Dấu hiệu trẻ bị nhiễm khuẩn sơ sinh

Tỷ lệ mắc bệnh là 6/1000 trẻ sinh sống ( Mỹ), các nước đang phát triển cao gấp 3-4 lần.

1.1. Nhiễm khuẩn sơ sinh sớm

Nhiễm khuẩn sơ sinh sớm là nhiễm khuẩn xảy ra trong vòng 3 ngày đầu sau sinh. (trước 72h sau sinh). Dạng lâm sàng thường gặp nhất là nhiễm trùng huyết. Triệu chứng lâm sàng của nhiễm khuẩn sơ sinh sớm bao gồm:

• Hô hấp: xanh tím, rối loạn nhịp thở, thở rên, thở nhanh > 60 lần/phút + co kéo, ngừng thở > 15 giây.
• Tim mạch: xanh tái, da nổi bông, nhịp tim nhanh > 160 lần/phút, lạnh đầu chi, thời gian hồng trở lại của da kéo dài > 3s, huyết áp hạ.
• Tiêu hóa: bú kém, bỏ bú, trướng bụng, nôn ói, tiêu chảy, dịch dạ dày ứ > 2/3 số lượng sữa bơm cử trước.

• Da và niêm mạc: da tái, nổi vân tím, phát ban, xuất huyết, vàng da sớm trước 24 giờ. nốt mủ, phù nề, cứng bì.
• Thần kinh: tăng hoặc giảm trương lực cơ, dễ bị kích thích, co giật, thóp phồng, giảm phản xạ, hôn mê.
• Huyết học: tử ban, tụ máu dưới da, xuất huyết nhiều nơi, gan lách to.
• Thực thể: đứng cân hoặc sụt cân. Rối loạn điều hòa thân nhiệt.

1.2 Nhiễm khuẩn sơ sinh muộn

Nhiễm khuẩn sơ sinh muộn là nhiễm trùng xảy ra sau ngày thứ 5 sau sinh. Các dạng lâm sàng chính là nhiễm trùng huyết, viêm màng não, nhiễm trùng tại chỗ (nhiễm trùng tiểu, da, rốn, niêm mạc, viêm khớp xương, viêm ruột hoại tử). Triệu chứng lâm sàng của Nhiễm khuẩn sơ sinh muộn:

Nhiễm trùng huyết: Triệu chứng tương tự như nhiễm khuẩn sơ sinh sớm.

Viêm màng não: Có thể triệu chứng riêng lẻ, không rõ ràng.

• Sốt dai dẳng hoặc thân nhiệt không ổn định.
• Thay đổi tri giác, thay đổi trương lực cơ, co giật, dễ bị kích thích, ngưng thở, khóc thét, thóp phồng
• Triệu chứng màng não có thể có hoặc không.
• Thở không đều, rối loạn vận mạch, nôn ói.

Nhiễm trùng da

• Nốt mủ bằng đầu đinh ghim, đều nhau, nông, lúc đầu trong sau mủ đục. Mụn khô để lại vảy trắng dễ bong.
• Nốt phỏng to nhỏ không đều, lúc đầu chứa dịch trong nếu bội nhiễm thì có mủ đục,vỡ để lại nền đỏ, chất dịch trong lan ra xung quanh thành mụn mới.
• Viêm da bong (bệnh Ritter): lúc đầu là mụn mủ quanh miệng sau lan toàn thân, thượng bì bị nứt bong từng mảng, để lại vết trợt đỏ ướt huyết tương.
• Toàn thân: nhiễm trùng, nhiễm độc, sốt cao, mất nước. Có thể kèm: viêm phổi, tiêu chảy, nhiễm trùng máu.

Nhiễm trùng rốn

• Rốn thường rụng sớm, sưng đỏ, tím bầm, chảy mủ hoặc máu, mùi hôi, sưng tấy xung quanh.
• Rốn thường rụng muộn, ướt, có mùi hôi, sưng tấy toàn thân. ـ Có thể: sốt, kém ăn, trướng bụng, rối loạn tiêu hóa.

Nhiễm trùng tiểu: Thường có vàng da. Cấy nước tiểu có vi trùng.

Viêm ruột hoại tử: Tiêu phân máu.Triệu chứng tắc ruột, có thể có phản ứng thành bụng.

Nhiễm trùng niêm mạc:

• Viêm kết mạc tiếp hợp: trẻ nhắm mắt, nề đỏ mi mắt, tiết dịch hoặc chảy mủ.
• Nấm miệng: nấm thường ở mặt trên lưỡi, lúc đầu màu trắng như cặn sữa, nấm mọc dày lên, lan rộng khắp lưỡi, mặt trong má xuống họng, nấm ngả màu vàng làm trẻ đau bỏ bú. Có thể gây tiêu chảy, viêm phổi nếu nấm rơi vào đường tiêu hóa và phổi.

Đề phòng ngừa nhiễm trùng sơ sinh, cha mẹ cần làm tốt các việc sau:

Các biện pháp thực hiện trước khi sinh:

• Bà mẹ được khám thai, chủng ngừa đầy đủ. Điều trị tốt các bệnh lý và nhiễm trùng tiết niệu sinh dục cho bà mẹ.

• Cung cấp đầy đủ vi chất dinh dưỡng cho bà mẹ, phòng suy dinh dưỡng cho bà mẹ.
• Chăm sóc vệ sinh cho bà mẹ mang thai tốt.
• Xử trí tốt những trường hợp ối vỡ sớm, ối vỡ non. Tránh để chuyển dạ kéo dài

Trong khi sinh:

• Bảo đảm sinh sạch. Tránh nhiễm trùng lây qua các dụng cụ, bàn tay người chăm sóc, cũng như những nhiễm trùng ở mẹ phải được điều trị tốt khi sinh.
• Tránh các biến chứng sản khoa: sinh ngạt, sang chấn sản khoa cho mẹ và con.

Các biện pháp thực hiện sau khi sinh:

• Rửa tay trước và sau khi chăm sóc trẻ sơ sinh. Đây là biện pháp rất quan trọng và hiệu quả trong phòng ngừa nhiễm khuẩn sơ sinh.
• Chăm sóc vệ sinh da, rốn, mắt.
• Phòng ốc cho trẻ sơ sinh cần thoáng, ấm, sạch và có ánh sáng đủ.
• Cho trẻ bú sữa mẹ vì trong sữa mẹ có chứa kháng thể giúp trẻ chống chọi với các tác nhân bên ngoài môi trường.

Các dấu hiệu và triệu chứng dùng cho nhận biết nhiễm trùng sơ sinh đa dạng và rất dễ trùng lặp với những bệnh khác. Đưa trẻ đến bệnh viện ngay không chậm trễ khi thế trẻ khó thở, co giật, sốt hoặc cảm thấy lạnh, chảy máu, tiêu chảy, quá nhẹ cân, hoàn toàn không bú được. Trường hợp bé bị nhiễm khuẩn sơ sinh, cha mẹ cần bình tĩnh, phối hợp với các y bác sĩ để điều trị cho bé hiệu quả nhất.