Cách Trị Vết Thâm Sau Mụn Không Phải Ai Cũng Biết

Tăng sắc tố sau viêm da là những vết hoặc hoặc đốm thẫm màu để lại sau khi mụn đã chữa lành. Những vết thâm này thậm chí còn tồn tại lâu hơn so với thời gian bị mụn, và còn gây mất tự tin hơn so với mụn. Tại sao những vết thâm này lại xuất hiện, và bạn có thể làm gì để xử lý chúng?

Tăng sắc tố sau viêm là gì?

Tăng sắc tố sau viêm da (PIH) là thuật ngữ y khoa được sử dụng để mô tả sự đổi màu của da sau viêm. Đây là phản ứng tự nhiên của cơ thể sau viêm da. Chúng có thể có nhiều màu: từ đen, nâu, hồng đến đỏ, tím hoặc trắng tùy thuộc vào màu da và tổn thương da.

PIH phát triển khi có vết thương hoặc kích ứng da như cạo, gãi xước da, phát ban hoặc nổi mụn. Những tác nhân này khiến da bị viêm. Trong quá trình da lành lại, nó sản sinh ra quá nhiều melanin.

Melanin là sắc tố da có màu đen, tạo ra màu da của các chủng tộc trên thế giới. Khi da bị viêm, tế bào sắc tố bị kích thích làm tăng sản sinh melanin. Lượng melanin dư thừa làm đen, thâm da. Vết thâm này vẫn còn ngay cả sau khi vết thương đã lành hoàn toàn (hết viêm da).

Mụn trứng cá là nguyên nhân phổ biến gây vết thâm

Hầu hết mọi người đều bị vết thâm sau mụn, tuy nhiên khác nhau ở mức độ thâm nhiều hay thâm ít, vết thâm hết nhanh hay kéo dài. Cũng không thể đoán trước được vết thâm sẽ như thế nào, thậm chí nó cũng xuất hiện ở những trường hợp bị vài nốt mụn nhẹ.

Có điều chắc chắn rằng, viêm da càng nặng thì vết thâm càng rộng và càng sẫm màu. Nặn bóp mụn sẽ làm tăng phát triển vết thâm vì hành vi này làm tăng viêm da.

Ngoài mụn trứng cá, tăng sắc tố sau viêm da PIH còn có một số nguyên nhân khác như: cháy nắng (gây sạm sa), peel da, mài da dermabration, tái tạo bề mặt da bằng laser,..

Vết thâm có phải là sẹo mụn?

Bạn có thể yên tâm vì vết thâm không phải là sẹo. Nhiều người lo lắng rằng vết thâm là sẹo, nhưng thực tế không phải vậy. Mặc dù nó tồn tại trên da một khoảng thời gian, tuy nhiên nó đơn thuần chỉ là sắc tố da chứ không phá hủy kết cấu da (sẹo).

Sẹo mụn thực sự xảy ra khi có sự phá hủy da gây mất mô, kết quả là hình thành các vùng lõm trên da ( sẹo lõm) hoặc mô phát triển quá mức để bù đắp ( sẹo lồi). Sẹo mụn trên mặt chủ yếu là sẹo lõm. Mụn nặng vùng dưới cằm, cánh tay hoặc lưng có thể để lại sẹo lồi.

Ngược lại vết thâm hoàn toàn phẳng, nó không bị lõm hay lồi trên bề mặt da, đơn giản nó chỉ là thẫm màu hơn vùng da xung quanh. Sự đổi màu này có thể từ màu hồng đến đỏ, tím, nâu, đen.

• Trị sẹo lõm

Vết thâm mất dần theo thời gian

Tin tốt là vết thâm tự mờ dần theo thời gian, thậm chí không cần điều trị gì. Tuy nhiên thời gian lại khác nhau, có thể từ 3 tháng đến 6 tháng, thậm chí 1 năm hoặc lâu hơn. Khoảng thời gian cần thiết để vết thâm mờ dần tùy thuộc vào mức độ sẫm màu của vết thâm so với vùng da xung quanh. Độ tương phản giữa vết thâm và màu da tự nhiên của bạn càng lớn thì thời gian mờ càng lâu.

Có một số phương pháp điều trị giúp làm mờ vết thâm. Nó sẽ giúp cải thiện đáng kể, làm vết thâm sáng dần lên. Điều trị cũng giúp tăng tốc thơi gian mờ dần nếu bạn không muốn chờ đợi các vết thâm sáng lên tự nhiên.

Trị vết thâm bằng kem bôi

Có nhiều loại mỹ phẩm làm trắng da trên thị trường giúp làm mờ vết thâm. Tuy nhiên bạn cần tìm đọc thành phần làm trắng hoạt tính ghi trên nhãn sản phẩm và xem thành phần đó có phù hợp với da mình không. Da của bạn là da mụn, được xếp vào da dầu – nhạy cảm nên cần thận trọng khi lựa chọn và sử dụng sản phẩm làm mờ vết thâm. Dùng sai sản phẩm sẽ làm da nổi mụn nhiều hơn, thậm chí da còn sạm đen hơn.

Đối với các vết thâm dai dẳng tồn tại trong một thời gian dài, thuốc bôi làm trắng bác sĩ kê đơn có thể giúp ích. Các thuốc bôi này thường có nồng độ thành phần làm trắng cao hơn, tác dụng mạnh hơn, tuy nhiên cần sử dụng đúng theo hướng dẫn của bác sĩ để đạt hiệu quả và tránh tác dụng phụ.

Một điểm hay cần ghi nhớ là: không có mụn thì sẽ không có vết thâm. Ngoài việc làm mờ vết thâm hiện có, bạn cần chăm sóc da ngừa mụn hàng ngày để tránh bị mụn mới. Cơ địa của bạn dễ bị mụn tái phát, nếu không biết cách ngừa mụn phù hợp thì các vết thâm mới lại xuất hiện sau khi lành mụn.

Dù lựa chọn điều trị bạn lựa chọn là gì, hãy hiểu rằng cải thiện vết thâm sẽ mất thời gian và cần kiên trì.

AHA (Alpha Hydroxy Acid)

Các sản phẩm chứa AHA, đặc biệt là axit glycolic, là điểm khởi đầu tốt để điều trị vết thâm.

AHA giúp tăng tốc quá trình tẩy da chết tự nhiên của da, các tế bào chết sẫm màu bong ra, thay thế bằng các tế bào mới bên dưới sáng hơn. Từ đó có thể giúp cải thiện vết thâm.

Bạn có thể tìm thấy AHA trong nhiều sản phẩm làm trắng da và được bào chế dưới nhiều dạng như gel, lotion, kem hoặc dung dịch, serum. AHA có thể được kết hợp với các chất làm trắng khác như Hydroqinone, Kojic acid, Arbutin,…trong cùng một sản phẩm.

Những peel AHA nồng độ cao cũng thường được bác sĩ kê đơn. Nồng độ AHA trong các peel da này có thể từ 20% đến 70%. Các peel này thường được thực hiện tại phòng khám của bác sĩ.

Peel AHA ngoài tác dụng làm sáng da còn là phương pháp trẻ hóa da, giúp da mềm mịn và căng hơn.

Hydroquinone

Hydroquinone là thành phần làm trắng da được sử dụng rộng rãi trong điều trị tăng sắc tố sau viêm. Ở Mỹ, Hydroquinone nồng độ dưới 2% thuộc danh mục mỹ phẩm, còn trên 2% thuộc danh mục thuốc. Ở Việt Nam Hydroquinone thuộc danh mục thuốc kê đơn, chính vì thế bạn có thể không thấy các sản phẩm chứa Hydroquinone ở cửa hàng mỹ phẩm.

Trước kia Hydroquinone được coi là “ tiêu chuẩn vàng” trong làm trắng da, tuy nhiên do có tác dụng phụ nên hiện nay Hydroquinone cần được sử dụng dưới hướng dẫn của bác sĩ (là thuốc). Bạn không nên tự ý bôi Hydroquinone mà không có sự kiểm soát, theo dõi của bác sĩ da liễu.

Thành phần Hydroquinone trong các sản phẩm trên thị trường với hàm lượng từ 1% đến 2%, 3% và 4% hoặc cao hơn. Hydroquinone hoạt động bằng cách ngăn chặn enzyme chịu trách nhiệm sản xuất melanin, do đó làm sáng da.

Kem hydroquinone cũng thường chứa các thành phần làm sáng bổ sung, chẳng hạn như axit kojic, axit glycolic, tretinoin và các retinoid khác, hoặc vitamin C. Những loại kem kết hợp này có thể cho kết quả tốt hơn so với chỉ sử dụng hydroquinone.

Kem Retinoid

Kem Retinoid thường được được kê đơn trong điều trị mụn trứng cá. Retinoid giúp loại bỏ mụn trứng cá bằng cách tăng nhanh vòng đời tế bào ( thay mới tế bào). Tác dụng thay mới nhanh chóng này cũng giúp làm mờ dần vết thâm.

Các loại kem Retinoid bao gồm Retin-A (tretinoin), Tazorac (tazarotene) và Diffein (adapalene). Ngoài lợi ích trị mụn và giảm nhờn thì giảm vết thâm sau mụn là một lợi ích bổ sung của retinoid.

Họ hàng với Retinoid là Retinol, cả 2 đều là dẫn xuất của vitamin A dạng bôi. Retinol là mỹ phẩm còn Retinoid là thuốc.

Vitamin C

Trong chăm sóc da, có lẽ Vitamin C là thành phần " must care", tức là phải có - không thể thiếu. Vitamin C đồng thời có nhiều tác dụng tốt cho da. Là chất chống oxi hóa mạnh, giúp da tăng tổng hợp collagen vì thế vitamin C được sử dụng để chống lão hóa và ngừa nhăn. 

Vitamin C cũng là chất làm sáng da hiệu quả. Vitamin C ức chế enzym có chức năng sản xuất Melanin, từ đó giúp da dần sáng lên.

Theo các nghiên cứu thì Vitamin C dạng hoạt tính với nồng độ 10% trở lên mới đạt hiệu quả cao trong làm sáng da và ngừa nhăn. Trên thị trường hiện nay có nhiều loại serum C với các nồng độ 10%, 15%, 20%, tuy nhiên không phải sản phẩm nào cũng phù hợp cho da nhờn, da mụn. Một số bệnh nhân muốn trị thâm sau mụn, sử dụng Serum C bị kích ứng và gây nổi mụn, hoặc Serum C làm da nhờn hơn, gây bí da. Bạn nên chọn những Serum C thấm nhanh, không gây nhờn bí trên da. Và nếu thấy dấu hiệu nổi mụn thì nên dừng bôi vì như thế là sản phẩm đó không phù hợp với da bạn.

Các liệu pháp thẩm mỹ

Có một số liệu pháp thẩm mỹ giúp tăng tốc quá trình làm mờ vết thâm. Những liệu pháp này thường được thực hiện tại phòng khám của bác sĩ.

• Lăn kim
• Peel da
• Laser thẩm mỹ: thường áp dụng với trường hợp vết thâm màu hồng đỏ dai dẳng