Bệnh viêm da dị ứng: Triệu chứng, nguyên nhân và điều trị

Viêm da dị ứng là gì?

Khi cơ thể tiếp xúc với mầm bệnh, hệ miễn dịch sẽ tạo ra các phản ứng hóa học để giúp cơ thể không bị nhiễm bệnh.

Mỗi người phải tiếp xúc với hàng ngàn chất khác nhau mỗi ngày. Hầu hết các chất này đều không khiến hệ miễn dịch phản ứng. Tuy nhiên, một vài chất có thể kích hoạt phản ứng của hệ miễn dịch ở một số người. Những chất này được gọi là chất gây dị ứng. Khi cơ thể phản ứng, các chất này sẽ gây ra phản ứng dị ứng.

Phản ứng dị ứng gây ra nhiều triệu chứng, gồm có khó thở, ho, cay mắt, chảy nước mắt, nước mũi hay nổi mề đay, ngứa ngáy và những triệu chứng khác trên da.

Bệnh viêm da dị ứng là tình trạng da bị phát ban ngứa khi tiếp xúc với chất gây dị ứng. Tình trạng này thường xảy ra trong vòng vài giờ sau khi tiếp xúc với chất gây ra phản ứng dị ứng.

Viêm da dị ứng còn được gọi là chàm dị ứng, viêm da tiếp xúc hay viêm da tiếp xúc dị ứng.

Nguyên nhân gây viêm da dị ứng

Bệnh viêm da dị ứng xảy ra khi da tiếp xúc trực tiếp với chất gây dị ứng. Tình trạng này được gọi là "dị ứng chậm" vì phản ứng dị ứng không khởi phát ngay lập tức. Có thể phải 24 - 48 tiếng sau khi tiếp xúc với chất gây dị ứng thì các triệu chứng viêm da dị ứng mới xuất hiện.

Một số tác nhân phổ biến kích hoạt phản ứng dị ứng ở những người bị viêm da dị ứng gồm có:

• Niken, thường có trong đồ trang sức, khóa thắt lưng và khuy kim loại trên quần jean
• Nước hoa trong mỹ phẩm
• Thuốc nhuộm quần áo
• Thuốc nhuộm tóc
• Mủ cao su
• Keo dán
• Xà phòng và các sản phẩm tẩy rửa
• Một số loài thực vật như cây thường xuân độc
• Thuốc kháng sinh bôi ngoài da

Đôi khi, phản ứng của da với hóa chất xảy ra dưới tác động của ánh nắng mặt trời. Ví dụ, phản ứng dị ứng có thể xảy ra sau khi bôi kem chống nắng và ở lâu ngoài trời nắng.

Triệu chứng viêm da dị ứng

Các triệu chứng của bệnh viêm da dị ứng ở mỗi người có thể không hoàn toàn giống nhau và cũng có thể thay đổi theo thời gian. Các triệu chứng thường xảy ra ở vị trí tiếp xúc trực tiếp với các chất gây dị ứng nhưng đôi khi còn lan sang cả các vị trí khác của cơ thể.

Các triệu chứng phổ biến gồm có:

• Ngứa ngáy
• Cảm giác đau, nóng hoặc rát
• Mẩn đỏ, nổi mề đay, có thể đi kèm phồng rộp, chảy dịch và đóng vảy
• Da ấm nóng và trở nên nhạy cảm
• Da dày lên, đóng vảy, thô ráp hoặc bong tróc
• Da khô, nứt nẻ, có thể còn chảy máu
• Viêm

Chẩn đoán viêm da dị ứng

Trước tiên, bác sĩ sẽ quan sát các triệu chứng trên da để xem có phải bị viêm da dị ứng hay không. Nếu nghi ngờ các triệu chứng là do bệnh này thì sẽ cần phải kiểm tra thêm để đưa ra chẩn đoán chính xác và xác định cụ thể chất gây dị ứng. Hầu hết các trường hợp đều phải thực hiện biện pháp test áp bì (patch test).

Test áp bì

Miếng dán có chứa các chất gây dị ứng phổ biến được đặt trên da ở vùng lưng và giữ nguyên trong vòng 48 giờ. Sau khoảng thời gian này, bác sĩ gỡ bỏ các miếng dán và kiểm tra các thay đổi trên da xem có xảy ra phản ứng dị ứng hay không và nếu có thì là dị ứng với chất nào.

Sinh thiết

Nếu chưa thể chẩn đoán sau khi thực hiện test áp bì thì sẽ cần tiến hành thêm các biện pháp khác, ví dụ như sinh thiết da để xem các triệu chứng có phải là do một vấn đề khác hay không. Trong quá trình sinh thiết, bác sĩ lấy một mẫu mô nhỏ ở vùng da bị tổn thương và sau đó gửi mẫu đến phòng xét nghiệm để phân tích tìm ra nguyên nhân.

Điều trị viêm da dị ứng

Việc điều trị bệnh viêm da dị ứng phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng. Tuy nhiên, trong mọi trường hợp thì bước đầu tiên là phải rửa kỹ vùng da bị dị ứng để loại bỏ sạch chất gây dị ứng.

Nếu chỉ có các triệu chứng nhẹ và không gây khó chịu thì có thể không cần phải điều trị nhưng vẫn nên thoa kem dưỡng ẩm để bảo vệ da, làm dịu da và giúp da phục hồi tổn thương. Bôi corticoid tại chỗ có thể giúp giảm triệu chứng ngứa và viêm.

Nếu có các triệu chứng nghiêm trọng thì có thể phải dùng các loại thuốc bôi da kê đơn hoặc corticoid đường uống.

Bệnh viêm da dị ứng có chữa khỏi được không?

Viêm da dị ứng là bệnh chưa có cách chữa khỏi dứt điểm. Khi điều trị đúng cách, các triệu chứng thường biến mất sau vài ngày đến vài tuần nhưng sẽ tái phát khi lại tiếp xúc với chất gây dị ứng. Do đó, cần phải xác định các chất gây dị ứng và tránh tiếp xúc để ngăn ngừa bệnh viêm da dị ứng tái phát.