Khắc phục triệu chứng chướng bụng do lạc nội mạc tử cung

Nội dung chính của bài viết

• Chướng bụng là một trong những triệu chứng phổ biến của lạc nội mạc tử cung.

• Có thể kiểm soát tình trạng đầy hơi, chướng bụng bằng các loại thuốc và thay đổi chế độ ăn uống.

• Điều quan trọng nhất vẫn là phải kiểm soát tình trạng lạc nội mạc tử cung – nguyên nhân gốc rễ gây chướng bụng và các triệu chứng khác.

• Nếu bị chướng bụng, đau bụng thường xuyên hoặc kéo dài vài ngày liền không đỡ thì cần đi khám bác sĩ.

• Ngoài lạc nội mạc tử cung, có nhiều nguyên nhân khác cũng khiến bụng đầy chướng, phình to.

• Chỉ khi đi khám thì mới có thể xác định chính xác nguyên nhân và có biện pháp điều trị phù hợp.

Giới thiệu

Lạc nội mạc tử cung là tình trạng mà mô nội mạc tử cung (hay niêm mạc tử cung) hình thành ở những nơi bên ngoài buồng tử cung như mặt ngoài của tử cung, buồng trứng, ống dẫn trứng, bàng quang, niệu đạo và các cơ quan khác trong khoang chậu.

Số liệu thống kê ước tính lạc nội mạc tử cung xảy ra ở hơn 10% phụ nữ trong độ tuổi sinh sản. Ngoài những dấu hiệu, triệu chứng điển hình như đau bụng dưới, đau thắt lưng, vô sinh và ra máu nhiều vào kỳ kinh nguyệt, lạc nội mạc tử cung còn gây ra các triệu chứng về đường tiêu hóa, ví dụ như:

• Tiêu chảy
• Buồn nôn
• Táo bón
• Chướng bụng, đầy hơi

Chướng bụng là một triệu chứng hiếm khi được nhắc đến nhưng rất nhiều phụ nữ bị lạc nội mạc tử cung gặp phải và cũng gây khó chịu không kém những cơn đau đớn. Dưới đây là nguyên nhân gây nên triệu chứng này và những biện pháp khắc phục, điều trị.

Nguyên nhân chướng bụng khi bị lạc nội mạc tử cung

Mặc dù mô niêm mạc tử cung phát triển ở những khu vực khác trong cơ thể nhưng vẫn có đặc điểm hệt như mô ở bên trong tử cung, có nghĩa là cũng dày lên rồi sau đó bong ra và chảy máu mỗi tháng.

Nhưng vì những mô này không thể thoát ra ngoài qua âm đạo nên bị kẹt lại, gây viêm và kích ứng vùng mô xung quanh, dẫn đến hình thành mô sẹo. Mô sẹo sẽ khiến cho các cơ quan lân cận trong khoang chậu dính lại với nhau.

Chướng bụng và giữ nước là triệu chứng phổ biến của lạc nội mạc tử cung. Một nghiên cứu đã chỉ ra rằng có đến 96% phụ nữ bị lạc nội mạc tử cung gặp triệu chứng chướng bụng trong khi chỉ có 64% phụ nữ khỏe mạnh bị hiện tượng này.

Dưới đây là một số lý do tại sao lạc nội mạc tử cung gây chướng bụng:

• Sự tích tụ của mô nội mạc tử cung gây viêm trong khoang bụng. Điều này dẫn đến sưng, giữ nước và chướng bụng.
• Mô nội mạc tử cung có thể bao phủ hoặc phát triển vào bên trong buồng trứng. Những mô này sẽ tích tụ lại cùng với máu và hình thành nên các u nang. Điều này cũng sẽ gây chướng bụng.
• Những người bị lạc nội mạc tử cung dễ bị loạn khuẩn ở ruột non (small intestinal bacterial overgrowth – SIBO) và u xơ tử cung mà triệu chứng phổ biến của hai bệnh này là chướng bụng.
• Lạc nội mạc tử cung thường gây ra các vấn đề về tiêu hóa, chẳng hạn như táo bón và đầy hơi.

Biểu hiện

Khi bị chướng bụng do lạc nội mạc tử cung, người bệnh sẽ thấy bụng phình lên, nặng nề và căng tức, đặc biệt là vài ngày trước và trong thời gian hành kinh.

Lúc này, bụng chứa đầy khí và trở nên to hơn bình thường, khi ấn lên sẽ cảm thấy cứng.

Tình trạng này có thể kéo dài vài tiếng, vài ngày hoặc lên đến vài tuần. Chướng bụng sẽ gây khó chịu, đi kèm với đau, tức ở bụng và vùng thắt lưng.

Đây chỉ là một triệu chứng của lạc nội mạc tử cung. Bệnh lý phụ khoa này còn có các triệu chứng về tiêu hóa khác như:

• Buồn nôn
• Táo bón
• Tiêu chảy

Khi nào cần đi khám?

Chướng bụng là một vấn đề thường gặp hàng ngày, có thể do những nguyên nhân vô hại gây ra ví dụ như ăn phải đồ lạ hay những thay đổi nội tiết tố vào kỳ kinh nguyệt nhưng cũng có thể là dấu hiệu của một vấn đề về sức khỏe nên tốt nhất cần đi khám để xác định nguyên nhân, đặc biệt là khi tình trạng chướng bụng:

• xảy ra thường xuyên
• kéo dài liên tục vài ngày không đỡ
• kèm theo đau

Để chẩn đoán nguyên nhân gây chướng bụng, bác sĩ sẽ tiến hành thăm khám lâm sàng, sờ nắn bụng để phát hiện u nang hoặc sẹo sau tử cung.

Sau đó sẽ siêu âm qua đường âm đạo hoặc siêu âm qua thành bụng để có thể quan sát hình ảnh bên trong khoang chậu. Điều này giúp bác sĩ có thể xác định nguyên nhân gây chướng bụng là do mô sẹo, u nang hay các vấn đề khác.

Phương pháp điều trị

Dùng thuốc

Để giảm chướng bụng thì cần kiểm soát tình trạng lạc nội mạc tử cung – nguyên nhân gốc rễ gây nên triệu chứng này.

Các phương pháp điều trị lạc nội mạc tử cung gồm có:

• Liệu pháp hormone, ví dụ như dùng thuốc tránh thai để điều hòa những thay đổi nội tiết tố xảy ra hàng tháng – nguyên nhân kích thích sự phát triển bất thường của mô niêm mạc tử cung ở những vị trí khác.
• Thuốc chủ vận GnRH (hormone giải phóng Gonadotropin) để ngăn chặn sự sản xuất estrogen –hormone kích thích buồng trứng. Nồng độ hormone estrogen cao sẽ gây giữ nước và chướng bụng.
• Danazol (Danocrine): một loại androgen tổng hợp có tác dụng ức chế một số loại hormone mà buồng trứng sản xuất. Những hormone này có thể làm cho tình trạng lạc nội mạc tử cung trở nên nặng hơn.
• Phẫu thuật loại bỏ mô niêm mạc tử cung phát triển ở những vị trí khác. Thủ thuật này được thực hiện bằng kỹ thuật nội soi.
• Cắt tử cung và cắt buồng trứng: giải pháp cho những trường hợp bị đau đớn nghiêm trọng, không đáp ứng với các phương pháp điều trị khác và không có ý định sinh con trong tương lai.

Thay đổi chế độ ăn

Có thể cải thiện triệu chứng chướng bụng, đầy hơi do lạc nội mạc tử cung bằng cách điều chỉnh chế độ ăn uống, ví dụ như:

• Tránh các loại thực phẩm gây viêm, chẳng hạn như thực phẩm chế biến sẵn, thịt đỏ, gluten, sữa và các sản phẩm từ sữa, đồ uống có cồn và caffeine
• Theo chế độ ăn FODMAP thấp và tránh các loại thực phẩm FODMAP cao, chẳng hạn như các món làm từ bột mì, sữa, các loại đậu và một số loại trái cây, rau củ
• Uống trà bạc hà hoặc trà gừng để giảm các vấn đề tiêu hóa và giảm đau
• Tăng lượng chất xơ để ngăn ngừa táo bón

Các nguyên nhân khác gây chướng bụng

Ngoài lạc nội mạc tử cung, chướng bụng còn là triệu chứng của nhiều vấn đề, bệnh lý khác và những vấn đề này cũng có thể xảy ra cùng lúc với lạc nội mạc tử cung. Những vấn đề cũng có thể gây chướng bụng gồm có:

• Hội chứng ruột kích thích
• Viêm loét đại tràng
• Bệnh Crohn
• Không dung nạp thực phẩm
• Sỏi mật
• U nang buồng trứng
• Bệnh celiac
• Hội chứng tiền kinh nguyệt

Bên cạnh đó, chướng bụng cũng có thể là dấu hiệu sớm của thai kỳ.

Chướng bụng xảy ra khi có khí trong đường ruột. Khí này được tạo ra trong quá trình thức ăn được xử lý. Một số loại thực phẩm tạo ra nhiều khí gồm có:

• Các loại đậu
• Ngũ cốc nguyên hạt
• Sữa và các sản phẩm từ sữa
• Các loại rau
• Nước ngọt có ga
• Trái cây
• Các loại thực phẩm có chứa đường fructose như thực phẩm đóng gói

Nếu có bất kỳ triệu chứng nào dưới đây đi kèm với chướng bụng kéo dài thì cần đi khám:

• Đau bụng, đặc biệt là sau khi ăn
• Đi ngoài ra máu
• Sốt cao
• Nôn
• Sụt cân không rõ nguyên nhân