Tiêm Botox trị tăng tiết mồ hôi có hiệu quả không?

Botox là gì?

Botox là một chất độc thần kinh được tạo ra từ những vi khuẩn gây ngộ độc thực phẩm. Nghe có vẻ nguy hiểm nhưng thực ra phương pháp tiêm Botox được ứng dụng khá nhiều trong điều trị bệnh và thẩm mỹ. Phương pháp này rất an toàn nếu được thực hiện bởi nhân viên y tế có chuyên môn.

Ứng dụng được biết đến nhiều nhất của Botox là làm mờ nếp nhăn. Sau khi tiêm, Botox tạm thời làm tê liệt các cơ gây ra nếp nhăn dưới da và nhờ đó làm mờ các nếp nhăn. Không chỉ có lĩnh vực thẩm mỹ, Botox còn được sử dụng để điều trị các vấn đề về thần kinh cơ như chứng đau nửa đầu, co thắt cơ và chứng tăng tiết mồ hôi – tình trạng mà cơ thể đổ quá nhiều mồ hôi.

Tiêm Botox là một giải pháp cho những người bị tăng tiết mồ hôi và đã dùng thuốc chống mồ hôi kê đơn mà không hiệu quả Cục quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA) đã cho phép sử dụng phương pháp tiêm Botox để điều trị tăng tiết mồ hôi vùng nách. Phương pháp này cũng có thể được sử dụng dưới hình thức “ngoài hướng dẫn” (off-label) để giảm tiết mồ hôi ở các khu vực khác trên cơ thể, chẳng hạn như bàn tay, bàn chân và mặt.

Thế nào là “ngoài hướng dẫn”?

“Ngoài hướng dẫn” hay “off label” là việc sử dụng một loại thuốc hay phương pháp điều trị cho những mục đích nằm ngoài những mục đích đã được phê duyệt. Ví dụ, phương pháp tiêm Botox mới chỉ được phê duyệt sử dụng cho vùng nách và việc tiêm Botox vào bất cứ khu vực nào khác trên cơ thể đều được coi là “ngoài hướng dẫn”.

Ưu và nhược điểm của phương pháp tiêm Botox để trị tăng tiết mồ hôi

Ưu điểm

• Ít xâm lấn hơn so với phẫu thuật
• Ít gây đau nếu tiêm vào nách
• Nói chung là an toàn
• Là một phương pháp điều trị hiệu quả. Một nghiên cứu cho thấy lượng mồ hôi tiết ra giảm 90% trong vòng 2 tuần sau tiêm Botox (1)

Nhược điểm

• Chi phí khá cao
• Đau nhiều hơn nếu tiêm ở lòng bàn tay hoặc lòng bàn chân
• Cần tiêm lại khoảng 7 đến 16 tháng một lần để duy trì hiệu quả
• Mới chỉ được cho phép sử dụng để điều trị hôi nách
• Có thể gây đau, bầm tím và một số vấn đề không mong muốn khác nhưng những vấn đề này đa phần chỉ nhẹ và tự hết sau một thời gian ngắn

Cơ chế tác dụng

Botox ngăn cản sự giải phóng acetylcholine – một chất dẫn truyền thần kinh có chức năng báo cho các tuyến mồ hôi tiết mồ hôi.

Thông thường, hệ thần kinh sẽ kích hoạt các tuyến mồ hôi khi nhiệt độ cơ thể tăng cao. Đổ mồ hôi là cách mà cơ thể tự làm mát. Tuy nhiên, ở những người mắc chứng tăng tiết mồ hôi, các dây thần kinh truyền tín hiệu cho tuyến mồ hôi lại hoạt động quá mức. Điều này gây đổ mồ hôi cả những khi thân nhiệt không tăng và lượng mồ hôi nhiều hơn so với mức cần thiết để làm mát cơ thể.

Khi tiêm trực tiếp vào vùng cơ thể ra nhiều mồ hôi, Botox sẽ làm tê liệt các dây thần kinh đang hoạt động quá mức. Khi các dây thần kinh không thể truyền tín hiệu cho tuyến mồ hôi, sự tiết mồ hôi sẽ ngừng hoặc giảm đáng kể. Tuy nhiên, phương pháp tiêm Botox chỉ có tác dụng ngăn tiết mồ hôi ở khu vực được tiêm. Những vùng khác trên cơ thể vẫn sẽ ra mồ hôi bình thường.

Botox được tiêm ở những vị trí nào để trị tăng tiết mồ hôi?

Hiện tại, phương pháp tiêm Botox mới chỉ được phê duyệt sử dụng để điều trị tăng tiết mồ hôi ở vùng dưới cánh tay. Mặc dù các nghiên cứu cho ra nhiều kết quả khác nhau nhưng có rất nhiều bằng chứng cho thấy Botox có thể làm giảm hơn 50% lượng mồ hôi ở vùng nách và hiệu quả có thể kéo dài ít nhất 6 tháng. (2)

Ngoài ra, tiêm Botox còn được sử dụng dưới hình thức "ngoài hướng dẫn" để điều trị tăng tiết mồ hôi ở các vùng khác của cơ thể như:

• Lòng bàn tay: Một số nghiên cứu đã chỉ ra hiệu quả của việc tiêm Botox trong điều trị chứng tăng tiết mồ hôi ở lòng bàn tay. Các nghiên cứu đã phát hiện ra rằng Botox có thể làm giảm khoảng 25 đến 50% lượng mồ hôi ở lòng bàn tay và hiệu quả kéo dài từ 3 tuần đến 6 tháng.
• Mặt: Một số ít nghiên cứu đã phát hiện ra rằng tiêm Botox có thể điều trị tình trạng ra nhiều mồ hôi trên mặt. Theo kết quả nghiên cứu, Botox có thể làm giảm mức độ ra mồ hôi ở vùng mặt trong 5 đến 6 tháng nhưng có thể gây ra tác dụng phụ là tê liệt các cơ ở trán.
• Lòng bàn chân: Botox có thể giúp kiểm soát mồ hôi ở lòng bàn chân nhưng mới có rất ít nghiên cứu được thực hiện về điều này. Trong một nghiên cứu nhỏ vào năm 2018, 73% người được hỏi trong độ tuổi từ 12 đến 17 tuổi cho biết họ hài lòng với kết quả sau khi tiêm Botox.

Cần chuẩn bị gì trước khi tiêm Botox?

Tiêm Botox là một thủ thuật đơn giản và nhanh chóng. Bệnh nhân nên mặc áo cộc tay để tiện xắn lên khi tiêm và không cạo lông nách trong 2 - 3 ngày trước khi tiêm. Nếu đang dùng thuốc chống đông máu (thuốc làm loãng máu) thì có thể sẽ phải tạm ngừng một vài ngày trước khi tiêm Botox để tránh bị bầm tím. Cho bác sĩ biết về tất cả những loại thuốc đang sử dụng và không được tự ý ngừng dùng bất kỳ loại thuốc nào mà không có sự đồng ý của bác sĩ kê đơn.

Quá trình thực hiện

Toàn bộ quá trình tiêm Botox, bao gồm cả bước chuẩn bị trước tiêm có thể kéo dài khoảng 45 phút nhưng thời gian tiêm thường chỉ mất 20 đến 30 phút.

Tiêm Botox cần được thực hiện bởi bác sĩ có chuyên môn.

Trước tiên, bác sĩ đánh dấu vị trí cần tiêm và sau đó tiêm Botox vào ngay dưới bề mặt da bằng kim tiêm mảnh. Bệnh nhân sẽ được tiêm từ 15 đến 20 mũi, tạo thành dạng lưới xung quanh khu vực cần điều trị. Đôi khi cần tiêm nhiều hơn.

Bệnh nhân sẽ được chườm đá hoặc bôi thuốc gây tê trước khi tiêm để giảm đau.

Đa số mọi người đều có thể sinh hoạt bình thường ngay sau khi tiêm. Bác sĩ sẽ hẹn lịch tái khám để đánh giá kết quả sau tiêm và tiêm bổ sung nếu cần thiết.

Sau tiêm bao lâu Botox sẽ phát huy tác dụng?

Thông thường, mồ hôi bắt đầu giảm sau khi tiêm từ 2 đến 4 ngày và sau 2 tuần sẽ có hiệu quả tối đa.

Tác dụng của Botox chỉ là tạm thời, có nghĩa là sẽ phải tiêm lại định kỳ để duy trì hiệu quả. Đối với chứng tăng tiết mồ hôi vùng dưới cánh tay, thường phải tiêm lại sau mỗi 7 đến 16 tháng. Đối với bàn tay và bàn chân thì hiệu quả thường không được lâu như vậy và có thể phải tiêm lại sau khoảng 6 tháng. Tuy nhiên, mới chỉ có rất ít nghiên cứu về hiệu quả của Botox khi tiêm vào những khu vực này.

Chăm sóc sau tiêm Botox

Bệnh nhân có thể về nhà và sinh hoạt, làm việc bình thường ngay sau khi tiêm Botox. Nói chung không cần phải chăm sóc sau khi tiêm. Vùng xung quanh vị trí tiêm sẽ bị đau khoảng 1 – 2 ngày sau tiêm hoặc lâu hơn.

Bác sĩ có thể sẽ hẹn lịch tái khám sau khoảng 2 tuần khi Botox đã phát huy tác dụng tối đa. Nếu còn sót lại những vùng chưa tiêm thì bác sĩ sẽ tiêm bổ sung.

Không sử dụng chất khử mùi và các sản phẩm có chứa hương liệu khác ở vùng dưới cánh tay trong khoảng 12 đến 24 giờ sau khi tiêm Botox để tránh bị kích ứng. Không tập thể dục cường độ cao và tắm nước nóng trong 1 đến 2 ngày.

Rủi ro của phương pháp tiêm Botox

Nhiều nghiên cứu đã được thực hiện nhằm đánh giá tính an toàn của phương pháp tiêm Botox để điều trị tăng tiết mồ hôi vùng dưới cánh tay và hầu hết đều kết luận phương pháp này an toàn, nguy cơ xảy ra biến chứng là rất thấp. Tuy nhiên, mới chỉ có rất nghiên cứu kiểm chứng tính an toàn của Botox khi tiêm vào các khu vực khác của cơ thể.

Các vấn đề không mong muốn có thể xảy ra sau khi tiêm Botox gồm có:

• Đau hoặc bầm tím tại vị trí tiêm
• Kích ứng da
• Chảy máu
• Đau đầu
• Các triệu chứng giống như cúm
• Sụp mí mắt (xảy ra khi tiêm botox trên mặt)
• Khô mắt hoặc chảy nước mắt (xảy ra khi tiêm botox trên mặt)
• Liệt mặt (xảy ra khi tiêm botox trên mặt)

Tiêm Botox rất hiếm khi gây biến chứng nghiêm trọng. Các biến chứng này xảy ra khi Botox ảnh hưởng đến toàn bộ cơ thể và có thể bắt đầu sau khi tiêm vài giờ, vài ngày hoặc vài tuần. Một số biến chứng hiếm gặp nhưng nghiêm trọng của phương pháp tiêm Botox gồm có:

• Yếu cơ toàn bộ cơ thể
• Giảm thị lực
• Khó thở
• Mất kiểm soát bàng quang

Tóm tắt bài viết

Botox là một phương pháp hiệu quả để điều trị chứng tăng tiết mồ hôi hay đổ mồ hôi quá nhiều. Đối với nhiều người, phương pháp này giúp cải thiện đáng kể chất lượng cuộc sống. Mặc dù hiệu quả chỉ là tạm thời và hơi tốn kém do phải tiêm lại định kỳ nhưng tiêm Botox vẫn là một giải pháp đáng cân nhắc cho những người không đáp ứng với các phương pháp điều trị khác như thuốc chống mồ hôi kê đơn.