Các phương pháp giúp cải thiện tiên lượng cho người mắc rung nhĩ?

Rung nhĩ là gì?

Rung nhĩ (AFib) là một bệnh lý tim mạch khiến hai buồng trên của tim (tâm nhĩ) rung lên bất thường và không co bóp nhịp nhàng.

Điều này làm giảm hiệu quả bơm máu của tim. Bình thường, máu chảy từ tâm nhĩ xuống tâm thất (buồng dưới của tim), sau đó được bơm đến phổi hoặc phần còn lại của cơ thể.

Khi tâm nhĩ rung, người bệnh có thể cảm thấy tim đập loạn nhịp, bỏ nhịp hoặc đập rất nhanh. Họ có thể bị buồn nôn, khó thở và mệt mỏi.

Ngoài cảm giác tim đập bất thường, rung nhĩ cũng làm tăng nguy cơ hình thành cục máu đông. Khi máu không được bơm hiệu quả, nó có xu hướng bị ứ đọng trong tim và dễ tạo thành cục máu đông.

Cục máu đông rất nguy hiểm vì có thể gây đột quỵ. Theo Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ (AHA), khoảng 15–20% số ca đột quỵ xảy ra ở những người mắc rung nhĩ.

Dù không thể chữa khỏi hoàn toàn rung nhĩ nhưng hiện nay đã có nhiều loại thuốc và phương pháp điều trị giúp kiểm soát tình trạng này. Rung nhĩ cũng có thể làm tăng nguy cơ suy tim. Nếu nghi ngờ mắc rung nhĩ, bác sĩ có thể chuyển bạn đến bác sĩ chuyên khoa tim mạch.

Tiên lượng của người mắc rung nhĩ

Theo Johns Hopkins Medicine, ước tính có khoảng 2,7 triệu người Mỹ mắc rung nhĩ. Trong số những người bị đột quỵ, khoảng 20% có liên quan đến rung nhĩ.

Hầu hết những người từ 65 tuổi trở lên mắc rung nhĩ đều cần dùng thuốc chống đông máu để giảm nguy cơ xảy ra biến chứng như đột quỵ, giúp cải thiện tiên lượng bệnh.

Việc điều trị và thăm khám định kỳ sẽ giúp cải thiện đáng kể tiên lượng cho bệnh nhân rung nhĩ. Theo Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ (AHA), 35% người bị rung nhĩ nếu không điều trị sẽ bị đột quỵ.

AHA cũng cho biết, một cơn rung nhĩ hiếm khi trực tiếp gây tử vong. Tuy nhiên, nó có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng như đột quỵ và suy tim, làm tăng nguy cơ tử vong.

Nói cách khác, rung nhĩ có thể ảnh hưởng đến tuổi thọ, vì nó là một dạng rối loạn chức năng tim cần được kiểm soát. Tuy nhiên, có nhiều phương pháp điều trị giúp kiểm soát triệu chứng và giảm nguy cơ biến chứng nghiêm trọng như đột quỵ và suy tim.

Các biến chứng của rung nhĩ

Hai biến chứng chủ yếu của rung nhĩ là đột quỵ và suy tim.

Nguy cơ đột quỵ

Khi nguy cơ đông máu tăng lên, sẽ có khả năng một cục máu đông tách ra từ tim và di chuyển đến não, gây tắc mạch máu não dẫn đến đột quỵ. Nguy cơ đột quỵ sẽ càng cao nếu bạn có các yếu tố sau:

• Bệnh tiểu đường
• Suy tim
• Huyết áp cao
• Tiền sử đột quỵ

Nếu bạn mắc rung nhĩ, hãy trao đổi với bác sĩ về nguy cơ đột quỵ của mình và các biện pháp phòng ngừa cần thiết.

Suy tim

Suy tim là một biến chứng phổ biến khác của rung nhĩ. Rung nhĩ có thể khiến tim co bóp không đều và hoạt động kém hiệu quả, phải làm việc quá sức để bơm đủ máu đi khắp cơ thể.

Lâu dần, điều này có thể dẫn đến suy tim, tức là tim không còn khả năng bơm máu đủ để đáp ứng nhu cầu của cơ thể.

Điều trị rung nhĩ

Có nhiều phương pháp để điều trị rung nhĩ, từ thuốc uống đến phẫu thuật.

Trước tiên, bác sĩ sẽ xác định nguyên nhân gây rung nhĩ. Một số bệnh lý như ngưng thở khi ngủ hoặc rối loạn tuyến giáp có thể là nguyên nhân. Nếu điều trị được những vấn đề này, rung nhĩ có thể tự hết.

Dùng thuốc

Bác sĩ có thể kê đơn thuốc giúp kiểm soát nhịp tim và tần số tim, bao gồm:

• Amiodarone (Cordarone)
• Digoxin (Lanoxin)
• Dofetilide (Tikosyn)
• Propafenone (Rythmol)
• Sotalol (Betapace)

Ngoài ra, người mắc rung nhĩ có nguy cơ cao hình thành cục máu đông, dẫn đến đột quỵ. Vì vậy, bác sĩ có thể kê các loại thuốc chống đông máu như:

• Apixaban (Eliquis)
• Dabigatran (Pradaxa)
• Rivaroxaban (Xarelto)
• Edoxaban (Savaysa)
• Warfarin (Coumadin, Jantoven)

Bốn loại đầu tiên thuộc nhóm thuốc chống đông kháng vitamin K (NOACs), được ưu tiên hơn warfarin trừ khi bệnh nhân bị hẹp van hai lá mức độ trung bình – nặng hoặc có van tim nhân tạo.

Một số thuốc khác có thể giúp khôi phục nhịp tim bình thường (cardioversion), được dùng qua đường tiêm tĩnh mạch hoặc đường uống. Nếu tim đập quá nhanh, bệnh nhân có thể cần nhập viện để theo dõi cho đến khi thuốc ổn định lại nhịp tim.

Sốc điện chuyển nhịp (Cardioversion)

Nếu chưa xác định được nguyên nhân gây rung nhĩ hoặc bệnh nhân có các vấn đề làm suy yếu tim, bác sĩ có thể chỉ định sốc điện chuyển nhịp. Đây là phương pháp sử dụng dòng điện sốc vào tim để khôi phục nhịp tim bình thường.

Trong quá trình này, bệnh nhân sẽ được gây mê để không cảm nhận được cú sốc điện.

Trước khi thực hiện, bác sĩ có thể chỉ định dùng thuốc chống đông hoặc siêu âm tim qua thực quản (TEE) để kiểm tra xem có cục máu đông trong tim hay không, nhằm giảm nguy cơ đột quỵ.

Thủ thuật phẫu thuật

Nếu dùng thuốc hoặc thực hiện sốc điện không giúp kiểm soát được rung nhĩ, bác sĩ có thể đề nghị các phương pháp điều trị khác:

• Đốt điện tim qua ống thông (Catheter ablation)
  • Một ống thông được luồn qua động mạch từ cổ tay hoặc bẹn vào tim.
  • Bác sĩ sẽ loại bỏ mô bất thường gây rối loạn nhịp tim bằng năng lượng nóng hoặc lạnh.
• Phẫu thuật Maze
  • Thường được thực hiện cùng phẫu thuật tim hở, chẳng hạn như bắc cầu động mạch vành hoặc thay van tim.
  • Bác sĩ tạo ra mô sẹo trong tim, ngăn chặn tín hiệu điện bất thường.
• Cấy máy tạo nhịp tim (Pacemaker)
  • Bạn cũng có thể cần dùng máy tạo nhịp tim để giúp duy trì nhịp tim ổn định. Bác sĩ có thể cấy máy tạo nhịp tim sau khi cắt bỏ nút nhĩ thất.
  • Nút nhĩ thất được coi là máy tạo nhịp tim tự nhiên của tim, nhưng nó có thể truyền tín hiệu bất thường khi bạn bị AFib.
  • Sau khi tạo mô sẹo tại vị trí nút nhĩ thất để ngăn chặn việc truyền tín hiệu bất thường, bác sĩ sẽ cấy máy tạo nhịp tim, giúp duy trì nhịp tim ổn định.

Phòng ngừa rung nhĩ

Để kiểm soát và phòng ngừa rung nhĩ, việc thực hiện lối sống lành mạnh là rất quan trọng. Các tình trạng như huyết áp cao và bệnh tim có thể làm tăng nguy cơ mắc AFib.

Bạn có thể thực hiện một số biện pháp sau để bảo vệ sức khoẻ tim mạch, từ đó ngăn ngừa rung nhĩ:

• Bỏ thuốc lá
• Ăn chế độ ăn tốt cho tim, ít chất béo bão hòa, muối, cholesterol và chất béo chuyển hóa.
• Ăn thực phẩm giàu dinh dưỡng, gồm ngũ cốc nguyên hạt, rau củ, trái cây, sữa ít béo và nguồn protein lành mạnh.
• Tập thể dục thường xuyên, duy trì cân nặng hợp lý.
• Kiểm soát huyết áp, đi khám nếu huyết áp cao hơn 140/90 mmHg.
• Tránh các tác nhân gây rung nhĩ, như rượu, caffeine hoặc tập luyện quá sức.

Không phải thực hiện đầy đủ các biện pháp trên sẽ có thể hoàn toàn ngăn ngừa được rung nhĩ nhưng một lối sống lành mạnh sẽ giúp cải thiện sức khỏe tổng thể và tiên lượng bệnh.