Lợi ích của axit alpha-lipoic (ALA) đối với bệnh thần kinh đái tháo đường

Axit alpha-lipoic là gì?

Bệnh thần kinh hay tổn thương dây thần kinh là một biến chứng phổ biến và nghiêm trọng của bệnh đái tháo đường. Tổn thương dây thần kinh do đái tháo đường là vĩnh viễn và các triệu chứng thường khó thuyên giảm. Bệnh viêm đa dây thần kinh xảy ra ở các dây thần kinh ngoại biên của cơ thể. Đây là dạng bệnh thần kinh phổ biến nhất ở những người mắc bệnh đái tháo đường với triệu chứng điển hình là đau chân.

ALA còn được gọi là axit lipoic, là một chất chống oxy hóa có trong một số loại thực phẩm như:

• Gan
• Thịt đỏ
• Bông cải xanh
• Men bia
• Rau chân vịt

Cơ thể cũng tạo ra một lượng nhỏ ALA. Các chất chống oxy hóa có khả năng bảo vệ tế bào cơ thể khỏi tổn thương do gốc tự do. ALA còn giúp làm tăng độ nhạy của các tế bào với insulin.

Những người bị bệnh đái tháo đường có thể bổ sung ALA để điều trị bệnh thần kinh.

Triệu chứng của bệnh thần kinh đái tháo đường

Bệnh thần kinh có thể xảy ra ở những người mắc bệnh đái tháo đường do lượng đường trong máu cao (tăng đường huyết). Những người bị đái tháo đường có nguy cơ cao bị tổn thương thần kinh nếu đường huyết không được kiểm soát tốt trong thời gian dài.

Triệu chứng cụ thể tùy thuộc vào loại bệnh thần kinh mắc phải và dây thần kinh bị ảnh hưởng. Bệnh đái tháo đường có thể dẫn đến một số loại bệnh thần kinh khác nhau và mỗi loại có các triệu chứng không giống nhau. ALA có thể giúp giảm bớt các triệu chứng của bệnh lý thần kinh tự chủ và ngoại biên.

Bệnh lý thần kinh ngoại biên

Các triệu chứng tổn thương dây thần kinh ở những người mắc bệnh đái tháo đường thường chủ yếu xảy ra ở bàn chân và cẳng chân nhưng cũng có thể xảy ra ở bàn tay và cánh tay. Bệnh thần kinh ngoại biên gây đau ở những vùng này và ngoài ra còn có các triệu chứng khác như:

• Tê bì, mất cảm giác, không cảm nhận được sự thay đổi nhiệt độ
• Cảm giác chân chích hoặc nóng ở những khu vực bị ảnh hưởng
• Yếu cơ
• Mất thăng bằng
• Các vấn đề ở bàn chân như loét hoặc nhiễm trùng do không cảm nhận được vết thương
• Đau nhói hoặc chuột rút
• Đau khi chạm lên da

Bệnh lý thần kinh tự chủ

Bệnh đái tháo đường cũng có thể ảnh hưởng đến các dây thần kinh trong hệ thần kinh tự chủ. Hệ thần kinh tự chủ kiểm soát hoạt động của:

Tim

• Bàng quang
• Phổi
• Dạ dày
• Ruột
• Cơ quan sinh dục
• Mắt

Các triệu chứng của bệnh lý thần kinh tự chủ gồm có:

• khó nuốt
• táo bón hoặc tiêu chảy không kiểm soát
• các vấn đề về bàng quang như bí tiểu hoặc tiểu són
• rối loạn cương dương ở nam giới và khô âm đạo ở nữ giới
• tăng hoặc giảm tiết mồ hôi
• huyết áp giảm đột ngột
• nhịp tim nhanh khi nghỉ ngơi
• Mắt khó thích ứng với bóng tối

Nghiên cứu ban đầu cho thấy ALA có thể giúp điều trị vấn đề về huyết áp hoặc tim mạch liên quan đến bệnh thần kinh tự chủ. Tuy nhiên, cần nghiên cứu thêm để xác nhận điều này.

Tác dụng của ALA

ALA không phải là thuốc điều trị đái tháo đường mà chỉ có công dụng hỗ trợ kiểm soát tình trạng bệnh. Chất chống oxy hóa này hòa tan trong nước và chất béo. Tất cả các khu vực của cơ thể đều có thể hấp thụ ALA. ALA là một phương pháp tự nhiên hiệu quả để giảm đau dây thần kinh do bệnh đái tháo đường. ALA có thể làm giảm lượng đường trong máu và nhờ đó ngăn ngừa tổn thương dây thần kinh.

Ở những người bị bệnh lý thần kinh, ALA có thể giúp làm giảm các triệu chứng như đau, tê, ngứa và nóng rát.

ALA có thể được đưa vào cơ thể qua nhiều con đường khác nhau. Một số nghiên cứu về tác dụng của ALA đã sử dụng ALA dạng truyền tĩnh mạch. Quá trình truyền tĩnh mạch cần được thực hiện tại bệnh viện dưới sự giám sát của nhân viên y tế. Truyền ALA liều quá cao có thể gây hại cho gan. ALA còn có dạng tiêm và thực phẩm chức năng dạng viên uống.

Các nhà nghiên cứu đã đánh giá tác dụng của ALA đối với chứng mờ mắt ở những người mắc bệnh đái tháo đường nhưng kết quả không khả quan. Theo Trung tâm Quốc gia về Y học bổ sung và thay thế Hoa Kỳ (National Center for Complementary and Alternative Medicine), một nghiên cứu vào năm 2011 cho thấy việc bổ sung ALA không có tác dụng ngăn ngừa phù hoàng điểm do đái tháo đường. (1) Phù hoàng điểm xảy ra khi chất lỏng tích tụ trong hoàng điểm hay điểm vàng - một khu vực ở trung tâm võng mạc. Tích tụ chất lỏng khiến hoàng điểm dày lên và làm suy giảm thị lực.

Tác dụng phụ của ALA

ALA là một chất chống oxy hóa có trong nhiều loại thực phẩm và cũng được tạo ra tự nhiên trong cơ thể. Tuy nhiên, điều này không có nghĩa là bổ sung ALA không có tác dụng phụ.

Các tác dụng phụ phổ biến nhất của ALA là:

• Đau bụng
• Tiêu chảy
• Táo bón
• Buồn nôn
• Nôn
• Phát ban da

Người bị đái tháo đường có nên bổ sung ALA không?

Kiểm soát đường huyết là cách tốt nhất để ngăn ngừa bệnh thần kinh đái tháo đường. Một khi đã bị tổn thương thần kinh thì sẽ có rất ít phương pháp điều trị. Các loại thuốc giảm đau kê đơn có thể giúp làm dịu cơn đau nhưng đều có đi kèm tác dụng phụ, thậm chí là tác dụng phụ nguy hiểm và có thể gây nghiện. Tốt nhất vẫn nên kiểm soát chặt chẽ lượng đường trong máu để tránh gặp phải biến chứng về thần kinh.

Nếu các phương pháp điều trị đái tháo đường khác không hiệu quả thì có thể thử uống bổ sung ALA. Hỏi ý kiến bác sĩ trước khi dùng để được tư vấn liều dùng an toàn. Thực phẩm chức năng ALA phù hợp cho những người mà chế độ ăn không cung cấp đủ ALA.

ALA đã cho thấy một số lợi ích trong điều trị bệnh thần kinh đái tháo đường nhưng đến nay, hiệu quả của chất này vẫn chưa được đảm bảo. Cần có thêm nhiều nghiên cứu hơn nữa để kiểm chứng tính an toàn và hiệu quả của ALA đối với bệnh đái tháo đường.

Tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi bắt đầu sử dụng bất kỳ loại thực phẩm chức năng nào. Ngừng dùng ALA ngay lập tức nếu gặp phải các tác dụng phụ hoặc nhận thấy các triệu chứng bệnh trở nên nặng thêm.

Tổn thương thần kinh do đái tháo đường là không thể phục hồi. Một khi đã bị bệnh thần kinh đái tháo đường thì sẽ không có cách nào chữa khỏi và mục tiêu của việc điều trị là giảm đau cùng các triệu chứng khác, từ đó cải thiện chất lượng cuộc sống. Điều trị kịp thời và đúng cách sẽ giúp ngăn ngừa tình trạng tổn thương thần kinh trở nên nghiêm trọng hơn.