Duy trì mức glucose trong máu khi điều trị tiểu đường type 1

Các phương pháp phối hợp để điều trị bệnh tiểu đường type 1 bao gồm:

• Sử dụng insulin
• Carbohydrate, chất béo và protein
• Theo dõi thường xuyên lượng glucose trong máu
• Ăn thực phẩm lành mạnh
• Tập thể dục thường xuyên và duy trì cân nặng hợp lý

Mục tiêu của việc điều trị tiểu đường type 1 là giữ cho lượng đường trong máu ở mức bình thường trì hoãn hoặc ngăn ngừa các biến chứng. Ban ngày trước bữa ăn giữ cho đường huyết (hay glucose) trong khoảng 80 đến 130 mg/dL (4,44 đến 7,2 mmol/L) và đường huyết 2 giờ sau khi ăn không cao hơn 180 mg/dL (10 mmol/L).

Tất cả người mắc bệnh tiểu đường type 1 đều cần điều trị bằng insulin suốt đời. Với nhiều loại insulin khác nhau như:

• Insulin tác dụng ngắn như Humulin R và Novolin R
• Insulin tác dụng nhanh như insulin glulisine (Apidra), insulin lispro (Humalog) và insulin aspart (Novolog)
• Insulin tác dụng trung bình như NPH insulin (Novolin N, Humulin N)
• Insulin tác dụng dài như insulin glargine (Lantus, Toujeo Solostar), insulin detemir (Levemir) và insulin degludec (Tresiba)

Đối với tiểu đường type 1, người bệnh không thể sử dụng Insulin bằng đường uống để hạ đường huyết vì các enzyme dạ dày sẽ phá vỡ insulin, cản trở thuốc hoạt động. Vì vậy người bệnh sẽ cần tiêm hoặc bơm insulin tự động.

Người bệnh có thể sử dụng kim và ống tiêm hoặc bút insulin để tiêm insulin dưới da. Bút Insulin nhìn giống như chiếc bút mực và có sẵn insulin cho một lần dùng hoặc có thể nạp lại.

Nếu chọn tiêm, người bệnh có thể sẽ cần pha insulin để sử dụng cả ngày lẫn đêm.

Hướng dẫn sử dụng bút tiêm Insulin điều trị tiểu đường

Thiết bị này có kích thước bằng một chiếc điện thoại di động, người bệnh sẽ đeo thiết bị này trong người. Một ống nối giữa nguồn cấp insulin (reservoir) với một ống thông được đặt dưới da bụng của người bệnh. Loại bơm này có thể được đeo theo nhiều cách khác nhau, chẳng hạn dây thắt lưng, trong túi của người bệnh hoặc với dây đai bơm được thiết kế đặc biệt.

Ngoài ra còn có thêm lựa chọn máy bơm insulin không dây. Người bệnh đeo thiết bị có chứa chất insulin và có một ống thông nhỏ được đặt dưới da. Thiết bị này có thể được đeo ở bụng, sau lưng dưới hoặc trên chân hoặc cánh tay. Việc thiết lập lượng điều trị được cài đặt trên thiết bị không dây kết nối với máy bơm insulin.

Máy bơm được lập trình để tự động tiêm insulin tác dụng nhanh. Do được tiêm liều lượng insulin ổn định nên có thể nó thay thế cho tất cả các loại insulin tác dụng dài.

Khi ăn, người bệnh sẽ lập trình máy bơm với lượng carbohydrate đang ăn và lượng đường trong máu hiện tại và sau đó máy sẽ tiêm insulin có tác dụng nhanh (bolus) trước bữa ăn dựa trên thông số mà người bệnh đã nhập.

Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng ở một số người, máy bơm insulin có hiệu quả hơn trong việc kiểm soát lượng đường trong máu so với tiêm. Máy bơm insulin kết hợp với thiết bị theo dõi đường huyết liên tục (continuous glucose monitoring) có thể giúp kiểm soát lượng đường trong máu chặt chẽ hơn.

Cục quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (Food and Drug Administration) đã đồng ý thực hiện phương pháp tuyến tụy nhân tạo đầu tiên cho những người mắc bệnh tiểu đường type 1 từ 14 tuổi trở lên. Thiết bị này được cấy ghép và có liên kết với máy theo dõi glucose liên tục, kiểm tra lượng đường trong máu sau năm phút/lần và tự động bơm insulin. Thiết bị sẽ tự động cung cấp lượng insulin chính xác dựa trên các chỉ số của bộ phận theo dõi.

Tùy theo thể trạng của người bệnh, bác sĩ có thể kê thêm các loại thuốc khác được cho những người mắc bệnh tiểu đường type 1, như:

• Thuốc huyết áp cao được khuyên dùng cho những người mắc bệnh tiểu đường có huyết áp từ 140/90 mmHg trở lên.
• Bác sĩ có thể dùng cho em bé hoặc dùng aspirin thường xuyên hàng ngày để bảo vệ trái tim của người bệnh.
• Thuốc hạ cholesterol.

Tùy thuộc vào loại liệu pháp insulin mà người bệnh sử dụng, người bệnh có thể cần kiểm tra và ghi lại mức đường huyết ít nhất bốn lần một ngày.

Hiệp hội Đái tháo đường Hoa Kỳ khuyến cáo người bệnh nên kiểm tra lượng huyết trước bữa ăn và bữa ăn nhẹ, trước khi đi ngủ, trước khi tập thể dục hoặc lái xe và nếu người bệnh nghi ngờ mình có lượng đường huyết thấp. Theo dõi cẩn thận và chi tiết là cách duy nhất để đảm bảo lượng đường huyết vẫn nằm trong phạm vi mục tiêu điều trị.

Theo dõi đường huyết liên tục là phương pháp mới nhất để theo dõi lượng đường trong máu và đặc biệt hữu ích để ngăn ngừa hạ đường huyết. Máy này gắn vào cơ thể bằng kim nhỏ ngay dưới da và sau vài phút máy sẽ kiểm tra lượng đường huyết.

Hiện nay chưa có chế độ ăn quy chuẩn nào cho người bệnh tiểu đường. Tuy nhiên, người bệnh cần tập trung chế độ ăn uống vào các thực phẩm giàu dinh dưỡng, ít chất béo, giàu chất xơ như:

• Trái cây
• Rau
• Các loại ngũ cốc

Chuyên gia dinh dưỡng khuyến cáo người bệnh nên ăn ít các sản phẩm động vật và carbohydrate tinh chế, như bánh mì trắng và đồ ngọt.

Mọi người đều cần tập thể dục thường xuyên và những người mắc bệnh tiểu đường type 1 cũng không ngoại lệ. Trước tiên, người bệnh nên xin ý kiến của bác sĩ về các môn thể thao hay bài tập thể dục nào phù hợp với tình hình sức khỏe của bản thân. Sau đó người bệnh có thể chọn các hoạt động yêu thích như đi bộ hoặc bơi lội và biến các bài tập này thành một phần của thói quen hàng ngày. Đặt mục tiêu cho ít nhất 150 phút tập thể dục mỗi tuần, không quá hai ngày mà không cần tập thể dục. Mục tiêu cho trẻ em là ít nhất một giờ tập thể dục/ngày.

Tuy nhiên, người bệnh cần lưu ý việc tập thể dục sẽ làm giảm lượng đường huyết. Nếu mới bắt đầu thể dục, người bệnh hãy kiểm tra lượng đường thuyết thường xuyên. Người bệnh có thể cần phải điều chỉnh kế hoạch bữa ăn hoặc liều lượng insulin khi hoạt động thể chất tăng lên.