Dầu cá và dầu nhuyễn thể: Nên chọn loại nào?

Dầu cá là gì?

Dầu cá (fish oil) là dầu được chiết xuất từ các loài cá béo như cá cơm, cá thu hay cá hồi và là một trong những loại thực phẩm chức năng được dùng phổ biến nhất trên thế giới.

Các lợi ích mà dầu cá mang lại cho sức khỏe chủ yếu đến từ hai loại axit béo omega-3 là axit eicosapentaenoic (EPA) và axit docosahexaenoic (DHA). Cơ thể con người cần axit béo omega-3 cho nhiều chức năng khác nhau, từ hoạt động của cơ cho đến sự tăng trưởng tế bào. Cả EPA và DHA đều đã được chứng minh là giúp cải thiện sức khỏe tim mạch và não bộ cùng nhiều lợi ích khác.

Gần đây, một loại thực phẩm chức năng bổ sung EPA và DHA khác cũng đang nhận được nhiều sự chú ý, đó là dầu nhuyễn thể. Một số ý kiến còn cho rằng dầu nhuyễn thể mang lại nhiều lợi ích hơn dầu cá.

Vậy dầu nhuyễn thể và dầu cá có gì khác nhau? Và nên chọn mua loại nào?

Dầu nhuyễn thể là gì?

Hầu hết mọi người đều đã từng nghe nói đến dầu cá nhưng có lẽ chưa có nhiều người biết về dầu nhuyễn thể.

Dầu nhuyễn thể (krill oil) có nguồn gốc từ loài nhuyễn thể Nam Cực – một loài động vật giáp xác nhỏ giống như tôm. Sinh vật biển này là loại thức ăn chính của nhiều loài động vật như cá voi, hải cẩu, chim cánh cụt và một số loài chim khác.

Giống như dầu cá, dầu nhuyễn thể cũng rất giàu EPA và DHA. Tuy nhiên, các axit béo trong dầu nhuyễn thể có cấu trúc khác với axit béo trong dầu cá và điều này có thể ảnh hưởng đến cách mà cơ thể sử dụng axit béo.

Kết cấu và màu sắc của dầu nhuyễn thể cũng khác với dầu cá. Trong khi dầu cá thường có màu vàng nhạt thì dầu nhuyễn thể lại có màu đỏ do chứa một chất chống oxy hóa tự nhiên có tên là astaxanthin.

Ưu điểm của dầu nhuyễn thể

Cơ thể hấp thụ dầu nhuyễn thể tốt hơn dầu cá

Mặc dù dầu cá và dầu nhuyễn thể đều là những nguồn cung cấp EPA và DHA tuyệt vời nhưng một số nghiên cứu cho thấy rằng cơ thể hấp thụ và sử dụng các axit béo trong dầu nhuyễn thể tốt hơn so với axit béo trong dầu cá.

Axit béo trong dầu cá thường có dạng chất béo trung tính (triglyceride). Trong khi đó, nhiều axit béo trong dầu nhuyễn thể có dạng phospholipid – đây là dạng mà nhiều chuyên gia cho rằng giúp làm tăng khả năng hấp thụ và tính hiệu quả của omega-3 trong cơ thể.

Một nghiên cứu đã cho những người tham gia uống dầu cá hoặc dầu nhuyễn thể rồi đo nồng độ axit béo trong máu trong vài ngày tiếp theo.

Trong vòng 72 giờ, nồng độ EPA và DHA trong máu của những người uống dầu nhuyễn thể đã cao hơn so với những người uống dầu cá. Kết quả này cho thấy rằng dầu nhuyễn thể được hấp thụ tốt hơn dầu cá. (1)

Một nghiên cứu khác đã chia những người tham gia làm hai nhóm, một nhóm dùng dầu cá trong khi nhóm còn lại uống dầu nhuyễn thể với liều lượng bằng 2/3 nhóm uống dầu cá. Cả hai nhóm đều có mức tăng nồng độ EPA và DHA trong máu ngang nhau, mặc dù liều lượng dầu nhuyễn thể được sử dụng thấp hơn dầu cá.

Tuy nhiên, một số chuyên gia đã tổng hợp các tài liệu và kết luận rằng chưa có đủ bằng chứng để chứng minh dầu nhuyễn thể được cơ thể hấp thụ hoặc sử dụng tốt hơn dầu cá.

Cần có thêm nhiều nghiên cứu hơn nữa để đưa ra kết luận chính xác về chủ đề này.

Dầu nhuyễn thể chứa nhiều chất chống oxy hóa hơn

Chất chống oxy hóa giúp bảo vệ tế bào cơ thể khỏi stress oxy hóa - một loại tổn thương tế bào do các phân tử không ổn định gọi là gốc tự do gây ra.

Dầu nhuyễn thể chứa một chất chống oxy hóa đặc biệt có tên là astaxanthin. Chất này không có trong hầu hết các loại dầu cá.

Astaxanthin giúp dầu nhuyễn thể không bị oxy hóa và kéo dài tuổi thọ sản phẩm. Mặc dù chưa có nghiên cứu nào xác nhận điều này nhưng đã có nghiên cứu chứng minh rằng đặc tính chống oxy hóa và chống viêm của astaxanthin mang lại một số lợi ích cho sức khỏe tim mạch.

Ví dụ, một nghiên cứu cho thấy rằng astaxanthin làm giảm nồng độ triglyceride và tăng HDL cholesterol (cholesterol tốt) ở những người bị tăng lipid máu nhẹ. (2)

Tuy nhiên, những người tham gia nghiên cứu này được cho dùng liều astaxanthin cao hơn nhiều so với lượng astaxanthin thường có trong dầu nhuyễn thể. Do vậy nên chưa rõ liệu liều lượng thấp hơn có mang lại hiệu quả tương đương hay không.

Dầu nhuyễn thể cải thiện sức khỏe tim mạch tốt hơn dầu cá

Một trong những lợi ích được biết đến nhiều nhất của dầu cá là bảo vệ và cải thiện sức khỏe tim mạch. Một số nghiên cứu đã chứng minh rằng dầu nhuyễn thể cũng mang lại lợi ích tương tự và thậm chí, hiệu quả bảo vệ sức khỏe tim mạch còn cao hơn so với dầu cá.

Một nghiên cứu đã cho những người bị cholesterol cao uống dầu cá, dầu nhuyễn thể hoặc giả dược hàng ngày trong thời gian 3 tháng. Liều lượng sử dụng ở mỗi người là khác nhau dựa trên cân nặng.

Kết quả cho thấy cả dầu cá và dầu nhuyễn thể đều giúp làm giảm một số yếu tố nguy cơ của bệnh tim mạch. (3)

Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu cũng phát hiện ra rằng dầu nhuyễn thể có hiệu quả cao hơn dầu cá trong việc làm giảm mức đường huyết, triglyceride và LDL cholesterol (cholesterol xấu).

Điều đáng nói là nghiên cứu này cho thấy dầu nhuyễn thể có hiệu quả hơn dầu cá, ngay cả khi sử dụng liều lượng thấp hơn.

Mặc dù kết quả tích cực nhưng vẫn cần có thêm nhiều nghiên cứu hơn để so sánh tác động của dầu nhuyễn thể và dầu cá đến sức khỏe tim mạch.

Ưu điểm của dầu cá so với dầu nhuyễn thể

Một ưu điểm của dầu cá so với dầu nhuyễn thể là có giá thành rẻ hơn và phổ biến hơn nhiều.

Mặc dù dầu nhuyễn thể cũng mang lại nhiều lợi ích giống như dầu cá và thậm chí một số lợi ích còn vượt xa so với dầu cá nhưng lại có giá cao hơn. Do quá trình chiết dầu và xử lý tốn kém nên giá thành của dầu nhuyễn thể có thể cao hơn gấp 10 lần so với dầu cá.

Dầu cá không chỉ rẻ hơn mà còn dễ tìm mua hơn. Loại thực phẩm chức năng này có bán tại hầu hết các hiệu thuốc và cả các siêu thị lớn. Hơn nữa, dầu cá cũng có nhiều lựa chọn hơn.

Nên chọn dầu nhuyễn thể hay dầu cá?

Nói chung, cả dầu nhuyễn thể và dầu cá đều là nguồn cung cấp axit béo omega-3 tuyệt vời và đã được nghiên cứu chứng minh các lợi ích cho sức khỏe.

Một số bằng chứng cho thấy dầu nhuyễn thể giúp cải thiện một số yếu tố nguy cơ của bệnh tim mạch hiệu quả hơn dầu cá. Tuy nhiên, nghiên cứu này có nhiều điểm hạn chế và chưa có nghiên cứu nào khác xác nhận dầu nhuyễn thể tốt hơn dầu cá.

Hơn nữa, do sự chênh lệch quá lớn về giá cả và mức độ phổ biến nên dầu cá vẫn là lựa chọn hợp lý nhất đối với hầu hết mọi người.

Tất nhiên, nếu có điều kiện và muốn thử một loại thực phẩm chức năng omega-3 chất lượngcao hơn thì bạn hoàn toàn có thể mua dầu nhuyễn thể.

Một điều quan trọng cần lưu ý là cả dầu cá và dầu nhuyễn thể đều có thể ảnh hưởng đến quá trình đông máu. Vì vậy nên nếu đang dùng thuốc làm loãng máu hoặc bị rối loạn đông máu thì cần nói chuyện với bác sĩ trước khi dùng một trong hai loại thực phẩm chức năng này.

Những người có tiền sử dị ứng với cá hoặc động vật có vỏ cũng phải tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi uống dầu cá hoặc dầu nhuyễn thể.

Tóm tắt bài viết

Dầu cá có nguồn gốc từ các loại cá béo, còn dầu nhuyễn thể được chiết xuất từ một loài động vật giáp xác có tên là loài nhuyễn thể Nam Cực.

Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng dầu nhuyễn thể được cơ thể hấp thụ tốt hơn và hiệu quả hơn trong việc làm giảm các yếu tố nguy cơ liên quan đến bệnh tim mạch. Tuy nhiên, cần có thêm nhiều nghiên cứu hơn nữa để xác nhận những lợi ích này.

Dầu cá có ưu điểm là giá rẻ hơn và dễ mua hơn dầu nhuyễn thể. Nếu như đang cần tìm một loại thực phẩm chức năng bổ sung EPA và DHA với giá cả hợp lý thì nên chọn dầu cá. Dù có một số điểm khác biệt nhưng cả dầu nhuyễn thể và dầu cá đều là những nguồn cung cấp axit béo DHA và EPA tuyệt vời.

Xem thêm:

• Dầu cá có thể gây dị ứng không?
• Uống dầu cá có thể làm giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch