Phân biệt thiếu xương và loãng xương - Bệnh viện Hoàn Mỹ Sài Gòn
Thiếu xương là gì và liên quan thế nào đến loãng xương?
Thiếu xương là tình trạng khối lượng xương thấp so với bình thường, sự giảm sút này thường không được xem là quá nghiêm trọng, và chỉ được xem là yếu tố nguy cơ quan trọng dẫn đến loãng xương. Thiếu xương thường gặp ở người trên 50 tuổi mật độ xương thấp hơn bình thường nhưng chưa phải loãng xương. Sự khác nhau giữa chẩn đoán thiếu xương và loãng xương dựa vào đo mật độ khoáng chất của xương (đo độ loãng xương).
Loãng xương là bệnh được mô tả bởi sự thiếu trầm trọng khối lượng xương gây ra bởi sự thiếu hụt canxi, vitamin D, magiê, vitamin và những khoáng chất khác. Nếu tiến triển nặng loãng xương dẩn đến người bệnh bị giảm chiều cao, còng lưng, gù vẹo và đau nhức nhiều. Theo hội loãng xương của Mỹ thì loãng xương ảnh hưởng đến 10 triệu người Mỹ phần lớn là phụ nữ. Khoảng 34 triệu người Mỹ được đánh giá là có thiếu xương và đang trong tình trạng có nguy cơ dẫn đến loãng xương.
Làm thế nào để phân biệt giữa thiếu xương và loãng xương?
Các bác sĩ sẽ tiến hành đo mật độ xương (Bone mineral density: BMD)
- Đo mật độ xương hay còn gọi là đo độ loãng xương cho phép đo mức canxi trong xương, nhờ đó đánh giá được nguy cơ gãy xương. Nó cũng được sử dụng xác định phải chăng một bệnh nhân bị thiếu xương hay loãng xương.
- Đo mật độ xương là phương pháp kiểm tra không xâm nhập, không gây đau đớn và được thực hiện ở xương hông, cột sống, cổ tay, ngón tay hay gót chân.
T-score và Z-score có ý nghĩa gì?
- T-score: là mật độ xương của bệnh nhân được so sánh với mật độ xương đỉnh của người cùng giới,cùng màu da lúc trưởng thành khỏe mạnh (25 tuổi). T-score là chỉ số lệch của bệnh nhân so với chỉ số chuẩn của người trẻ.
- Z-score: là chỉ số so sánh sự chênh lệch mật độ xương của người được đo với mật độ xương của một người cùng tuổi, trọng lượng, giới tính, màu da…ở tình trạng chuẩn. Z-score là chỉ số lệch của bệnh nhân so với người cùng tuổi, giới, trọng lượng, màu da. Chỉ số này rất có ích nó gợi ý cho chẩn đoán loãng xương thứ phát vì sự mất xương nhiều , nếu Z- score nhỏ hơn – 1,5 gợi ý có những yếu tố bất thường tác động vào sự mất xương. Bs cần phải tìm hiểu lý do tại sao có sự mất xương nhiều bất thường như vậy.
Vậy người nào có nguy cơ bị thiếu xương và loãng xương?
- Phụ nữ là người có nguy cơ mất xương cao hơn nam giới vì khối lượng xương thấp hơn nam giới. Đồng thời phụ nữ cũng trải qua sự mất mát khối lượng xương lớn sau thời kì mãn kinh. Phụ nữ sinh đẻ nhiều.
- Phụ nữ châu á do có bộ xương nhỏ nên có nguy cơ loãng xương cao nhất.
- Tiền sử gia đình có khối lượng xương thấp hoặc loãng xương thì nguy cơ 50- 85% bị loãng xương.
- Người trên 50 tuổi (cả nam và nữ) mỗi năm mất khoảng 5% khối lượng xương.
- Lối sống: bao gồm ăn kiêng nghèo can xi và vitamin D, hút thuốc lá, sử dụng quá nhiều rượu bia, cà phê và không tập thể dục sẽ tác động mạnh mẽ đến sự mất mát khối lượng xương.
- Những người cường giáp, cường cận giáp, hội chứng Cushing, tiểu đường… cũng làm tăng sự mất mát khối lượng xương.
- Các thuốc corticoides, chống động kinh, tim mạch… cũng làm tăng tình trạng mất xương.
Phòng chống loãng xương như thế nào?
Chúng ta cũng biện pháp giữ cho bộ xương được khỏe mạnh như:
- Đảm bảo một chế độ ăn đầy đủ can xi, magiê, vitamin D,K và C cũng như các khoáng chất khác.
- Tập thể dục đều những bài tập tỳ đè trọng lượng cơ thể, aerobics, đi bộ thể dục để giảm tối đa sự mất xương.
- Hạn chế tối đa sử dụng thuốc lá và rượu.
- Phải kiểm tra định kì với thầy thuốc chuyên khoa về mật độ xương đặc biệt ở những người sau 50 tuổi.
- Sử dụng thuốc chống mất xương và tăng tạo xương khi phát hiện giảm khối lượng xương.
Nguồn: Bệnh viện Hoàn Mỹ Sài Gòn
Loãng xương và thiếu xương đều là những vấn đề về xương. Sự khác biệt giữa hai tình trạng này là ở mức độ giảm mật độ xương. Cùng tìm hiểu về sự khác biệt giữa loãng xương và thiếu xương, ai có nguy cơ mắc phải cũng như những bước cần thực hiện để bảo vệ sức khỏe xương.
Khi tốc độ mất khoáng chất trong xương nhanh hơn tốc độ tái tạo thì được gọi là khử khoáng xương. Điều này có thể dẫn đến các vấn đề khác, bao gồm cả bệnh loãng xương.
Xương chắc khỏe là điều rất quan trọng để có một cơ thể khỏe mạnh. Loãng xương và nhuyễn xương là hai bệnh lý về xương. Mặc dù cả hai đều làm xương yếu đi nhưng đây là hai căn bệnh riêng biệt với nhiều điểm khác nhau.
Bệnh tiểu đường và loãng xương có thể xảy ra đồng thời và có ảnh hưởng lẫn nhau. Bệnh tiểu đường có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh loãng xương và chứng loãng xương có thể gây khó khăn cho việc kiểm soát bệnh tiểu đường.
Tuyến cận giáp hoạt động quá mức có thể làm giảm lượng canxi trong xương, làm tăng nguy cơ loãng xương và các vấn đề sức khỏe liên quan.