Lạc nội mạc tử cung ở ruột điều trị bằng cách nào?

Nội dung chính của bài viết

• Lạc nội mạc tử cung ở ruột chiếm 1/3 tổng số trường hợp bị lạc nội mạc tử cung và hầu hết đều xảy ra ở phần dưới của ruột, có khi phát triển cả ở trong ruột thừa và ruột non.

• Lạc nội mạc tử cung ở ruột sẽ ảnh hưởng đến khả năng sinh sản của phụ nữ.

• Lạc nội mạc tử cung là một bệnh lý phụ khoa mãn tính mà người bệnh sẽ phải kiểm soát các triệu chứng trong suốt cuộc đời chứ không thể chữa khỏi dứt điểm.

Lạc nội mạc tử cung ở ruột là gì?

Lạc nội mạc tử cung là một bệnh phụ khoa gây đau đớn trong đó mô nội mạc tử cung phát triển ở những vị trí khác của khoang chậu, chẳng hạn như buồng trứng hoặc ống dẫn trứng.

Có nhiều loại lạc nội mạc tử cung khác nhau và được phân loại dựa trên vị trí mà mô nội mạc tử cung hình thành. Trong một số trường hợp, lạc nội mạc tử cung xảy ra ở trên bề mặt hoặc bên trong ruột.

Loại này chiếm đến một phần ba tổng số trường hợp bị lạc nội mạc tử cung và hầu hết đều xảy ra ở phần dưới của ruột, ngay phía trên trực tràng. Mô nội mạc tử cũng cũng có thể phát triển trong ruột thừa hoặc ruột non.

Lạc nội mạc tử cung ở ruột là một dạng lạc nội mạc tử cung trực tràng - âm đạo.

Trong hầu hết các trường hợp bị lạc nội mạc tử cung ở ruột thì mô nội mạc tử cung còn có ở các bộ phận khác trong khoang chậu như:

• Buồng trứng
• Ống dẫn trứng
• Túi cùng Douglas (khu vực giữa cổ tử cung và trực tràng)
• Bàng quang
• Niệu quản

Các triệu chứng

Nhiều phụ nữ bị lạc nội mạc tử cung ở ruột không gặp phải bất kỳ triệu chứng nào nên không hề biết mình mắc bệnh này cho đến khi tiến hành các phương pháp chẩn đoán hình ảnh khi đi khám định kỳ hoặc để kiểm tra các bệnh khác.

Khi có triệu chứng thì thường giống với hội chứng ruột kích thích nhưng khác ở chỗ là các triệu chứng lạc nội mạc tử cung thường bắt đầu vào khoảng thời gian trước và trong kỳ kinh nguyệt. Mô nội mạc tử cung phản ứng với sự dao động nội tiết tố trong kỳ kinh, dày lên và ảnh hưởng đến các mô xung quanh.

Các triệu chứng thường gặp khi bị lạc nội mạc tử cung ở ruột gồm có:

• Đau khi đi ngoài
• Đau bụng dưới
• Tiêu chảy
• Táo bón
• Trướng bụng
• Chảy máu trực tràng (phân có lẫn máu)

Trong hầu hết trường hợp bị lạc nội mạc tử cung ở ruột, vấn đề này còn xảy ra ở cả những cơ quan khác trong khoang chậu và gây ra những triệu chứng như:

• Đau vùng chậu, đặc biệt là trước và trong kỳ kinh nguyệt
• Đau khi quan hệ tình dục
• Ra máu ồ ạt trong kỳ kinh hoặc ra máu ngoài kỳ kinh
• Mệt mỏi
• Buồn nôn

Nguyên nhân gây lạc nội mạc tử cung ở ruột

Đến nay, nguyên nhân chính xác gây ra lạc nội mạc tử cung ruột hay các dạng lạc nội mạc tử cung khác vẫn chưa được xác định rõ. Đã có nhiều giả thuyết được đưa ra và trong đó, giả thuyết được nhiều người đồng ý nhất là kinh nguyệt trào ngược. Đây là hiện tượng mà máu kinh nguyệt không chảy ra ngoài cơ thể qua âm đạo mà chảy ngược qua ống dẫn trứng vào khoang chậu. Sau đó, những tế bào niêm mạc tử cung trong máu bám vào ruột.

Ngoài ra còn có các nguyên nhân khác như:

• Biến đổi tế bào phôi: Các tế bào còn sót lại từ phôi thai phát triển thành tế bào nội mạc tử cung do các hormone trong cơ thể như estrogen.
• Sự di chuyển của tế bào nội mạc tử cung: Các tế bào nội mạc tử cung đi theo hệ bạch huyết hoặc máu đến các cơ quan khác.
• Di truyền: Lạc nội mạc tử cung có thể di truyền trong gia đình.

Lạc nội mạc tử cung xảy ra ở phụ nữ trong độ tuổi sinh sản.

Chẩn đoán

Khi đi khám, bác sĩ sẽ bắt đầu thăm khám lâm sàng, trong đó kiểm tra âm đạo và trực tràng xem có mô niêm mạc tử cung hay không.

Sau đó sẽ cần tiến hành các phương pháp chẩn đoán hình ảnh dưới đây để xác định lạc nội mạc tử cung:

• Siêu âm: sử dụng sóng âm thanh cao tần để quan sát bên trong cơ thể. Đầu dò được đưa vào bên trong âm đạo (siêu âm qua đường âm đạo) hoặc bên trong trực tràng (siêu âm qua đường trực tràng). Phương pháp này sẽ cho thấy kích thước và vị trí của vùng lạc mô nội mạc tử cung.
• Chụp cộng hưởng từ (MRI): phương pháp chẩn đoán hình ảnh này sử dụng nam châm mạnh và sóng vô tuyến để phát hiện mô nội mạc tử cung trong ruột hay các bộ phận khác của khoang chậu.
• Chụp X-quang có cản quang: sử dụng tia X để chụp ảnh đại tràng. Đầu tiên, đại tràng được bơm thuốc cản quang và sau đó chụp X-quang để bác sĩ có thể quan sát bên trong một cách rõ ràng hơn.
• Nội soi đại tràng: sử dụng ống nội soi để quan sát bên trong ruột. Mặc dù phương pháp này không giúp chẩn đoán lạc nội mạc tử cung ở ruột nhưng qua đó bác sĩ có thể loại trừ các bệnh khác như ung thư đại tràng – một bệnh cũng gây ra một số triệu chứng tương tự như lạc nội mạc tử cung.
• Nội soi ổ bụng: đưa ống nội soi vào qua vết mổ nhỏ ở bụng để phát hiện lạc nội mạc tử cung ở trong ổ bụng và khoang chậu. Bác sĩ cũng có thể sẽ lấy mẫu mô để phân tích (sinh thiết). Người bệnh sẽ được gây mê trong quá trình này.

Lạc nội mạc tử cung được chia thành các giai đoạn dựa trên số lượng và độ sâu phát triển của mô nội mạc tử cung vào các cơ quan.

Có 4 giai đoạn:

• Giai đoạn 1: Mới có những mảng mô nội mạc tử cung nhỏ ở trên hoặc xung quanh các cơ quan trong khoang chậu.
• Giai đoạn 2: Đã có những mảng mô lớn hơn so với giai đoạn 1 nhưng chưa phát triển vào trong các cơ quan.
• Giai đoạn 3: Mô nội mạc tử cung đã lan rộng hơn so với giai đoạn 2 và bắt đầu phát triển vào bên trong các cơ quan.
• Giai đoạn 4: Mô nội mạc tử cung đã xâm nhập qua nhiều cơ quan trong khung chậu.

Lạc nội mạc tử cung ở ruột thường là giai đoạn 4.

Phương pháp điều trị

Hiện chưa có cách chữa khỏi lạc nội mạc tử cung nhưng các loại thuốc và phẫu thuật có thể kiểm soát các triệu chứng. Việc điều trị sẽ tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của tình trạng và vị trí có mô nội mạc tử cung. Nếu như không có triệu chứng thì có thể không cần điều trị.

Phẫu thuật

Giải pháp chính để điều trị lạc nội mạc tử cung ở ruột là phẫu thuật. Sau khi loại bỏ mô nội mạc tử cung ở ruột, các cơn đau và triệu chứng khác sẽ chấm dứt hoặc được giảm bớt.

Có nhiều cách tiến hành phẫu thuật điều trị lạc nội mạc tử cung khác nhau. Bác sĩ có thể phẫu thuật qua một đường rạch lớn (mổ mở) hoặc qua nhiều đường rạch nhỏ (phẫu thuật nội soi ổ bụng). Cách được sử dụng sẽ phụ thuộc vào độ lớn và vị trí của vùng mô nội mạc tử cung “đi lạc”. Dưới đây là 3 phương pháp thường được thực hiện cho những trường hợp lạc nội mạc tử cung ở ruột.

Cắt đoạn ruột: Phương pháp này được sử dụng cho các trường hợp có mảng mô lạc nội mạc tử cung lớn. Bác sĩ sẽ cắt bỏ phần ruột có mô nội mạc tử cung. Hai đoạn ruột còn lại sau đó được nối lại với nhau.

Hơn một nửa số phụ nữ từng được điều trị bằng thủ thuật này có thể mang thai bình thường. Nguy cơ lạc nội mạc tử cung tái phát sau phẫu thuật cắt đoạn ruột thấp hơn so với các phương pháp khác.

Nạo trực tràng: Bác sĩ sẽ sử dụng dụng cụ mổ sắc để loại bỏ đi mô nội mạc tử cung ở phần trên của ruột mà không cần cắt ruột. Thủ thuật này phù hợp cho những trường hợp chỉ có mảng mô nội mạc tử cung nhỏ phát triển ở ruột. Tuy nhiên, nguy cơ lạc nội mạc tử cung tái phát sau phẫu thuật sẽ cao hơn so với phương pháp cắt đoạn ruột.

Khoét lỗ ruột: Khi ruột chỉ có mảng mô nội mạc tử cung cỡ nhỏ thì bác sĩ sẽ chỉ cắt bỏ đi phần ruột bị ảnh hưởng và sau đó đóng lỗ hở lại.

Trong quá trình phẫu thuật, bác sĩ cũng sẽ loại bỏ mô nội mạc tử cung ở các bộ phận khác trong khoang chậu nếu có.

Dùng thuốc

Một phương pháp không cần phẫu thuật để điều trị lạc nội mạc tử cung là liệu pháp hormone. Mặc dù phương pháp này không điều trị được lạc nội mạc tử cung và cũng không ngăn được sự tiến triển của bệnh nhưng có thể giảm đau và các triệu chứng khác.

Một số liệu pháp hormone để điều trị lạc nội mạc tử cung gồm có:

• Các biện pháp tránh thai nội tiết, ví dụ như thuốc đường uống, miếng dán hoặc vòng tránh thai
• Tiêm progestin (Depo-Provera)
• Thuốc chủ vận GnRH (hormone giải phóng gonadotropin), chẳng hạn như triptorelin (Trelstar)

Bên cạnh đó có thể dùng các loại thuốc chống viêm không steroid (NSAID) không kê đơn hoặc kê đơn, chẳng hạn như ibuprofen hoặc naproxen để giảm đau.

Biến chứng

Lạc nội mạc tử cung ở ruột sẽ ảnh hưởng đến khả năng sinh sản của phụ nữ, đặc biệt là khi còn xảy ra ở cả buồng trứng và các cơ quan sinh dục khác trong khoang chậu. Có tới một nửa phụ nữ mắc bệnh này không thể thụ thai. Tuy nhiên, phương pháp phẫu thuật để loại bỏ mô nội mạc tử cung bất thường có thể cải thiện khả năng mang thai. Ngay cả khi khả năng sinh sản không bị ảnh hưởng thì triệu chứng đau vùng chậu mãn tính của lạc nội mạc tử cung cũng ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống nói chung và đời sống tình dục nói riêng.

Triển vọng điều trị

Lạc nội mạc tử cung là một bệnh lý phụ khoa mãn tính mà người bệnh sẽ phải kiểm soát các triệu chứng trong suốt cuộc đời chứ không thể chữa khỏi dứt điểm.

Độ hiệu quả của việc điều trị sẽ phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của bệnh và phương pháp điều trị. Liệu pháp hormone và phẫu thuật có thể giúp làm giảm cơn đau và các triệu chứng khác. Các triệu chứng của bệnh cũng sẽ tự đỡ hơn sau mãn kinh.