Tử vong do ong đốt, cách nhận biết loài ong và biện pháp xử trí

Điểm danh các loài ong hay đốt người

Mới đây, chị N.T.K.Y (sinh năm 1972, ở Tây Ninh) tử vong do sốc phản vệ vì bị ong "mặt quỷ" đốt. Ong đốt là tai nạn có thể gặp quanh năm ở tất cả các vùng miền, đặc biệt là ở vùng nông thôn và rừng núi. Vì vậy, việc nhận biết các loại ong và sơ cứu đúng là vô cùng quan trọng.

Tai nạn do ong đốt thường là do chọc phá tổ ong và hay xảy ra vào mùa hè, nhất là ở trẻ nhỏ. Biến chứng nguy hiểm có thể gây ra là sốc phản vệ. Riêng ở ong vò vẽ có thể gây suy thận cấp, huyết tán, tiểu Myoglobin do tiêu cơ vân. ‎Việc xác định loài ong nào đốt có thể được xác định do người nhà mang con ong đến, hay thông qua việc miêu tả về đặc điểm và hình dạng con ong. Ngoài ra, cần xác định thêm về thời điểm ong đốt và tiền sử dị ứng của bệnh nhân

Dưới đây là một số loài ong phổ biến có thể đốt:

• Ong vò vẽ: có tên khoa học là Vespa Affinis, thân dài và bụng thon, có khoang đen xen kẽ màu vàng. Đầu rộng bằng ngực, không nhẵn, có nhiều nốt rỗ lấm chấm nhỏ, lông tơ cứng, ngắn và thưa. Ong vò vẽ là loài ăn côn trùng và ấu trùng nhện. Chỉ ong thợ mới đốt người và động vật để tự vệ khi tổ ong bị phá hoặc bị đe dọa. Ong vò vẽ bị thu hút khi người mặc quần áo sặc sỡ, xịt nước hoa, hay bỏ chạy sau khi chọc phá tổ ong.

• Ong đất : tên khoa học là Vespa Nigrithorax, còn gọi là ong bắp cày, thân màu đen chấm vàng, cuối bụng màu nâu, đầu và ngực có nhiều lông tơ màu nâu vàng. Râu màu nâu nhạt, nhẵn, không có lông. Thường làm tổ ở bụi cây, sát mặt đất trong đống cây mục.

• Ong vàng: Mình thon nhỏ, thân dài, vàng toàn thân, làm tổ trên cây hoặc dưới mái nhà tranh.

• Ong mật (honey bees): Đầu lưng có lông xù, bụng trên có khoanh nâu, xen kẽ khoanh đen.

• Ong nghệ (bumble bees): Đầu lưng có lông xù, vùng cổ và lưng trên có màu vàng nghệ, cánh cũng có màu vàng nghệ.

• Ong bầu: To tròn, có lông, bay chậm và phát ra tiếng ồn ầm ĩ.

Cách xử trí khi bị ong đốt

Khi bạn bị ong đốt, có một số biện pháp bạn có thể thực hiện để giảm đau và nguy cơ nhiễm trùng. Dưới đây là hướng dẫn cơ bản về cách xử lý khi bị ong đốt:

Lập tức thoát khỏi khu vực: Nếu bạn bị tấn công bởi một số ong hoặc cả tổ, hãy cố gắng di chuyển ra khỏi khu vực nguy hiểm để tránh bị đốt nhiều lần.

Lấynọc của ong ra khỏi da: Nếu nọc của ong còn đang nằm trong da, hãy cẩn thận lấy ra. Sử dụng móng tay hoặc một dụng cụ mềm để gỡ nọc ra. Không nên dùng những thứ nhọn như kẹp hoặc dùng tay để nắm và bóp nọc ong, vì điều này có thể làm cho nọc độc lan rộng hơn.

Vệ sinh vết đốt: Rửa vết đốt bằng xà phòng và nước ấm để làm sạch và ngăn ngừa nhiễm trùng. Sau đó, lau khô nhẹ nhàng.

Áp dụng lạnh: Đặt một gói lạnh, túi đá, hoặc vật lạnh khác lên vùng bị đốt trong khoảng 10-15 phút. Điều này có thể giúp làm giảm đau và sưng.

Thuốc chống ngứa và chống viêm: Sử dụng kem hoặc thuốc chống ngứa, chống viêm để giảm triệu chứng ngứa và viêm do đốt.

Thuốc giảm đau: Nếu bạn cảm thấy đau, bạn có thể dùng thuốc giảm đau như paracetamol hoặc ibuprofen theo hướng dẫn.

Theo dõi triệu chứng: Theo dõi vùng bị đốt để đảm bảo rằng không có dấu hiệu nhiễm trùng hay phản ứng dị ứng nghiêm trọng. Nếu bạn phát hiện triệu chứng như sưng, đỏ, ngứa, và sưng mắt hoặc môi, bạn có thể đang trải qua phản ứng dị ứng.

Nếu bạn có tiền sử phản ứng dị ứng đối với đốt ong, hoặc nếu triệu chứng sau đốt ong khá nghiêm trọng, hãy tìm kiếm sự chăm sóc y tế ngay lập tức.

Cần làm gì để hạn chế bị ong đốt?

Để hạn chế khả năng bị ong đốt, bạn có thể áp dụng một số biện pháp đơn giản để tránh tiếp xúc với chúng và giảm nguy cơ bị tấn công. Dưới đây là một số cách hạn chế bị ong đốt:

• Tránh mùi thức ăn và nước hoa mạnh: Mùi thức ăn ngọt ngào, nước hoa mạnh và mùi hoa quả có thể thu hút ong. Hạn chế sử dụng các sản phẩm có mùi thơm mạnh khi ra ngoài, đặc biệt là trong mùa hè.

• Tránh mặc quần áo màu sáng và có họa tiết hoa: Quần áo màu sáng và có họa tiết hoa có thể làm cho bạn trở nên dễ nhận biết và thu hút sự chú ý của ong. Hãy chọn quần áo màu tối và đơn giản khi ra ngoài.

• Tránh tiếp xúc với tổ ong: Kiểm tra kỹ xem có tổ ong ở xung quanh trước khi ngồi xuống hoặc đặt chân đến một khu vực không rõ ràng. Tránh đụng vào và tiếp xúc với tổ ong, đặc biệt là khi bạn không biết chính xác vị trí của chúng.

• Hạn chế hoa quả và thức ăn ngọt ngoài nhà: Khi bạn thức ăn ngoài trời, hạn chế việc đặt hoa quả, đồ ngọt và đồ ăn ngọt ngào gần bạn. Đặt chúng xa bàn ăn và không để chúng trên bàn.

• Không đụng vào ong và tổ ong: Khi bạn thấy ong bay quanh hoặc tổ ong, hãy tránh chạm vào chúng hoặc cố gắng khuấy động chúng. Dễ dàng khiến ong cảm thấy bị đe dọa và tấn công.

• Cẩn trọng khi vận động: Khi bạn đi lại ngoài trời, hãy vận động một cách nhẹ nhàng và tránh tạo ra những chuyển động bất ngờ. Điều này có thể giúp tránh thu hút sự chú ý của ong.

• Tránh vùng ong hoạt động nhiều: Nếu bạn biết có tổ ong ở gần khu vực bạn sẽ đi qua, hãy tránh đi qua vùng đó nếu có thể. Ong thường hoạt động nhiều quanh tổ, đặc biệt là trong mùa hè.

Tuyệt đối tránh những biện pháp gây hại đối với ong, nhưng việc hạn chế tiếp xúc với chúng có thể giúp bạn tránh bị đốt và tăng cơ hội du ngoạn một cách an toàn.