Nhận biết cơn đau do lạc nội mạc tử cung và cách điều trị

Nội dung chính của bài viết

• Một trong những biểu hiện thường gặp nhất khi bị lạc nội mạc tử cung là đau vùng chậu.
• Ngoài các cơn đau dữ dội ở vùng chậu, nhiều phụ nữ còn bị đau thần kinh tọa, đau trực tràng và đau khi đại tiện hay tiêu chảy mỗi khi đến kỳ.
• Lạc nội mạc tử cung còn có thể gây đau ở chân hoặc đau đớn trong khi quan hệ tình dục.
• Nếu đột nhiên bị đau đớn dữ dội hơn bình thường khi đến kỳ kinh hoặc cảm thấy đau ở nhiều bộ phận khác nhau trên cơ thể trong suốt thời gian hanh kinh thì cần đi khám.

Lạc nội mạc tử cung là gì?

Lạc nội mạc tử cung là tình trạng mà các tế bào bình thường chỉ hình thành ở bề mặt bên trong tử cung (niêm mạc tử cung) lại phát triển ở các cơ quan khác của cơ thể. Bệnh lý này có dấu hiệu đặc trưng là các đau đớn dữ dội khi đến kỳ kinh nguyệt nhưng ngoài ra còn với nhiều dấu hiệu, triệu chứng khác nữa.

Lạc nội mạc tử cung là bệnh khá phổ biến, xảy ra ở hơn 11% phụ nữ trong độ tuổi sinh sản. Tuy nhiên, đây lại là vấn đề khó chẩn đoán.

Khi không được điều trị, lạc nội mạc tử cung sẽ dần tiến triển nặng hơn và có thể dẫn đến vô sinh. Vấn đề này thậm chí còn làm tăng nguy cơ mắc một số bệnh ung thư.

Dưới dây là cách để nhận biết các triệu chứng của lạc nội mạc tử cung và các biện pháp để giảm đau.

Các triệu chứng đau

Một trong những biểu hiện thường gặp nhất khi bị lạc nội mạc tử cung là đau vùng chậu. Các cơn đau có cảm giác giống như đau khi hành kinh nhưng ở mức độ nghiêm trọng hơn và thường không chỉ giới hạn ở khu vực xung quanh tử cung.

Ngoài các cơn đau dữ dội ở vùng chậu, nhiều phụ nữ còn bị đau thần kinh tọa, đau trực tràng và đau khi đại tiện hay tiêu chảy mỗi khi đến kỳ.

Lạc nội mạc tử cung còn có thể gây đau ở chân hoặc đau đớn trong khi quan hệ tình dục. Và mặc dù các cơn đau xuất hiện vào nhiều thời điểm khác nhau trong tháng nhưng thường trở nên nặng hơn trong một vài ngày trước và trong thời gian có kinh nguyệt.

Đau vùng chậu

Lạc nội mạc tử cung là tình trạng mà tế bào niêm mạc tử cung phát triển ở các cơ quan bên ngoài tử cung, thường là những khu vực gần tử cung nhất như khoang chậu, ổ bụng và các cơ quan sinh dục. Điều này gây nên cơn đau dữ dội ở vùng chậu mà đến cả các loại thuốc giảm đau không kê đơn cũng không có tác dụng.

Đau lưng

Không chỉ có đau ở vùng chậu, lạc nội mạc tử cung còn gây đau lưng, đặc biệt là vùng thắt lưng. Các tế bào niêm mạc tử cung có thể hình thành ở vùng thắt lưng cũng như là vùng phía trước của khoang chậu. Đây là nguyên nhân nên các cơn đau thần kinh tọa mà một số phụ nữ gặp phải.

Mặc dù đau lưng là một hiện tượng phổ biến nhưng triệu chứng đau lưng do lạc nội mạc tử cung thường xảy ra ở sâu bên trong cơ thể chứ không chỉ ở bên ngoài và cũng không đỡ hơn khi thay đổi tư thế giống như đau mỏi lưng thông thường.

Đau chân

Nếu mô niêm mạc tử cung phát triển trên hoặc xung quanh dây thần kinh tọa thì sẽ gây đau chân. Hiện tượng này sẽ có những biểu hiện khác nhau như chân đột ngột bị đau nhói giống như chuột rút, đau buốt như bị dao đâm hay đau âm ỉ.

Trong một số trường hợp, cơn đau còn nghiêm trọng đến mức gây cản trở khả năng đi lại hay đứng dậy.

Đau khi quan hệ

Đôi khi mô niêm mạc tử cung hình thành sẹo và tạo thành cục, gây đau khi chạm vào. Những cục này có thể xuất hiện trong tử cung, cổ tử cung hoặc khoang chậu.

Điều này sẽ gây đau nhói ở âm đạo hoặc đau bụng dưới khi quan hệ tình dục.

Đau khi đại tiện

Các tế bào niêm mạc tử cung có thể phát triển ở khu vực giữa âm đạo và ruột. Tình trạng này được gọi là lạc nội mạc từ cung trực tràng - âm đạo và có một số triệu chứng riêng, gồm có:

• Các biểu hiện giống như hội chứng ruột kích thích
• Khó tiểu
• Tiêu chảy
• Đau khi đại tiện

Triệu chứng đau của loại lạc nội mạc tử cung này thường là những cơn đau buốt và kéo dài. Một số thói quen hàng ngày ví dụ như chế độ ăn nhiều thực phẩm chế biến có thể làm các cơn đau thêm nặng hơn.

Đau do lạc nội mạc tử cung và đau bụng kinh

Mặc dù triệu chứng đau do lạc nội mạc tử cung ở mỗi người là khác nhau nhưng thường có một số điểm khác với đau bụng kinh.

Cụ thể, khi bị lạc nội mạc tử cung thì:

• Cơn đau kéo dài mãn tính, xảy ra liên tục trước, trong kỳ kinh và cả những thời điểm khác trong tháng.
• Đau đớn dữ dội đến mức các loại thuốc giảm đau không kê đơn như ibuprofen hoặc aspirin đều không làm dịu được.
• Các cơn đau xảy ra một cách nhất quán và thường xuyên đến mức có thể dự đoán trước được khi nào sẽ bị đau

Những triệu chứng khác

Ngoài các cơn đau, lạc nội mạc tử cung còn gây ra một số triệu chứng khác như:

• Ra máu giữa chu kỳ kinh (ngoài thời gian có kinh nguyệt)
• Trướng bụng
• Tiêu chảy
• Táo bón
• Buồn nôn
• Khó thụ thai
• Ra máu ồ ạt khi có kinh nguyệt
• Các triệu chứng thiếu máu như chóng mặt, hoa mắt
• Đau đầu
• Khó tập trung
• Không dung nạp thực phẩm

Theo một nghiên cứu vào năm 2013 được công bố trên tạp chí Oxford Academy, lạc nội mạc tử cung cũng còn gây ra một số vấn đề về sức khỏe tâm thần ví dụ như trầm cảm.

Chẩn đoán lạc nội mạc tử cung

Nếu đột nhiên bị đau đớn dữ dội hơn bình thường khi đến kỳ kinh hoặc cảm thấy đau ở nhiều bộ phận khác nhau trên cơ thể trong suốt thời gian hanh kinh thì cần đi khám.

Nhiều phụ nữ bị lạc nội mạc tử cung không đau dữ dội mà lại gặp các triệu chứng khác kể trên.

Quá trình chẩn đoán lạc nội mạc tử cung thường khá phức tạp, phải mất vài buổi tiến hành một số phương pháp kiểm tra khác nhau mới có thể đưa ra chẩn đoán chính xác. Theo nghiên cứu, những phụ nữ tuổi càng trẻ thì càng khó chẩn đoán lạc nội mạc tử cung.

Một số nghiên cứu tương tự thậm chí còn kết luận rằng phải mất trung bình 7 năm kể từ khi xuất hiện các triệu chứng thì mới có thể chẩn đoán đúng.

Trong nhiều trường hợp, mô niêm mạc tử cung không hiển thị trên ảnh chụp MRI (cộng hưởng từ) hay siêu âm. Đôi khi, bác sĩ phải tiến hành phẫu thuật nội soi mới có thể kết luận vấn đề.

Sau khi chẩn đoán chính xác, bác sĩ sẽ đưa ra phương pháp điều trị tùy theo mức độ nghiêm trọng.

Một số phương pháp để khắc phục các triệu chứng của lạc nội mạc tử cung gồm có:

• Thuốc giảm đau kê đơn
• Phẫu thuật để loại bỏ những vùng mô “đi lạc”
• Dùng thuốc tránh thai nội tiết để ngăn mô phát triển trở lại

Giảm đau do lạc nội mạc tử cung

Trong thời gian chờ được chẩn đoán và điều trị thì có nhiều cách để kiểm soát các cơn đau và triệu chứng khác do lạc nội mạc tử cung gây ra. Ví dụ, có thể chườm nóng đến giảm đau ở vùng chậu. Điều này giúp thư giãn và làm dịu các cơ bị co thắt.

Chế độ ăn uống cũng đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát các triệu chứng.

Nên tránh các loại thực phẩm làm từ đậu nành như sữa đậu hay đậu phụ vì một số chất trong đậu nành làm tăng đột biến nồng độ nội tiết tố trong cơ thể. Ngoài ra, theo một nghiên cứu vào năm 2017, việc cắt giảm lượng gluten và ăn nhiều rau quả cũng giúp giảm các triệu chứng lạc nội mạc tử cung.

Không chỉ có chế độ ăn, thói quen tập thể dục đều đặn cường độ từ nhẹ đến vừa cũng rất có ích cho những phụ nữ bị bệnh này. Việc vận động thường xuyên sẽ giúp ngăn chặn mô niêm mạc tử cung lây lan đến các khu vực khác của cơ thể.

Triển vọng điều trị

Độ hiệu quả của các phương pháp điều trị và triển vọng về lâu dài sẽ tùy thuộc vào độ tuổi, triệu chứng, mức độ nghiêm trọng của tình trạng và phương pháp được sử dụng.

Nhiều người nhận thấy các triệu chứng thuyên giảm đáng kể ngay sau khi bắt đầu điều trị, đặc biệt là sau khi phẫu thuật.

Hiện chưa có cách nào chữa được dứt điểm bệnh lạc nội mạc tử cung và một số triệu chứng cũng không bao giờ hết hẳn được. Tuy nhiên, các triệu chứng thường sẽ giảm sau khi mãn kinh vì lúc này, những ảnh hưởng của nội tiết tố lên mô niêm mạc tử cung đã không còn nữa.