Cách xử trí và cấp cứu kịp thời khi trẻ bị rắn độc cắn

Mưa nhiều, liên tiếp trẻ bị rắn độc cắn nguy kịch

Theo các chuyên gia y tế, rắn độc cắn xảy ra nhiều trong mùa mưa, từ tháng 4 đến tháng 11 hàng năm. Ở nước ta loại rắn độc chủ yếu là rắn hổ mang thường, rắn hổ mang chúa, rắn cạp nong cạp nia, rắn lục nưa (còn gọi là rắn chàm vạp) và rắn lục đuôi đỏ… thường sinh sống tại vùng núi, nương rẫy. Khị bị rắn độc cắn sẽ nguy hiểm đến tính mạng và tổn hại sức khỏe về lâu dài nếu không điều trị kịp thời. Vì vậy, người dân cần nâng cao cảnh giác, thường xuyên phát quang bụi rậm, hạn chế đi lại vào ban đêm ở những vùng đồi núi, nơi ẩm thấp, nhất là thời điểm sau khi mưa.

Theo các bác sĩ Bệnh viện Nhi Trung ương, trong hai tuần trở lại đây bệnh viện đã tiếp nhận 03 bệnh nhi bị rắn độc cắn nhập viện trong tình trạng nguy kịch. Bệnh nhi đầu tiên là bé trai V.T (28 tháng tuổi, ở Tuyên Quang), theo lời kể của gia đình, lúc trẻ đang nằm ngủ dưới nền nhà thì bị rắn cắn vào vị trí ngón cái bàn chân trái. . Biết đây là rắn độc, gia đình đã đưa bệnh nhi đến nhà một thầy lang lấy thuốc về đắp. Sau 1 ngày đắp thuốc, bàn chân bệnh nhi xuất hiện sưng nề, hoại tử lan lên tới đùi, co giật toàn thân, tới lúc này gia đình mới hốt hoảng đưa trẻ đi bệnh viện cấp cứu.

Trường hợp thứ hai là Bệnh nhi N.H (3 tuổi, ở Nghệ An) bị cắn vào vùng cánh tay phải bởi 1 loại rắn sọc đen sọc trắng khi đang ngủ dưới nền nhà (không mắc màn và vẫn thắp đèn ngủ). Ngay lập tức, gia đình đưa trẻ đến nhà thầy lang tại địa phương để chữa trị. Tuy nhiên, trong 1giờ đắp thuốc lá, gia đình nhận thấy trẻ rơi vào tình trạng sụp mi, giãn đồng tử 2 bên, nói khó, liệt tứ chi, liệt cơ hô hấp tiến triển. Và gần nhất là trường hợp bé trai Q.H (13 tuổi, ở Thái Nguyên) bị rắn lục cắn khi cháu đang đi lao động. 

Tại Gia Lai, theo bác sĩ Nguyễn Công Huấn, trưởng kíp trực khoa Cấp cứu, Bệnh viện Đa khoa tỉnh Gia Lai, nửa tháng trở lại đây, trung bình mỗi ngày bệnh viện tiếp nhận 3 - 4 bệnh nhân nhập viện vì rắn cắn.

Cách sơ cứu khi trẻ bị rắn độc cắn

Theo ThS.BS Trần Thị Mỹ Hạnh - Khoa Điều trị tích cực Nội khoa, Bệnh viện Nhi Trung ương, khi bị rắn độc cắn hoặc nghi ngờ rắn độc cắn cần thực hiện các biện pháp sơ cứu đúng cách như sau:

• Động viên, trấn an, để bệnh nhi nằm yên. Đặt nơi bị cắn thấp hơn so với tim để hạn chế hấp thu nọc độc.
• Rửa sạch vết thương bằng xà phòng và nước muối sinh lý.
• Dùng một miếng gạc khô và sạch để băng kín vùng bị rắn cắn.
•  Băng ép tại chỗ bị cắn lên tới gốc chi, băng tương đối chặt nhưng vẫn còn sờ thấy mạch đập, không garô động mạch.
•  Dùng nẹp cứng để cố định chi.
• Duy trì băng ép, bất động chi và vận chuyển kịp thời người bệnh đến cơ sở y tế gần nhất.
• Cung cấp hình dạng, màu sắc hoặc ảnh chụp con rắn cho bác sĩ để dễ dàng nhận biết loại rắn, nhằm có biện pháp cấp cứu kịp thời.

Đặc biệt, các bác sĩ cũng khuyến cáo cha mẹ không sử dụng các biện pháp sau:

• Cố gắng hút nọc độc của rắn.
• Trích, rạch, nặn, bóp tại vùng vết cắn.
• Không loay hoay tìm kiếm và áp dụng các kinh nghiệm dân gian hoặc thầy lang để sơ cứu.

Phòng ngừa cho trẻ không bị rắn cắn

Để phòng ngừa trẻ không bị rắn cắn, bạn có thể thực hiện các biện pháp sau đây:

Giáo dục trẻ về nguy cơ: Dạy trẻ cách nhận biết và tránh xa các loài rắn, đặc biệt là trong các khu vực có khả năng xuất hiện rắn.

Khám phá môi trường trước khi vào: Khi đưa trẻ ra ngoài, hãy kiểm tra kỹ vùng xung quanh trước khi cho trẻ chơi hoặc tiếp xúc với môi trường tự nhiên.

Giữ vùng sạch sẽ: Loại bỏ rác thải, lá cây, và các vật dụng có thể làm cho rắn tìm nơi ẩn náu, giảm nguy cơ gặp phải chúng.

Giữ trẻ ở khoảng cách an toàn: Khi trẻ chơi ngoài trời, hãy luôn giữ khoảng cách an toàn giữa trẻ và các vùng bụi rậm, nơi rắn có thể ẩn náu.

Chọn đồ ăn cẩn thận: Khi ăn uống ngoài trời, hãy đảm bảo trẻ không để lại thức ăn hoặc mùi hương thức ăn gây hấp dẫn cho rắn.

Chọn đúng thời gian và địa điểm: Khi đi dã ngoại hoặc leo núi, hãy thực hiện vào thời gian và địa điểm an toàn để giảm nguy cơ tiếp xúc với rắn.

Sử dụng đồ bảo hộ: Nếu bạn đang trong môi trường nơi có khả năng xuất hiện rắn, hãy sử dụng giày, ủng và quần áo đủ bảo vệ để tránh bị cắn.

Kiểm tra giường lều hoặc nơi ngủ: Nếu bạn đang cắm trại hoặc ở nơi hoang dã, kiểm tra kỹ khu vực bạn chuẩn bị ngủ để đảm bảo không có rắn.

Đóng cửa chặt: Khi bạn ở trong nhà hoặc lều, đảm bảo các cửa và cửa sổ đóng chặt để tránh rắn xâm nhập vào nơi ở.

Tìm hiểu về rắn trong khu vực: Nắm vững thông tin về loài rắn độc và không độc trong khu vực của bạn để biết cách nhận biết và tránh xa chúng.

Nhớ rằng, việc hướng dẫn và giáo dục trẻ về nguy cơ của rắn và cách tránh xa chúng là quan trọng để đảm bảo an toàn cho trẻ khi ở ngoài tự nhiên.