6 loại thực phẩm bổ sung và thảo dược hỗ trợ điều trị xơ vữa động mạch

Tìm hiểu về xơ vữa động mạch

Xơ vữa động mạch là tình trạng cholesterol, canxi và các chất khác – được gọi chung là mảng bám – tích tụ trong động mạch, làm tắc nghẽn dòng máu đến các cơ quan quan trọng, đặc biệt là tim.

Tình trạng này có thể dẫn đến nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng như đột quỵ, nhồi máu cơ tim, bệnh thận và sa sút trí tuệ. Nguyên nhân gây xơ vữa động mạch chưa được xác định rõ ràng do có nhiều yếu tố liên quan.

Những người hút thuốc lá, uống quá nhiều rượu và ít vận động sẽ có nguy cơ cao bị xơ vữa động mạch. Ngoài ra, di truyền cũng có thể là một yếu tố nguy cơ gây ra tình trạng này.

Xơ vữa động mạch và cholesterol

Nhiều loại thực phẩm bổ sung, chủ yếu có nguồn gốc từ thực vật, có thể giúp hỗ trợ điều trị xơ vữa động mạch. Hầu hết những loại thực phẩm bổ sung này có tác dụng làm cân bằng mức cholesterol trong cơ thể.

Mặc dù cholesterol cao không phải là yếu tố nguy cơ duy nhất nhưng cũng góp phần đáng kể gây xơ vữa động mạch.

Có hai loại cholesterol chính:

• Lipoprotein tỷ trọng thấp (LDL) – thường được gọi là cholesterol "xấu".
• Lipoprotein tỷ trọng cao (HDL) – thường được gọi là cholesterol "tốt".

Mục tiêu kiểm soát cholesterol là giảm LDL và tăng HDL. Các chỉ số cholesterol khuyến nghị:

• Tổng cholesterol: Dưới 200 mg/dL
• LDL (cholesterol "xấu"): Dưới 100 mg/dL
• HDL (cholesterol "tốt"): Trên 60 mg/dL

1. Chiết xuất atiso (Artichoke extract - ALE)

Chiết xuất atiso, hay còn gọi là chiết xuất lá atiso (ALE), được nghiên cứu có khả năng giúp gia tăng cholesterol "tốt" và làm giảm cholesterol "xấu".

ALE có dạng viên nang, viên nén hoặc dung dịch chiết xuất. Liều lượng sử dụng sẽ tùy thuộc vào dạng thuốc được bào chế nhưng hiện chưa có nghiên cứu nào cho thấy có thể dùng quá liều atiso.

2. Tỏi

Tỏi được cho là có thể hỗ trợ điều trị nhiều bệnh lý, từ ung thư vú đến rụng tóc. Tuy nhiên, nghiên cứu về tác dụng của tỏi đối với tim mạch vẫn chưa đưa ra kết quả thống nhất.

• Một bài đánh giá năm 2009 đã kết luận rằng tỏi không có tác dụng làm giảm cholesterol.
• Một đánh giá khác năm 2014 lại cho thấy tỏi có thể giúp ngăn ngừa bệnh tim mạch.
• Một nghiên cứu năm 2012 phát hiện rằng chiết xuất tỏi già kết hợp với coenzyme Q10 có thể làm xơ vữa động mạch chậm tiến triển.

Dù chưa có kết luận rõ ràng nhưng nhìn chung, tỏi vẫn là một thực phẩm lành mạnh. Có thể sử dụng tỏi sống, tỏi nấu chín hoặc tinh dầu tỏi dạng viên. Hoạt chất chính trong tỏi là allicin, cũng chính là thành phần tạo ra mùi đặc trưng của tỏi.

3. Niacin (Vitamin B3)

Niacin, hay còn gọi là vitamin B3, có trong thực phẩm như gan, thịt gà, cá ngừ và cá hồi. Niacin cũng có thể được bổ sung dưới dạng viên uống.

Bác sĩ có thể khuyến nghị bổ sung niacin để kiểm soát cholesterol, vì nó có khả năng giúp tăng thêm hơn 30% cholesterol "tốt" (HDL) và làm giảm triglyceride – một loại chất béo làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch.

Các chất bổ sung niacin có thể gây tác dụng phụ khiến da bị ửng đỏ, có cảm giác châm chích và cũng có thể gây buồn nôn.

Liều lượng khuyến nghị:

• Nam giới: 16 mg/ngày
• Phụ nữ: 14 mg/ngày
• Phụ nữ cho con bú: 17 mg/ngày
• Phụ nữ mang thai: 18 mg/ngày

Không nên dùng niacin quá liều mà không có sự hướng dẫn của bác sĩ.

4. Policosanol

Policosanol là một hợp chất được chiết xuất từ mía và khoai mỡ.

Nghiên cứu tại Cuba cho thấy policosanol từ mía có khả năng làm giảm cholesterol. Tuy nhiên, bài đánh giá năm 2010 chỉ ra rằng các nghiên cứu bên ngoài Cuba chưa xác nhận được kết quả này.

Một bài đánh giá năm 2017 lại kết luận rằng nghiên cứu tại Cuba có độ chính xác cao hơn so với những nghiên cứu khác.

Dù vẫn cần thêm nghiên cứu nhưng policosanol có sẵn dưới dạng viên nang và viên nén vẫn có thể là một lựa chọn bổ sung để hỗ trợ kiểm soát cholesterol.

5. Sơn tra (Hawthorn)

Sơn tra là một loại cây bụi phổ biến được trồng trên khắp thế giới. Tại Đức, chiết xuất từ lá và quả sơn tra được sử dụng làm thuốc điều trị bệnh tim.

Nghiên cứu năm 2010 cho thấy sơn tra có thể là một phương pháp an toàn và hiệu quả trong việc hỗ trợ điều trị bệnh tim mạch. Thành phần chính trong sơn tra là quercetin, một hợp chất có khả năng làm giảm cholesterol.

Chiết xuất sơn tra thường có dạng viên nang.

6. Men gạo đỏ (Red yeast rice)

Men gạo đỏ là sản phẩm được tạo ra bằng cách lên men gạo trắng với nấm men, thường được sử dụng trong y học cổ truyền Trung Quốc.

Nghiên cứu năm 1999 cho thấy men gạo đỏ có thể giúp giảm đáng kể mức cholesterol trong cơ thể.

Hiệu quả của men gạo đỏ đến từ monacolin K, một hợp chất có cấu trúc giống hệt lovastatin – một loại thuốc statin kê đơn giúp làm giảm cholesterol.

Do có sự tương đồng này nên Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) đã hạn chế nghiêm ngặt việc bán các sản phẩm bổ sung men gạo đỏ.

Các sản phẩm chứa hàm lượng monacolin K cao đã bị cấm. Do đó, hầu hết các nhãn sản phẩm hiện nay chỉ ghi lượng men gạo đỏ mà không ghi rõ hàm lượng monacolin K.

Nghiên cứu năm 2017 xác nhận rằng người tiêu dùng khó có thể nhận biết chính xác mình đang hấp thụ bao nhiêu monacolin K từ các sản phẩm này.

Men gạo đỏ cũng đã được nghiên cứu về khả năng gây tổn thương thận, gan và cơ bắp.

Những điều cần lưu ý

Không có bằng chứng cho thấy bản thân bất kỳ loại thực phẩm bổ sung nào có thể chữa khỏi xơ vữa động mạch.

Để điều trị, bệnh nhân thường cần kết hợp:

• Chế độ ăn uống lành mạnh
• Luyện tập thể dục thường xuyên
• Có thể sử dụng thuốc kê đơn cùng với thực phẩm bổ sung

Trước khi sử dụng bất kỳ thực phẩm bổ sung nào, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ, đặc biệt là khi bạn đang sử dụng thuốc điều trị hay đang mang thai hoặc cho con bú.

Ngoài ra, cần lưu ý rằng thực phẩm bổ sung không được FDA quản lý chặt chẽ như thuốc, vì vậy chất lượng giữa các thương hiệu và lô sản phẩm khác nhau có thể khác nhau đáng kể.