Gan nhiễm mỡ do:

• Giảm sự oxy hóa acid béo trong TBG (thường do rối loạn chức năng của ty lạp thể)
• Gia tăng tổng hợp acid béo trong gan hoặc do tăng lượng acid béo đến gan từ các mô mỡ, từ lượng mỡ hấp thu ở ruột gia tăng, nhất là sau khi ăn quá nhiều chất béo động vật.
• Thiếu sự kết hợp hay bài xuất triglyceride, cũng như VLDL

Chẩn đoán

1. Lâm sàng

• Phần lớn không có triệu chứng, chỉ phát hiện khi khám sức khỏe tổng quát định kỳ.
• Có thể biểu hiện mệt mỏi, khó chịu vùng thượng vị (P) tức hai hạ sườn, đầy bụng, gan to nhẹ có thể phát hiện được khi bác sĩ thăm khám.
• Ở những bệnh nhân GNM do những nguyên nhân khác nhau có kèm theo những triệu chứng toàn thân và dấu hiệu đặc trưng của những nguyên nhân đó.

2. Cận lâm sàng

Xét nghiệm máu: Men gan ALT, AST hầu hết tăng nhẹ, GGT tăng nhiều hơn, Alkaline phosphatase tăng nhẹ. Bilirubin trực tiếp tăng, Albumin giảm (ít gặp hơn). Xét nghiệm khác: mỡ máu, HBsAg, AntiHCV

Siêu âm bụng:  Gan nhiễm mỡ biểu hiện độ hồi âm và độ hút âm của nhu mô gan tăng, tạo hiện tượng giảm âm vùng sâu  và giảm sự tương phản giữa thành của các cấu trúc ống mạch với nhu mô gan xung quanh.

Gan nhiễm mỡ làm 3 độ:

• Độ I: Gia tăng nhẹ độ hồi âm lan tỏa của nhu mô gan, độ hút âm chưa đáng kể, vẫn còn xác định được cơ hoành và đường bờ các tĩnh mạch trong gan
• Độ II: Gia tăng lan tỏa độ hồi âm và độ hút âm,  khả năng xác định được cơ hoành. và đường bờ các tĩnh mạch trong gan bị giảm nhiều
• Độ III: Gia tăng rõ rệt độ hồi âm lan tỏa của nhu mô gan, độ hút âm tăng mạnh đến không còn nhận diện được cơ hoành, đường bờ các tĩnh mạch trong gan và  một phần nhu mô phân thùy sau gan phải.

CT scan bụng biểu hiện sự thâm nhiễm mỡ ở gan là một vùng có đậm độ thấp hơn, TMC và các tĩnh mạch gan là những cấu trúc có đậm độ cao hơn. Hình ảnh Gan nhiễm mỡ thường lan tỏa, có khi khu trú (gan nhiễm mỡ cục bộ). Độ nhạy của các kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh đối với Gan nhiễm mỡ đạt 60%, tăng 80-90 % khi có > 50% các Tế bào gan trong vùng ảnh chụp được bị nhiễm mỡ hạt to (macrovesicular).

Sinh thiết gan: Trường hợp những kỹ thuật hình ảnh không thể phân biệt được Gan nhiễm mỡ (GNM) cục bộ với 1 thương tổn choán chỗ như HCC, hay Ung thư gan di căn thì sinh thiết gan. Sinh thiết gan còn được chỉ định nếu bệnh nhân mệt mỏi nhiều, men gan tăng trên 6 tháng và đăc biệt khi các triệu chứng và chức năng gan ngày càng xấu đi.

Biến chứng

• Gan nhiễm mỡ đơn thuần, nếu điều trị tích cực, loại bỏ nguyên nhân, tiên lượng lành tính.
• Viêm gan nhiễm mỡ có thể gây xơ hóa gan(30-40 %), xơ gan (10- 20%), Suy gan, HCC,tử vong

Điều trị

• Kiêng :  bia rượu, nêu là Gan nhiễm mỡ do rượu thì có thể sẽ mất sau 1-4 tuần
• Chế độ ăn: Hạn chế ăn thực phẩm giàu cholesterol như da và nội tạng động vật, lòng đỏ trứng, hạn chế đường. Nên ăn nhiều rau (tối thiểu 300 gam/người/ngày). như cải xanh, rau cần tây, rau diếp cá, rau ngót. Quả chín tươi (200 gam/người/ngày) lưu ý các loại quả chanh, cam, quýt, bưởi. Một số thức ăn có thể xem là “thuốc” giảm mỡ như dầu đậu nành, đậu phụng, nấm hương, nhộng tằm, lá trà, lá sen, hoa hòe, bắp chuối, bắp ngô. Không nên ăn tối quá khuya (sau 19 giờ). Khoảng cách bữa ăn tối trước khi đi ngủ khoảng 2-3 tiếng đồng hồ.
• Luyện tập thể dục 30 phút/ngày, thể thao, đi bộ (nên đi vào buổi tối)
• Điều trị các rối loạn chuyển hóa: Tiểu đường (Metformin) béo phì. Tăng Lipid máu (Statin, Omega 3). Các bệnh viêm gan siêu vi C...
• Ngưng ngay các thuốc độc cho gan, gây tích lũy mỡ trong gan, thay các thuốc an toàn hơn theo chỉ dẫn của bác sĩ.

Phòng bệnh

• Chế độ ăn uống hợp lý; Kiêng bia, rượu
• Luyện tập cơ thể thường xuyên
• Dùng thuốc phải theo hướng dẫn của bác sĩ
• Khám sức khỏe định kỳ.

Nguồn: Bệnh viện Hoàn Mỹ Sài Gòn