Làm sáng da bằng axit tranexamic có hiệu quả không?

Các tên gọi khác của axit tranexamic

• Axit trans-4-aminomethylcyclohexanecarboxylic
• Trans-AMCHA
• TXA

Các hình thức sử dụng axit tranexamic

Có ba hình thức sử dụng axit tranexamic chính:

• Bôi ngoài da
• Tiêm trực tiếp vào vùng da tăng sắc tố
• Dùng qua đường uống

Axit tranexamic điều trị những dạng tăng sắc tố da nào?

Axit tranexamic được sử dụng qua đường uống và bôi ngoài da để điều trị các dạng tăng sắc tố sau đây:

• Nám
• Tăng sắc tố sau viêm (PIH)
• Đốm đồi mồi

Axit tranexamic bôi ngoài da không giúp ngăn ngừa tăng sắc tố sau viêm nhưng đã được chứng minh là có tác dụng đẩy nhanh tốc độ mờ vết thâm sau viêm.

Phương pháp tiêm axit tranexamic vào da đã được chứng minh là có tác dụng ngăn ngừa tăng sắc tố sau viêm.

Cơ chế trị tăng sắc tố da của axit tranexamic

Axit tranexamic điều trị tăng sắc tố da bằng cách ngăn chặn sự sản xuất sắc tố melanin thông qua quá trình gồm 3 bước:

1. Ức chế plasmin
2. Giảm hoạt động của enzyme tyrosinase trong tế bào biểu bì tạo hắc tố
3. Giảm tổng hợp prostaglandin

Axit tranexamic chỉ có hiệu quả tốt đối với tình trạng tăng sắc tố da do tăng lưu lượng máu đến da (các nghiên cứu đang được tiến hành để tìm hiểu về tác dụng của axit tranexamic đối với chứng tăng sắc tố da do các nguyên nhân khác).

Axit tranexamic có tác dụng tẩy tế bào chết không?

Axit tranexamic không phải là chất tẩy da chết.

Axit tranexamic có hiệu quả như hydroquinone không?

Khi bôi ngoài da, hydroquinone hiệu quả hơn nhiều so với axit tranexamic.

Lý do là vì các sản phẩm bôi da thường chỉ có nồng độ axit tranexamic rất thấp trong khi các sản phẩm hydroquinone thường có nồng độ 4 - 10% (được bán theo đơn).

Hơn nữa, axit tranexamic không hấp thụ vào da tốt như hydroquinone.

Các thử nghiệm sử dụng axit tranexamic 3 - 5% cho thấy rằng axit tranexamic có hiệu quả tương đương hydroquinone.

Dưới đây là một số kết quả nghiên cứu nổi bật:

• Một thử nghiệm ngẫu nhiên đã so sánh axit tranexamic 3% với hydroquinone 3% và dexamethasone 0,01% bôi hai lần mỗi ngày trong 12 tuần. Nhóm bôi axit tranexamic có kết quả tốt hơn nhưng sự chênh lệch không quá lớn.
• Một nghiên cứu đã so sánh hiệu quả trị nám của kem bôi da chứa 5% axit tranexamic với kem chứa 4% hydroquinone và không nhận thấy sự khác biệt đáng kể giữa 2 nhóm.
• Một nghiên cứu vào năm 2017 đã so sánh axit tranexamic 5% với hydroquinone 2% và không nhận thấy sự khác biệt đáng kể.

Axit tranexamic đường uống và hydroquinone bôi ngoài da

Khi dùng qua đường uống, axit tranexamic lại có hiệu quả trị nám cao hơn nhiều so với hydroquinone bôi ngoài da.

Axit tranexamic bôi ngoài da không hiệu quả bằng axit tranexamic đường uống và tiêm trực tiếp vào da.

Axit tranexamic đường uống và tiêm có hiệu quả tốt hơn nhiều so với hydroquinone.

Có thể dùng axit tranexamic cùng các thành phần làm sáng da khác không?

Axit tranexamic thường không phản ứng với các thành phần khác nên có thể dùng chung với các chất làm sáng da khác như retinol, AHA, BHA, hydroquinone, vitamin C, axit kojic và arbutin.

Axit tranexamic và niacinamide

Bạn có thể dùng axit tranexamic và niacinamide cùng nhau vì hai thành phần này hoạt động theo 2 cơ chế khác nhau.

Axit tranexamic và retinol

Đây là những thành phần lý tưởng để kết hợp cùng nhau nhưng bạn nên sử dụng axit tranexamic và retinol những thời điểm khác nhau trong ngày (axit tranexamic vào buổi sáng và retinol vào buổi tối).

Axit tranexamic và axit hyaluronic

Bạn nên sử dụng axit tranexamic cùng với axit hyaluronic vì axit tranexamic hấp thụ kém vào da trong khi axit hyaluronic giúp làm tăng khả năng hấp thụ của axit tranexamic.

Nồng độ axit tranexamic trong sản phẩm chăm sóc da

Nồng độ axit tranexamic trong mỗi sản phẩm là khác nhau, có thể lên tới 5%. Để có hiệu quả, sản phẩm phải có nồng độ axit tranexamic tối thiểu 1%.

Axit tranexamic hấp thụ kém nên cần được sử dụng kết hợp với các sản phẩm phù hợp trong quy trình chăm sóc da.

Tiêm axit tranexamic

Axit tranexamic có thể được tiêm vào da sau khi lăn kim vi điểm để điều trị chứng loạn sắc tố da.

Axit tranexamic có dạng lỏng và hàm lượng được sử dụng phổ biến là 4 đến 100 mg/ml.

Một số nghiên cứu đã đánh giá hiệu quả của việc tiêm axit tranexamic sau khi lăn kim vi điểm tuy nhiên chưa có sự thống nhất về liều lượng và tần suất tiêm.

Tại thời điểm này, vẫn còn quá sớm để kết luận liệu sử dụng axit tranexamic theo cách này có hiệu quả hay không.

Uống axit tranexamic

Axit tranexamic đường uống hiện chưa được phê duyệt nhưng cũng được sử dụng để điều trị nám da.

Cơ chế trị nám của axit tranexamic đường uống là làm giảm lưu lượng máu đến da.

Điều này có nghĩa là axit tranexamic đường uống sẽ không có hiệu quả đối với các trường hợp nám không phải do tăng lưu lượng máu đến da.

Liều dùng axit tranexamic để trị nám

Liều axit tranexamic được sử dụng phổ biến nhất để điều trị nám da là hai lần một ngày, mỗi lần 350mg. Mỗi viên axit tranexamic có hàm lượng 600mg và mỗi lần người dùng uống nửa viên thuốc.

Hiệu quả trị nám của axit tranexamic đường uống

Nhiều nghiên cứu cho thấy axit tranexamic đường uống có hiệu quả tốt trong điều trị nám da.

Trong một nghiên cứu, 44 người bị nám được cho uống 250mg axit tranexamic hai lần một ngày trong vòng 3 tháng. Những người này đã cải thiện 49% tình trạng nám dựa trên đánh giá bằng chỉ số MASI.

Nhiều nghiên cứu khác cũng cho thấy axit tranexamic đường uống có hiệu quả điều trị nám da.

Hiệu quả trị nám da của axit tranexamic đường uống duy trì được bao lâu?

Chưa rõ hiệu quả trị nám da của axit tranexamic đường uống duy trì được bao lâu nhưng không phải là vĩnh viễn.

Nám da rất dễ tái phát sau khi điều trị, bất kể là điều trị bằng phương pháp nào.

Trong một nghiên cứu về hiệu quả trị nám của axit tranexamic, 49% người tham gia có sự cải thiện khi kết thúc nghiên cứu nhưng tại thời điểm 3 tháng, chỉ có 26% số người tham gia vẫn duy trì hiệu quả, có nghĩa là chỉ khoảng 1 nửa.

Để ngăn nám da tái phát sau khi ngừng sử dụng axit tranexamic, bạn có thể thử các cách sau đây:

• Chuyển sang giai đoạn chăm sóc da duy trì, trong đó thay axit tranexamic bằng một chất làm sáng da khác
• Thực hiện các thói quen giúp giảm sự hình thành sắc tố da
• Điều trị nám từ bên trong bằng cách ăn các loại thực phẩm tự nhiên và uống thực phẩm chức năng bổ sung chất chống viêm

Cần uống axit tranexamic trong bao lâu để điều trị nám da?

Chưa có khuyến nghị chính thức về thời gian uống axit tranexamic để điều trị nám da. Hầu hết các bác sĩ đều khuyên dùng thuốc cho đến khi hết nám hoặc trong thời gian 3 tháng.

Còn rất điều cần nghiên cứu thêm về phương pháp trị nám bằng axit tranexamic đường uống, ví dụ như:

• Có cần thiết phải tạm nghỉ sau một thời gian sử dụng không?
• Dùng axit tranexamic đường uống bao lâu là an toàn?
• Nguy cơ nám tái phát sau khi ngừng điều trị
• Ngừng uống axit tranexamic bao lâu thì nám sẽ tái phát?

Uống axit tranexamic là một phương pháp trị nám da đầy hứa hẹn nhưng cần có thêm nhiều nghiên cứu hơn nữa để xác định phác đồ điều trị và phác đồ duy trì hiệu quả nhất.

Tác dụng phụ của axit tranexamic đường uống

Tác dụng phụ thường gặp nhất khi dùng axit tranexamic qua đường uống là các vấn đề về tiêu hóa như buồn nôn và tiêu chảy.

Uống axit tranexamic có thể làm tăng nguy cơ hình thành cục máu đông nhưng chưa ghi nhận trường hợp nào bị cục máu đông khi sử dụng axit tranexamic đường uống để trị nám da.

Những ai không nên dùng axit tranexamic đường uống?

Dùng axit tranexamic qua đường uống có thể làm tăng nguy cơ hình thành cục máu đông.

Không dùng thuốc axit tranexamic qua đường uống nếu bạn:

• đang dùng thuốc tránh thai chứa estrogen
• đang sử dụng liệu pháp thay thế estrogen
• có tiền sử cục máu đông
• có nguy cơ cao bị cục máu đông
• sắp phải ngồi máy bay trong thời gian rất dài hoặc sắp phải nằm một chỗ trong thời gian dài (ví dụ như sau phẫu thuật)
• đang mang thai

Không dùng axit tranexamic đường uống nếu bạn có bất kỳ vấn đề sức khỏe nào sau đây:

• Bạch cầu cấp dòng tủy và đang điều trị bằng tretinoin
• Tiền sử cục máu đông,
• Tiền sử huyết khối tĩnh mạch sâu
• Tiền sử thuyên tắc phổi
• Tiền sử đột quỵ hoặc bị đột quỵ
• Bệnh thận (thuốc được đào thải khỏi cơ thể chậm hơn và điều này làm tăng nguy cơ xảy ra tác dụng phụ)
• Đang mang thai hoặc cho con bú

Hỏi ý kiến bác sĩ trước khi dùng axit tranexamic đường uống nếu bạn đang sử dụng bất kỳ loại thuốc dưới đây vì sử dụng các loại thuốc này cùng với axit tranexamic sẽ càng làm tăng nguy cơ cục máu đông:

• Desogestrel
• Dienogest
• Drospirenone
• Estradiol
• Ethinyl estradiol
• Ethynodiol
• Etonogestrel
• Gestodene
• Levonorgestrel
• Medroxyprogesterone
• Mestranol
• Nomegestrol
• Norelgestromin
• Norethindrone
• Norgestimate
• Norgestrel
• Segesterone

Ai không nên sử dụng axit tranexamic?

Những người bị dị ứng axit tranexamic không nên sử dụng sản phẩm bôi da chứa thành phần này.