Các phương pháp điều trị bệnh động mạch ngoại biên

Bệnh động mạch ngoại biên là bệnh lý xảy ra ở các động mạch khắp cơ thể, ngoại từ các động mạch cấp máu cho tim (động mạch vành) và não (động mạch não).

Bệnh động mạch ngoại biên xảy ra khi chất béo tích tụ tạo thành mảng xơ vữa ở bên trong thành của động mạch, gây viêm thành động mạch và làm giảm lưu lượng máu đến các bộ phận của cơ thể như chân và tay.

Lưu lượng máu giảm sẽ gây tổn thương mô và nếu không được điều trị, mô sẽ chết và có thể phải cắt cụt chi.

Ước tính có hơn 230 triệu người trên toàn thế giới mắc bệnh động mạch ngoại biên. Căn bệnh này chủ yếu xảy ra ở người lớn tuổi.

Các yếu tố nguy cơ gây bệnh động mạch ngoại biên gồm có hút thuốc, tăng huyết áp và tiền sử mắc bệnh tiểu đường hoặc bệnh tim mạch.

Các triệu chứng của bệnh động mạch ngoại biên gồm có:

• Đau hoặc tê ở chân hoặc tay, đặc biệt là khi đi lại hoặc tập thể dục
• Yếu cơ
• Móng mọc chậm
• Chân hoặc tay lạnh
• Rụng lông và da chân căng bóng
• Vết thương chậm lành

Bệnh động mạch ngoại biên làm tăng nguy cơ đột quỵ hoặc nhồi máu cơ tim vì những người bị xơ vữa ở các động mạch ngoại biên cũng có thể bị xơ vữa ở các động mạch khác trong cơ thể. Tuy nhiên, các phương pháp điều trị co thể giúp ngăn ngừa các biến chứng đe dọa đến tính mạng.

Dưới đây là một số cách hiệu quả để điều trị và kiểm soát bệnh động mạch ngoại biên.

Các loại thuốc điều trị bệnh động mạch ngoại biên

Mục tiêu điều trị bệnh động mạch ngoại biên là cải thiện lưu thông máu và giảm cục máu đông trong mạch máu. Việc điều trị còn nhằm mục đích giảm huyết áp và cholesterol để ngăn bệnh động mạch ngoại biên trở nên nặng hơn.

Vì bệnh động mạch ngoại biên là do sự tích tụ cholesterol trong động mạch nên bác sĩ có thể sẽ kê statin, một nhóm thuốc làm giảm cholesterol trong máu và giảm viêm.

Statin có tác dụng cải thiện tình trạng của động mạch, giảm nguy cơ nhồi máu cơ tim và đột quỵ.

Bác sĩ cũng có thể sẽ kê thuốc điều trị tăng huyết áp, ví dụ như:

• Thuốc ức chế men chuyển (ACE)
• Thuốc chẹn beta
• Thuốc lợi tiểu
• Thuốc ức chế thụ thể angiotensin II
• Thuốc chẹn kênh canxi

Người bệnh cũng có thể cần dùng thuốc để ngăn ngừa cục máu đông, chẳng hạn như uống aspirin hàng ngày hoặc một loại thuốc chống đông máu khác.

Những người mắc bệnh tiểu đường cần dùng thuốc điều trị đều đặn để duy trì lượng đường trong máu ở mức khỏe mạnh.

Nếu người bệnh bị đau ở chân tay, bác sĩ có thể sẽ kê các loại thuốc như cilostazol hoặc pentoxifylline. Những loại thuốc này giúp máu lưu thông dễ dàng hơn, nhờ đó cải thiện lưu lượng máu đến tay chân và giảm đau.

Tập thể dục

Tăng mức độ hoạt động thể chất có thể cải thiện các triệu chứng của bệnh động mạch ngoại biên và giúp người bệnh cảm thấy dễ chịu hơn.

Hoạt động thể chất thường xuyên giúp ổn định huyết áp và mức cholesterol. Điều này làm giảm mảng xơ vữa trong động mạch, cải thiện sự lưu thông và lưu lượng máu.

Người bệnh có thể cân nhắc đến điều trị tại trung tâm phục hồi chức năng, tại đây người bệnh sẽ tập các bài tập dưới sự hướng dẫn của chuyên gia. Một số bài tập thường được thực hiện gồm có đi bộ trên máy chạy hoặc tập các động tác tác động đến chân và tay.

Người bệnh cũng có thể tự tập thể dục tại nhà và lựa chọn bất kỳ hình thức tập luyện nào mà bản thân cảm thấy phù hợp, ví dụ như đi bộ, đạp xe, tập các bài tập tại chỗ hay bơi lội.

Ban đầu có thể chọn các bài tập nhẹ nhàng và tập các buổi tập ngắn, sau đó tăng dần lên cho đến khi tập được 150 phút/tuần.

Bỏ thuốc lá

Hút thuốc làm co mạch máu và điều này sẽ tăng huyết áp. Hút thuốc còn làm tăng nguy cơ xảy ra các biến chứng như nhồi máu cơ tim, đột quỵ và làm hỏng thành mạch máu.

Bỏ thuốc lá không chỉ cải thiện sức khỏe tổng thể mà còn giúp tăng cường lưu thông máu và làm chậm tốc độ tiến triển của bệnh động mạch ngoại biên.

Để cai thuốc lá, bạn có thể thử liệu pháp thay thế nicotine để kiềm chế cơn thèm thuốc, chẳng hạn như kẹo cao su nicotine, viên ngậm nicotine, bình xịt mũi hay miếng dán nicotine.

Ngoài ra còn có một số loại thuốc hỗ trợ cai thuốc lá. Bạn có thể trao đổi với bác sĩ để được tư vấn rõ hơn.

Chế độ ăn uống lành mạnh

Chế độ ăn uống cũng đóng vai trò quan trọng trong việc làm chậm sự tiến triển của bệnh động mạch ngoại biên.

Ăn nhiều chất béo hoặc natri sẽ tăng mức cholesterol và tăng huyết áp. Những điều này làm gia tăng tình trạng tích tụ mảng xơ vữa trong động mạch.

Người mắc bệnh động mạch ngoại biên nên lựa chọn những loại thực phẩm lành mạnh dưới đây:

• Trái cây và rau củ tươi
• Ngũ cốc nguyên cám
• Thực phẩm giàu axit béo omega-3, chẳng hạn như cá
• Protein nạc
• Sữa ít béo hoặc tách béo

Cố gắng hạn chế tối đa những loại thực phẩm làm tăng cholesterol (mỡ) máu, gồm có thực phẩm chứa nhiều chất béo hoặc natri. Một số ví dụ về những loại thực phẩm cần hạn chế hoặc tránh gồm có:

• Đồ chiên
• Carbohydrate tinh chế
• Thịt chế biến sẵn

Kiểm soát bệnh tiểu đường

Nếu không được điều trị, bệnh động mạch ngoại biên có thể dẫn dẫn đến chết mô và phải cắt cụt chi. Nguy cơ này sẽ càng cao hơn nếu mắc bệnh tiểu đường, đặc biệt là khi bệnh tiểu đường không được kiểm soát. Do đó, nếu mắc bệnh tiểu đường thì cần phải kiểm soát tốt lượng đường trong máu và chú ý bảo vệ đôi chân.

Khi mắc bệnh động mạch ngoại biên và tiểu đường, vết thương ở cẳng chân hoặc bàn chân sẽ lâu lành hơn bình thường và dễ bị nhiễm trùng hơn.

Để tránh xảy ra những vấn đề này, người bệnh nên:

• Rửa chân hàng ngày
• Bôi kem dưỡng ẩm lên vùng da khô nứt nẻ
• Mang tất dày để tránh bị thương
• Bôi thuốc kháng sinh khi có vết thương hở
• Kiểm tra chân hàng ngày xem có vết thương hở hay không
• Theo dõi sát sao vết thương hở

Hãy đi khám ngay nếu chân xuất hiện vết loét lâu lành.

Phẫu thuật

Trong những trường hợp bệnh động mạch ngoại biên nghiêm trọng, dùng thuốc và thay đổi lối sống có thể là chưa đủ để cải thiện tình trạng. Trong những trường hợp này, bác sĩ có thể sẽ chỉ định phẫu thuật để khôi phục sự lưu thông máu trong động mạch bị hẹp tắc.

Các thủ thuật để điều trị bệnh động mạch ngoại biên gồm có nong mạch và đặt stent để mở động mạch máu và ngăn tái hẹp.

Một giải pháp nữa là phẫu thuật bắc cầu mạch máu. Bác sĩ sẽ cắt một đoạn mạch máu ở một vị trí khác trong cơ thể và gắn vào bên cạnh đoạn động mạch bị hẹp tắc nhằm dẫn máu chảy vòng qua động mạch bị tắc.

Trong trường hợp có cục máu đông, bác sĩ sẽ tiêm thuốc trực tiếp vào động mạch để phá vỡ cục máu đông và khôi phục sự lưu thông máu.

Tóm tắt bài viết

Bệnh động mạch ngoại biên giai đoạn đầu không phải lúc nào cũng có triệu chứng và nếu có thì các triệu chứng thường rất khó nhận biết.

Nếu bạn có các yếu tố nguy cơ gây bệnh động mạch ngoại biên và bị đau, yếu cơ chân tay hoặc chuột rút ở chân thường xuyên thì nên đi khám.

Bệnh động mạch ngoại biên có thể tiến triển nặng thêm theo thời gian và dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng. Do đó, việc phát hiện và điều trị sớm là rất quan trọng để cải thiện sức khỏe tổng thể.