Chất ức chế PAR-2: Cơ chế và hiệu quả làm sáng da

Tốt nhất bạn nên sử dụng đồng thời nhiều hoạt chất làm sáng da để làm mờ thâm nám nhanh hơn, có thể dùng nhiều chất ức chế PAR-2 cùng nhau hoặc kết hợp chất ức chế PAR-2 với các hoạt chất làm sáng da khác, ví dụ như retinoid hay chất ức chế tyrosinase.

Việc điều trị tăng sắc tố da như nám hay thâm do mụn trứng cá đòi hỏi phải kiên trì vì thường phải sau 8 - 16 tuần thì các hoạt chất làm sáng da mới mang lại hiệu quả rõ rệt. Không có bất cứ cách nào có thể khiến cho vết thâm nám biến mất chỉ sau một vài ngày nhưng có những cách để các sản phẩm làm sáng da cho hiệu quả nhanh hơn và tốt hơn, chẳng hạn như kết hợp nhiều hoạt chất làm sáng da khác nhau hay dùng thêm các chất giúp hoạt chất làm sáng da thẩm thấu vào da tốt hơn.

Nguyên nhân gây tăng sắc tố da

Tăng sắc tố xảy ra khi da có quá nhiều melanin - sắc tố tạo nên màu da. Melanin được sản xuất bởi tế bào biểu bì tạo hắc tố (melanocyte) và được chứa trong các melanosome. Các melanosome sau khi được tạo ra bởi tế bào biểu bì tạo hắc tố sẽ di chuyển vào tế bào sừng ở lớp biểu bì của da.

Mỗi tế bào biểu bì tạo hắc tố cung cấp melanin cho 35 tế bào sừng trở lên. Các tế bào biểu bì tạo hắc tố di chuyển qua lại bên trong lớp biểu bì và trung bì. Chúng trông giống như những con bạch tuộc với những “xúc tu” có chức năng đưa melanosome chứa melanin vào tế bào sừng, điều này tạo nên màu da và cũng là nguyên nhân gây tăng sắc tố da.

Cơ chế tác dụng của chất ức chế PAR-2

Tại các điểm kết nối giữa tế bào biểu bì tạo hắc tố và tế bào sừng có một thụ thể gọi là thụ thể kích hoạt protease 2 hay PAR-2 (protease-activated receptor 2). Thụ thể này giống như một cánh cửa. Chỉ khi cánh cửa này được mở ra thì các melanosome chứa melanin mới có thể di chuyển từ tế bào biểu bì tạo hắc tố vào tế bào sừng. Chất ức chế PAR-2 ngăn cản sự di chuyển của melanosome qua cánh cửa này và nhờ đó giúp làm sáng vùng da bị tăng sắc tố.

Hiệu quả làm sáng da của chất ức chế PAR-2

Chất ức chế PAR-2 hoạt động giống như một chiếc ổ khóa khóa cánh cửa giữa tế bào biểu bì tạo hắc tố và tế bào sừng, từ đó ngăn melanin di chuyển vào tế bào da. Chất ức chế PAR-2 có thể giúp ngăn ngừa tăng sắc tố da. Mặc dù chất ức chế PAR-2 không thể làm sáng vùng da tối màu một cách nhanh chóng nhưng có thể giúp ngăn ngừa da bị tăng sắc tố nặng thêm. Có thể phải sử dụng chất ức chế PAR-2 trong thời gian ít nhất 30 ngày mới có sự thay đổi rõ rệt. Nên sử dụng chất ức chế PAR-2 cùng với chất ức chế tyrosinase hoặc chất tẩy da chết để có hiệu quả điều trị tăng sắc tố da cao hơn. Chất ức chế tyrosinase ngăn chặn sự sản xuất melanin trong khi các chất tẩy da chết giúp loại bỏ đi các tế bào cũ chứa sắc tố trên bề mặt da và để lộ ra các tế bào mới bên dưới ít sắc tố hơn. Một điều quan trọng là phải sử dụng kem chống nắng hàng ngày để ngăn chặn sự hình thành sắc tố melanin mới.

Danh sách các chất ức chế PAR-2

Không có nhiều hoạt chất có tác dụng ức chế PAR-2. Hai chất ức chế PAR-2 chính được sử dụng trong các sản phẩm làm sáng da và trị thâm nám là niacinamide và chiết xuất đậu nành.

Niacinamide

Niacinamide, hay nicotinamide là một dạng amide của vitamin B3. Đây là một trong những hoạt chất chăm sóc da phổ biến nhất.

Các nghiên cứu lâm sàng thực hiện trong ống nghiệm đã cho thấy niacinamide có thể làm giảm tới 68% sự di chuyển của melanosome từ tế bào biểu bì tạo hắc tố vào tế bào sừng.

Tác dụng ngăn chặn thụ thể PAR-2 của niacinamide là không vĩnh viễn và có thể đảo ngược.

Nghiên cứu khác cho thấy rằng dùng sản phẩm chứa 5% niacinamide hai lần mỗi ngày trong thời gian 8 tuần giúp cải thiện đáng kể tình trạng tăng sắc tố da. Sử dụng kết hợp niacinamide 3,5% với retinyl palmitate cũng đã được ghi nhận là mang lại hiệu quả tương tự.

Ngoài ra, niacinamide không chỉ giúp điều trị tăng sắc tố da. Hoạt chất này đã được chứng minh là có đặc tính chống viêm hiệu quả.

Niacinamide còn cung cấp năng lượng cho tế bào để sửa chữa tổn thương DNA. Ở cấp độ tế bào, niacinamide hỗ trợ quá trình sản sinh năng lượng bằng cách tác động đến con đường NAD/NADH.

Protein đậu nành

Một nghiên cứu về sữa đậu nành và các protein có nguồn gốc từ đậu nành (chất ức chế trypsin và chất ức chế Bowman-Birk) đã phát hiện ra rằng những protein này có khả năng ức chế hoạt hóa PAR-2, từ đó có thể dẫn đến giảm sắc tố da. Tác dụng của các protein có nguồn gốc từ đậu nành này có thể đảo ngược được, có nghĩa là sẽ ít có tác dụng phụ hơn. Thụ thể PAR-2 không chỉ tham gia vào sự hình thành sắc tố da mà còn tham gia vào các hoạt động khác của tế bào.

Một số nghiên cứu nhận thấy khả năng của các protein có nguồn gốc từ đậu nành trong việc ức chế sự vận chuyển melanosome và nhờ đó điều trị tăng sắc tố da. Những tác dụng này đã được thử nghiệm cả trong phòng thí nghiệm và trên sinh vật sống. Trong một thí nghiệm trên lợn có da tối màu, các nhà nghiên cứu nhận thấy chiết xuất đậu nành làm cho da sáng màu hơn rõ rệt. Một phát hiện quan trọng là chỉ có sữa đậu nành nguyên chất mới mang lại tác dụng này, trong khi sữa đậu nành tiệt trùng thì không. Điều này cho thấy rằng sữa đậu nành nguyên chất có chứa một thành phần nào đó, có thể là chất ức chế trypsin, giúp làm giảm sắc tố da. Ngoài ra, sữa đậu nành còn được phát hiện là có tác dụng ngăn ngừa tình trạng sạm da do tia UVB. Các thử nghiệm trên người cũng đã nhận thấy rằng các đốm nâu trên da mờ đi sau một thời gian sử dụng chiết xuất đậu nành.

Một nghiên cứu khác đã đánh giá hiệu quả của kem dưỡng da chứa chất ức chế trypsin và chất ức chế Bowman-Birk có nguồn gốc từ đậu nành. Nghiên cứu này được thực hiện trên 65 phụ nữ từ 30 đến 61 tuổi với các tình trạng da khác nhau. Họ được yêu cầu sử dụng kem dưỡng ẩm chứa hoạt chất hoặc giả dược hai lần một ngày trong 12 tuần. Kết quả cho thấy sự cải thiện đáng kể về một số đặc điểm của da, gồm có sắc tố, kết cấu và vẻ ngoài tổng thể.

Ngoài tác dụng điều trị tăng sắc tố, đậu nành còn chứa isoflavone – nhóm chất chống oxy hóa có thể giúp chống lão hóa da và giảm nguy cơ ung thư da.

Chất ức chế PAR-2 phổ biến nhất

Chất ức chế PAR-2 được sử dụng phổ biến nhất là niacinamide. Niacinamide có nhiều lợi ích cho da như giảm viêm, cung cấp năng lượng giúp tế bào hồi phục khỏi tổn thương và làm sáng da bằng cách ức chế PAR-2. Kết hợp niacinamide với các chất ức chế tyrosinase, retinoid, kem chống nắng và/hoặc các chất tẩy da chết như axit hydroxy là cách tốt nhất để làm mờ các vết thâm trên da.