Công dụng của panthenol trong chăm sóc da

Panthenol là gì?

Panthenol là một loại cồn vốn có nguồn gốc từ mô thực vật và động vật nhưng panthenol trong mỹ phẩm hiện nay là loại được tổng hợp trong phòng thí nghiệm. Hai loài thực vật có hàm lượng panthenol lớn là hoa hướng dương và hoa cúc.

Giống như glycerin và axit hyaluronic, tác dụng chính của panthenol là dưỡng ẩm.

Khi được hấp thu vào da, panthenol biến thành axit pantothenic, một dạng vitamin B5 có hoạt tính sinh học.

Khác với niacinamide, một dạng vitamin B3, panthenol không có đặc tính làm sáng da.

Panthenol rất có lợi cho da vì hợp chất này giúp giảm khô da và bảo vệ da khỏi tình trạng viêm do các chất gây dị ứng và kích ứng gây ra.

Các lợi ích của panthenol

Ngoài tác dụng dưỡng ẩm, panthenol còn có một số lợi ích khác cho da.

Một số nghiên cứu đã phát hiện ra rằng panthenol có tác dụng điều trị tổn thương da do ánh nắng và mẩn đỏ nhờ có đặc tính chống oxy hóa nhẹ (mặc dù yếu hơn so với vitamin C và vitamin E).

Các nghiên cứu còn nhận thấy rằng panthenol có lợi cho cả mái tóc và da đầu.

Cơ chế tác dụng của panthenol

Panthenol là một chất tan trong nước và là một chất hút ẩm (humectant), có nghĩa là có khả năng hút nước vào chính nó và đưa nước vào bề mặt da, nhờ đó tăng độ ẩm cho da. Chất hút ẩm là một thành phần rất phổ biến trong kem dưỡng ẩm và có lợi nhất cho da khô.

Ngoài ra, panthenol còn có khả năng kích thích tổng hợp lipid trong da. Điều này có nghĩa là sử dụng panthenol có thể giúp điều chỉnh thành phần lipid của da (axit béo tự do, cholesterol và ceramide), nhờ đó củng cố hàng rào bảo vệ da.

Vì có khả năng hỗ trợ quá trình tổng hợp các loại lipid tạo nên hàng rào bảo vệ da nên panthenol còn được coi là một chất chống viêm nhẹ, có thể giúp điều trị các vấn đề về da do viêm như bệnh trứng cá đỏ (rosacea).

Panthenol giúp điều trị những vấn đề về da nào?

Da khô

Vai trò chính của panthenol trong chăm sóc da là chất hút ẩm, có nghĩa là panthenol có khả năng hút độ ẩm từ môi trường xung quanh hoặc từ các lớp bên dưới của da lên bề mặt da. Đặc tính này của panthenol giúp tăng độ ẩm hiệu quả cho da và rất tốt cho da khô.

Ngoài ra, tác dụng kích thích tổng hợp lipid của panthenol giúp duy trì và củng cố hàng rào bảo vệ da vì hàng rào bảo vệ da được tạo nên chủ yếu từ lipid. Hàng rào bảo vệ da khỏe mạnh sẽ giúp ngăn nước bay hơi khỏi da, giảm tình trạng da khô và đồng thời bảo vệ da khỏi các tác nhân gây hại từ bên ngoài.

Các hợp chất dưỡng ẩm, chống viêm như panthenol rất có lợi cho các vấn đề về da gây khô và kích ứng như viêm da cơ địa. Tốt nhất nên sử dụng chất hút ẩm cùng với các chất khóa ẩm để giữ độ ẩm lại trong da.

Viêm da

Viêm thường là dấu hiệu cho thấy hàng rào bảo vệ da bị tổn thương (mặc dù không phải lúc nào cũng vậy). Do đó, các thành phần góp phần phục hồi hàng rào bảo vệ da có thể giúp giảm viêm.

Các nghiên cứu đã phát hiện ra rằng panthenol có hiệu quả trong việc sửa chữa hàng rào bảo vệ da ở lớp sừng.

Panthenol có thể giúp làm giảm triệu chứng của các bệnh về da do viêm như bệnh trứng cá đỏ và viêm da cơ địa.

Tổn thương da do ánh nắng

Mặc dù không phải là thành phần chăm sóc da hiệu quả nhất cho vấn đề này nhưng panthenol có thể giúp điều trị tổn thương da do ánh nắng mặt trời. Chất chống oxy hóa là những thành phần tốt nhất để ngăn ngừa và phục hồi tổn thương da do ánh nắng. Chất chống oxy hóa có thể trung hòa các gốc tự do hình thành do sự tiếp xúc với nắng – thủ phạm gây tổn thương DNA của tế bào da và dẫn đến nhiều vấn đề như lão hóa và ung thư da.

Mặc dù panthenol là một loại vitamin B có đặc tính chống oxy hóa nhẹ nhưng có nhiều hoạt chất khác hiệu quả hơn để điều trị tổn thương da do ánh nắng mặt trời. Trên thực tế, chưa có nghiên cứu lớn nào cho thấy panthenol là một chất chống oxy hóa tốt. Các vitamin như vitamin C và vitamin E có khả năng chống oxy hóa mạnh hơn nhiều và có tác dụng đối với cả tình trạng tổn thương da nghiêm trọng do ánh nắng.

Lợi ích của panthenol đối với tóc

Không những có lợi cho da, panthenol còn mang lại một số lợi ích cho mái tóc.

Các nghiên cứu đã nhận thấy rằng panthenol có thể giúp làm dịu/phục hồi da đầu bị tổn thương, củng cố và bảo vệ từng sợi tóc, ngăn ngừa tình trạng tóc xoăn rối và giảm tóc chẻ ngọn.

Giống như da ở những khu vực khác trên cơ thể, da đầu cũng có thể bị khô và viêm. Da đầu khô và viêm sẽ có ảnh hưởng lớn đến sức khỏe của mái tóc. Khi da đầu bị khô, tế bào da chết bong ra quá nhiều sẽ tích tụ và gây bít tắc ở các nang tóc. Tình trạng này sẽ ngăn cản sự phát triển của những sợi tóc mới. Panthenol giữ ẩm cho da đầu và giúp ngăn ngừa vấn đề này.

Panthenol còn giữ ẩm cho sợi tóc và khi đủ ẩm, tóc sẽ ít có nguy cơ bị gãy hơn so với khi bị khô.

Nhờ đặc tính dưỡng ẩm cho tóc nên panthenol có thể giúp ngăn ngừa tóc chẻ ngọn – tình trạng xảy ra do khô ở phần đuôi tóc.

Việc giữ ẩm cho tóc sẽ giúp giảm nguy cơ tóc bị khô xơ, xoăn rối khi thời tiết khô hanh.

Một điều quan trọng cần lưu ý là da đầu và da mặt có đặc điểm giống nhau. Nếu da mặt của bạn là da dầu thì da đầu cũng thế và bạn không nên dưỡng ẩm quá mức cho da đầu. Da đầu dầu vốn đã có khả năng giữ ẩm tự nhiên rất tốt và việc tăng thêm độ ẩm có thể gây nổi mụn trên da đầu và khiến mái tóc bị nhờn bết. Khi mua sản phẩm chăm sóc tóc, bạn cũng cần lựa chọn sản phẩm phù hợp với loại da đầu.

Panthenol có an toàn không?

Panthenol đã được thử nghiệm nghiêm ngặt bởi nhiều tổ chức nghiên cứu và đã được chứng minh là an toàn.

Hội đồng đánh giá thành phần mỹ phẩm (CIR) và Nhóm hoạt động vì môi trường (EWG) đã công nhận panthenol là một thành phần mỹ phẩm an toàn.

Panthenol không gây ung thư, không gây độc và có nguy cơ dị ứng rất thấp.

Mặc dù panthenol có thể gây dị ứng nhưng phản ứng dị ứng đa phần chỉ ở mức độ nhẹ. Nếu bạn bị dị ứng với panthenol thì vẫn còn nhiều loại chất hút ẩm khác mà bạn có thể lựa chọn, ví dụ như glycerin, axit hyaluronic hay mật ong.

Tác dụng phụ của panthenol

Panthenol hoặc vitamin B5 trong mỹ phẩm không gây ra tác dụng phụ nghiêm trọng nào.

Tuy nhiên, giống như hầu hết các thành phần khác, panthenol có thể gây viêm da tiếp xúc nhẹ. Nguy cơ viêm da tiếp xúc phụ thuộc vào việc việc bạn có bị dị ứng với panthenol hay không. Panthenol không gây bít tắc lỗ chân lông, không làm hình thành gốc tự do trên da và cũng không gây viêm.

Một điều cần lưu ý khi sử dụng panthenol cũng như tất cả các chất hút ẩm khác là lạm dụng chất hút ẩm có thể gây tình trạng da dư thừa độ ẩm và làm mất cân bằng hệ vi sinh vật tự nhiên của da. Làn da quá ẩm sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn gây mụn và các vi khuẩn có hại khác sinh sôi, phát triển. Ngoài ra, sử dụng chất hút ẩm khi độ ẩm trong không khí thấp mà không kèm theo chất khóa ẩm sẽ gây khô da thêm do chất hút ẩm hút nước từ da vào không khí.

Panthenol và glycerin

Cả panthenol và glycerin đều là chất hút ẩm và cả hai đều tan trong nước.

Glycerin có thể điều hướng kênh aquaporin giữa các tế bào da trong khi panthenol không có khả năng này.

Cả hai đều là cồn (glycerin còn được gọi là glycerol, những chất có đuôi “ol” thường là cồn).

Cả panthenol và glycerin đều có nguồn gốc từ động vật.

Tuy cùng là chất hút ẩm nhưng glycerin dưỡng ẩm cho da hiệu quả hơn so với panthenol.

Mặt khác, panthenol cũng có một số đặc tính mà glycerin không có, ví dụ như kích thích sự tổng hợp lipid trong da, làm dịu mẩn đỏ da và tăng tốc độ lành vết thương.

Cả hai thành phần này đều không gây bít tắc lỗ chân lông nên đều dùng được cho da dễ bị mụn trứng cá.