Những điều cần biết về bệnh trĩ

1. Khái niệm bệnh trĩ

Bệnh trĩ được tạo thành do giãn quá mức các đám rối tĩnh mạch trĩ. Đây là bệnh thường gặp và khá phổ biến. Bệnh trĩ nội: phát sinh ở khoang dưới niêm mạc, trên đường lược, có nguồn gốc từ đám rối trĩ nội. Trĩ ngoại: nằm dưới da, dưới đường lược, từ đám rối trĩ ngoại (mạch trực tràng dưới).

Độ trĩ: Chỉ áp dụng cho bệnh trĩ nội mà thôi, phân độ được thực hiện qua hỏi bệnh và có 4 độ.

• Độ 1: Trĩ cương tụ, có thể có hiện tượng chảy máu (chỉ to lên trong lòng ống hậu môn).
• Độ 2: Sa trĩ khi rặn, tự co lên sau khi đi ngoài.
• Độ 3: Sa trĩ khi rặn, không tự co lên được, phải dùng tay đẩy lên.
• Độ 4: Trĩ sa thường xuyên, kể cả trường hợp sa trĩ tắc mạch.

Bệnh trĩ là do những cấu trúc đám rối tĩnh mạch trĩ bình thường ở ống hậu môn bị chuyển sang trạng thái bệnh lý. Cơ chế bệnh sinh chưa được làm sáng tỏ.

• Thuyết mạch máu: cầu nối động – tĩnh mạch.
• Thuyết cơ học: do tác dụng của áp lực tăng cao làm mạch trĩ giãn (khi mang thai dễ bị bệnh trĩ); các bộ phận nâng đỡ tổ chức trĩ bị giãn và trở nên lỏng lẻo (càng nhiều tuổi càng dễ mắc bệnh trĩ).

• Đại tiện phân máu. Thường máu đỏ tươi, nhỏ giọt hay chảy thành tia làm người bệnh sợ hãi. Đặc trưng cho trĩ nội.
• Đau vùng hậu môn, đặc trưng cho trĩ ngoại, khi bị tắc mạch, huyết khối. Búi giãn tĩnh mạch bất thường vùng hậu môn.
• Sa trĩ
• Nội soi hậu môn-trực tràng (HM-TT) thấy rõ các búi trĩ.

3.1 Điều trị nội khoa

Vệ sinh và ăn uống:

• Chế độ vệ sinh sinh hoạt: Quan trọng vì nó giúp bạn phòng chống mắc bệnh trĩ, phòng chống tái phát trĩ đó là tránh ngồi hoặc đứng quá lâu ở một tư thế. Về vấn đề này có câu nói vui đầy ý nghĩa thế này: “Nếu bạn không ‘ị’ trong thư viện thì cũng đừng đọc sách trong nhà vệ sinh”.
• Chế độ ăn uống: Rất quan trọng vì nó giúp bạn phòng chống mắc bệnh trĩ, phòng chống tái phát trĩ, giúp bạn tránh xa hiệu thuốc và nhất là tránh xa bác sỹ đó là chống táo bón và tiêu chảy.

Điều trị bằng Thuốc: Các thuốc toàn thân uống: Daflon 500mg, tại chỗ: Proctolog viên đặt hậu môn hoặc dạng cream bôi...

Thủ thuật: Tiêm xơ, thắt vòng cao su, quang đông hồng ngoại, nước sôi...

3.2 Điều trị ngoại khoa

Cắt trĩ (Hemorrhoidectomy): Là các phương pháp phẫu thuật cắt trực tiếp vào búi trĩ ví dụ:

• Milligan- Morgan: là phẫu thuật thường được áp dụng trước đây, khi các búi trĩ còn độc lập với nhau. Ngày nay phẫu thuật này được áp dụng trong điều trị các búi trĩ ngoại đơn lẻ.
• Whitehead: Cắt cả vòng da-niêm mạc ống hậu môn-trực tràng được áp dụng cho các trĩ vòng lớn hỗn hợp cả trĩ nội và trĩ ngoại, Trĩ vòng hỗn hợp
• Toupet: Bản chất gần giống Whitehead
• Ferguson: Bản chất gần giống Milligan-Morgan nhưng sẽ khâu kín chứ không để hở.

Treo trĩ (Hemorrhoidopexy): Phương pháp này không cắt trực tiếp búi trĩ mà: Kéo các búi trĩ sa co trở lại trong hậu môn. Riêng phương pháp này cũng đã có vài biến thể cải tiến khác nhau như:

• Phẫu thuật Longo - tên thường dùng ở Việt nam hay phẫu thuật điều trị sa và trĩ (Procedure for Prolapse and Hemorrhoids-PPH).
• Khâu triệt mạch trĩ (transanal hemorrhoidal dearterialization).
• Khâu triệt mạch trĩ dưới siêu âm doppler.

Phẫu thuật Longo:

Năm 1993, Antonio Longo – Italia thực hiện lần đầu treo trĩ bằng máy cắt nối tròn (circular stapler). Nguyên tắc của phẫu thuật này là cắt và khâu khoanh niêm mạc trên búi trĩ nhằm mục đích giảm lưu lượng máu đến đám rối tĩnh mạch trĩ để thu nhỏ thể tích trĩ và kéo các búi trĩ sa trở lại vị trí giải phẫu.

Nhược điểm: chi phí cao, chi phí tiêu hao cho 1 dụng cụ sử dụng 1 lần. khoảng trên dưới 10 triệu đồng.

Ưu điểm là phẫu thuật nhanh, thẩm mỹ, giảm biến chứng hẹp hậu môn, chảy dịch do đóng hậu môn không kín...

Phẫu thuật khâu treo triệt mạch trĩ:

Là kỹ thuật khâu gấp nếp niêm mạc trực tràng trên búi trĩ (thay vì cắt đi một khoanh niêm mạc như Longo hay PPH). Cũng nhằm mục đích giảm lưu lượng máu đến đám rối tĩnh mạch trĩ để thu nhỏ thể tích trĩ và kéo các búi trĩ sa trở lại vị trí giải phẫu. Đây là phương pháp đơn giản, an toàn hầu như không có các biến chứng nặng như các phương pháp “cắt”.

Với kinh nghiệm hàng nghìn ca, phương pháp này áp dụng an toàn và hiệu quả cả cho các trĩ độ IV, trĩ ngoại còn trượt được. Không bị hạn chế như phẫu thuật Longo vì là khâu bằng tay trên từng điểm nên phẫu thuật viên kinh nghiệm sẽ khâu nhiều-ít theo yêu cầu thực tế của mỗi búi trĩ, của mỗi bệnh nhân. Và đây thực sự là phương pháp mang tính thẩm mỹ rất cao.

Việc đánh giá trĩ ngoại còn trượt được là cực kỳ quan trọng vì nếu không sẽ dễ mắc 2 sai lầm:

• Áp dụng cắt trĩ —> Đau đớn, không thẩm mỹ, nhiều phiền toái sau phẫu thuật.
• Thất bại vì treo trĩ không vào hết, trĩ tắc mạch đau đớn, đôi khi phải thực hiện rạch lấy máu cục.