Khắc phục rụng tóc khi dùng methotrexate

Rụng tóc có phải tác dụng phụ phổ biến của methotrexate không?

Sống chung với bệnh ung thư hoặc viêm khớp dạng thấp vốn đã gây mệt mỏi, chán nản. Và việc gặp phải những tác dụng phụ của thuốc điều trị như rụng tóc sẽ càng gây ảnh hưởng tiêu cực đến tinh thần của người bệnh.

Mặc dù methotrexate có thể gây rụng tóc nhưng đây không phải một tác dụng phụ phổ biến. Theo Tổ chức Viêm khớp (the Arthritis Foundation), chỉ có khoảng 1 đến 3% số người dùng methotrexate bị rụng tóc. (1) Tuy nhiên, trong các nghiên cứu được thực hiện trên người mắc bệnh vảy nến, tỷ lệ bị rụng tóc do methotrexate cao hơn (khoảng 3 đến 10%). (2)

Người dùng methotrexate có thể bị gãy tóc ở chân tóc hoặc rụng tóc nhiều khi gội hoặc chải.

Hầu hết mọi người đều rụng khoảng 50 đến 100 sợi tóc mỗi ngày. Đây là điều bình thường. Tuy nhiên, sử dụng methotrexate có thể khiến tóc bị rụng nhiều hơn.

Tóc thường rụng dần dần theo thời gian và đa phần không nghiêm trọng. Điều này có nghĩa là tóc sẽ không bị rụng quá nhiều cùng một lúc đến mức tạo thành mảng hói. Nên đi khám nếu bị rụng tóc quá nhiều hoặc tóc bị rụng thành mảng. Đó có thể là dấu hiệu của một bệnh lý tiềm ẩn, chẳng hạn như chứng rụng tóc từng mảng (một bệnh tự miễn).

Ở những người bị rụng tóc kiểu hói nam hoặc nữ, methotrexate có thể làm trầm trọng thêm tình trạng, khiến cho mái tóc càng trở nên thưa mỏng hoặc đường chân tóc ngày càng dịch chuyển lên cao.

Tại sao methotrexate gây rụng tóc?

Methotrexate điều trị ung thư và bệnh tự miễn bằng cách ngăn chặn sự phát triển của tế bào. Trong trường hợp ung thư, methotrexate ngăn chặn sự phát triển của các tế bào ung thư và nhờ đó làm chậm sự tiến triển của bệnh. Đối với bệnh vảy nến, methotrexate làm chậm sự phát triển của tế bào da mới để làm giảm các triệu chứng.

Methotrexate cũng có thể làm chậm sự phát triển của tế bào mầm tóc – các tế bào nằm trong nang tóc, có vai trò tạo nên sợi tóc mới. Điều này gây ra tình trạng rụng tóc. Methotrexate còn có thể gây thiếu hụt folate, một loại vitamin B cần thiết cho sự mọc tóc.

Yếu tố làm tăng nguy cơ rụng tóc khi dùng methotrexate

Mặc dù không phải ai dùng methotrexate cũng bị rụng tóc nhưng tác dụng phụ này có thể xảy ra ngay cả khi dùng thuốc liều thấp. Tuy nhiên, liều dùng càng cao thì tóc bị rụng càng nhiều.

Đa phần methotrexate được dùng thường xuyên nhưng cũng có những trường hợp người bệnh chỉ phải dùng một liều duy nhất, chẳng hạn như khi điều trị thai ngoài tử cung. Methotrexate giúp ngăn chặn sự phát triển của trứng đã làm tổ bên ngoài tử cung.

Trong những trường hợp chỉ sử dụng một liều methotrexate như vậy, nguy cơ bị rụng tóc và các tác dụng phụ khác sẽ thấp hơn. Nguy cơ xảy ra tác dụng phụ sẽ cao hơn khi dùng methotrexate thường xuyên.

Methotrexate điều trị rụng tóc

Mặc dù rụng tóc là một tác dụng phụ của methotrexate nhưng loại thuốc này đôi khi lại được sử dụng để trị rụng tóc, ví dụ như rụng tóc do bệnh lupus dạng đĩa và rụng tóc từng mảng.

Rụng tóc từng mảng xảy ra do hệ miễn dịch tấn công nhầm nang tóc, khiến cho tóc bị rụng thành từng mảng nhỏ thay vì rụng đều khắp da đầu. Điều này tạo ra những mảng da đầu không có tóc. Bệng lupus dạng đĩa gây tổn thương và hình thành sẹo vĩnh viễn trên da đầu, điều này cũng dẫn đến mất tóc. Methotrexate ức chế hệ miễn dịch và ngăn chặn tình trạng viêm, nhờ đó làm giảm sự hình thành sẹo và tổn thương nang tóc. Kết quả là tóc sẽ bị rụng ít hơn. Điều này còn tạo điều kiện cho sự mọc tóc mới.

Một nghiên cứu đánh giá 31 người bị rụng tóc từng mảng cho thấy 67,7% người tham gia đã mọc lại tóc trên 50% sau một thời gian dùng methotrexate.

Khoảng 77% số người tham gia dùng methotrexate kết hợp với corticoid có tỷ lệ mọc tóc trên 50%. (3)

Điều trị rụng tóc do methotrexate

Nếu tình trạng rụng tóc do methotrexate chỉ ở mức độ nhẹ và không gây ra sự thay đổi đáng kể cho mái tóc thì bạn nên tiếp tục dùng methotrexate và không cần phải điều trị rụng tóc.

Uống vitamin B tổng hợp có thể giúp cải thiện sự chắc khỏe của mái tóc và giảm rụng tóc nhưng sẽ không có tác dụng thúc đẩy mọc tóc. Nhưng bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi uống vitamin B. Nếu bị rụng tóc nhiều, bạn có thể hỏi bác sĩ về việc giảm liều methotrexate hoặc dùng một loại thuốc khác thay cho methotrexate.

Bạn cũng có thể đi khám bác sĩ da liễu để được tư vấn các cách trị rụng tóc, ví dụ như dùng thuốc đường uống hoặc thuốc bôi.

Tóm tắt bài viết

Rụng tóc là một trong những tác dụng phụ của methotrexate. Nguyên nhân là do methotrexate làm giảm sự phát triển của tế bào nang tóc và giảm lượng folate trong cơ thể. Không phải ai dùng methotrexate cũng bị rụng tóc. Tình trạng rụng tóc do methotrexate thường chỉ là tạm thời và sẽ tự hết sau khi giảm liều hoặc ngừng dùng thuốc. Tuy nhiên, người bệnh không nên tự ý ngừng thuốc hoặc giảm liều dùng.

Rụng tóc do tác dụng phụ của thuốc thường không nghiêm trọng. Vì vậy, hãy đi khám nếu tóc bị rụng quá nhiều hoặc rụng thành mảng vì đó có thể là dấu hiệu của một vấn đề sức khỏe tiềm ẩn.