Điều trị bệnh sán dây lợn - bệnh viện 103

Bệnh sán dây lợn trưởng thành

Người mắc bệnh do ăn phải thịt chưa được nấu chín có chứa nang ấu trùng lợn gạo (nếu thịt đã nấu chín thì không còn khả năng gây bệnh). Con sán dây lợn trưởng thành sống ký sinh trong ruột non người; sán lưỡng tính, sinh sản bằng hình thức đứt các đốt già ở cuối. 

Người ăn phải thịt “lợn gạo” chưa được nấu chín, ấu trùng sán dây lợn theo đường tiêu hóa xuống ruột non ký sinh tại đây phát triển thành con sán dây lợn trưởng thành. Sán phát triển bằng hình thức nảy chồi, sinh đốt mới từ đốt cổ và sán dài dần ra. Sán trưởng thành có thể dài từ 4 6 mét và có hàng nghìn đốt.

Triệu chứng 

• Đau bụng
• Thấy đốt sán màu trắng ngà đào thải theo phân. Tuy nhiên, các đốt sán dây lợn không có khả năng di động.
• Khai thác có tiền sử ăn thịt lợn chưa được nấu chín (ăn gỏi).

Chẩn đoán xác định

• Phương pháp xét nghiệm phân tìm đốt sán hoặc trứng sán dây lợn tại các phòng Xét nghiệm chuyên khoa Ký sinh trùng.

Điều trị:

• Praziquantel liều 15 20mg/kg, dùng liều duy nhất.

Bệnh ấu trùng sán lợn (Cysticercosis):

Người mắc bệnh do ăn phải trứng sán, hoặc đốt sán dây lợn có chứa trứng từ nước uống có mầm bệnh. Trứng sán dây lợn vào dạ dày và ruột bệnh nhân nở thành ấu trùng sán.

Ấu trùng sán dây lợn xuyên qua thành ống tiêu hóa vào máu và di chuyển đến ký sinh tại các cơ vân, não, mắt… của người bệnh.

Triệu chứng lâm sàng:

• Biểu hiện của bệnh tùy thuộc vào vị trí ký sinh của nang sán:
• Ký sinh ở cơ vân: Có các nốt dưới da bằng hạt đỗ, hạt lạc, vùng da bên ngoài bình thường, không đau, không ngứa, dùng tay ấn lên nốt thấy di chuyển dễ, không nằm trên đường đi của hạch bạch huyết.
• Ký sinh ở não: Tùy thuộc vào vị trí ký sinh có thể bị động kinh, liệt tay, chân hay liệt nửa người, nói ngọng, rối loạn trí nhớ hoặc đau đầu dữ dội.
• Ký sinh ở mắt: Có thể gây tăng nhãn áp, giảm thị lực hoặc mù.

Chẩn đoán xác định:

• Khi có một trong các tiêu chuẩn sau:
• Sinh thiết các nốt/nang sán dưới da; Ép, soi kính hiển vi thấy vòng móc của đầu sán.
• Chụp CT scanner não có hình ảnh nang sán trong não (chụp MRI được chỉ định khi thấy cần thiết).
• Soi đáy mắt thấy nang sán trong mắt.
• Phản ứng ELISA (+) với kháng thể đơn dòng.

Điều trị:

• Albendazole 7,5mg/kg/lần x 2 lần/ngày,  trong 30 ngày.
• Có thể dùng 2 3 đợt, mỗi đợt cách nhau 10 20 ngày.

Mắc 2 trong 1

Một số trường hợp đặc biệt, hiếm gặp vừa mắc bệnh sán dây lợn trưởng thành và bệnh ấu trùng sán lợn. Trường hợp này thường tiên lượng rất nặng vì số lượng nang sán trong bệnh nhân là rất lớn.

Nguyên nhân:

Người mắc bệnh sán dây lợn trưởng thành trong ruột non, khi đốt già rụng, do phản nhu động ruột đốt này trào ngược lên dạ dày (trường hợp này tương tự như ăn phải đốt sán dây lợn).

Triệu chứng, chẩn đoán và điều trị giống như khi mắc sán dây lợn trưởng thành hoặc ấu trùng sán lợn.

Nguồn: Bệnh viện 103