Viêm ruột: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Viêm ruột là gì?

Viêm ruột (Inflammatory bowel disease - IBD) là một nhóm các vấn đề rối loạn ở đường ruột với đặc trưng là tình trạng viêm mãn tính. Một trong các triệu chứng điển hình của viêm ruột là tiêu chảy.

Đường tiêu hóa trong cơ thể gồm có miệng, thực quản, dạ dày, ruột non và ruột già, chịu trách nhiệm phân hủy, chuyển hóa thức ăn, lấy các chất dinh dưỡng nuôi cơ thể và đồng thời loại bỏ các chất không thể sử dụng thành chất thải.

Hiện tượng viêm ở bất cứ cơ quan nào trong đường tiêu hóa đều sẽ làm gián đoạn quy trình liên tục này. Viêm ruột là vấn đề gây đau đớn, ảnh hưởng lớn đến cuộc sống hàng ngày và thậm chí trong một số trường hợp còn có thể đe dọa đến tính mạng.

Các loại viêm ruột chính

Viêm ruột là thuật ngữ chung cho nhiều loại bệnh khác nhau nhưng trong đó có hai bệnh thường gặp nhất là viêm loét đại tràng và bệnh Crohn.

Bệnh Crohn có thể gây viêm ở bất kỳ cơ quan nào của đường tiêu hóa. Tuy nhiên, bệnh này chủ yếu ảnh hưởng đến phần cuối của ruột non. Viêm loét đại tràng là tình trạng viêm xảy ra ở ruột già.

Nguyên nhân gây viêm ruột

Di truyền và vấn đề về hệ miễn dịch được cho hai nguyên nhân chính dẫn đến viêm ruột.

Di truyền

Bạn sẽ có nguy cơ cao bị bệnh viêm ruột nếu trong gia đình có thành viên ví dụ như anh chị em ruột hoặc bố mẹ mắc bệnh.

Hệ miễn dịch

Vấn đề về hệ miễn dịch cũng cũng là một yếu tố góp phần gây viêm ruột.

Ở người bình thường, hệ miễn dịch có vai trò bảo vệ cơ thể khỏi các mầm bệnh ví dụ như vi sinh vật bằng một cơ chế đặc biệt. Khi vi khuẩn hoặc virus xâm nhập vào đường tiêu hóa, chúng sẽ kích hoạt đáp ứng miễn dịch.

Lúc này, hệ miễn dịch sẽ tấn công những “kẻ xâm nhập” bằng phản ứng viêm và gây viêm đường tiêu hóa. Khi tiêu diệt hết vi khuẩn, virus, tình trạng viêm cũng sẽ biến mất. Đây là một quy trình vô cùng bình thường và vô hại.

Tuy nhiên, ở những người bị bệnh tự miễn, hệ miễn dịch lại tấn công chính các tế bào khỏe mạnh của cơ thể, bao gồm cả các tế bào trong đường ruột và gây viêm ngay cả khi không bị nhiễm vi khuẩn.

Viêm ruột cũng có thể xảy ra khi phản ứng viêm không tự biến mất sau khi tiêu diệt hết vi khuẩn. Tình trạng viêm có thể tiếp diễn trong nhiều tháng hoặc thậm chí nhiều năm.

Các yếu tố nguy cơ

Các yếu tố nguy cơ lớn nhất của bệnh Crohn và viêm loét đại tràng gồm có:

Hút thuốc

Hút thuốc là một trong những yếu tố chính làm tăng nguy cơ mắc bệnh Crohn.

Bên cạnh đó, hút thuốc còn làm cho cơn đau và các triệu chứng khác của bệnh Crohn thêm trầm trọng hơn và làm tăng khả năng xảy ra biến chứng. Trong khi đó, viêm loét đại tràng lại có thể xảy ra ở cả những người không hút thuốc và người đã bỏ thuốc.

Tuổi tác

Viêm ruột có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi nhưng trong hầu hết các trường hợp thì bệnh thường bắt đầu trước tuổi 35.

Tiền sử gia đình

Những người có cha mẹ hoặc anh chị em trong gia đình bị viêm đường ruột sẽ có nguy cơ mắc bệnh cao hơn bình thường.

Môi trường và thói quen sống

Những người sống ở thành thị và nơi có môi trường ô nhiễm có nguy cơ mắc viêm đường ruột cao hơn.

Những người làm văn phòng cũng dễ bị bệnh này và nguyên nhân một phần là do lối sống và thói quen ăn uống.

Bên cạnh đó, viêm ruột cũng phổ biến hơn ở những người ăn nhiều chất béo và thực phẩm chế biến sẵn.

Giới tính

Tỉ lệ viêm ruột nói chung ở cả nam và nữ là như nhau. Tuy nhiên, viêm loét đại tràng lại thường xảy ra ở nam giới nhiều hơn trong khi bệnh Crohn lại phổ biến hơn ở phụ nữ.

Thuốc men

Các loại thuốc chống viêm không steroid như ibuprofen (Advil, Motrin IB,…), naproxen natri (Aleve), diclofenac sodium (Voltaren),… có thể làm tăng nguy cơ bị viêm ruột hoặc làm cho tình trạng bệnh càng thêm nghiêm trọng.

Các triệu chứng của viêm ruột

Viêm ruột có các triệu chứng khác nhau tùy thuộc vào vị trí bị viêm và mức độ nghiêm trọng của tình trạng viêm nhưng các triệu chứng thường gặp nhất là:

• Tiêu chảy, xảy ra do các bộ phận bị viêm không thể tái hấp thu nước
• Xuất huyết do ổ loét, với biểu hiện là đi ngoài ra phân có lẫn máu
• Đau bụng, co thắt và đầy hơi do tắc ruột
• Sụt cân và các triệu chứng của thiếu máu như hoa mắt, chóng mặt
• Chậm tăng trưởng ở trẻ em

Những người mắc bệnh Crohn còn thường gặp phải hiện tượng lở loét ở miệng. Đôi khi, tình trạng loét và nứt nẻ còn xảy ra xung quanh bộ phận sinh dục hoặc hậu môn.

Viêm ruột còn ảnh hưởng đến cả các bộ phận khác bên ngoài hệ tiêu hóa và gây ra các vấn đề như:

• Viêm mí mắt
• Bệnh về da
• Viêm khớp

Các biến chứng của bệnh viêm ruột

Nếu không được điều trị, viêm ruột có thể gây ra các biến chứng như:

• Thiếu hụt dinh dưỡng dẫn đến sụt cân
• Ung thư đại tràng
• Hình thành lỗ rò hay ổ loét ăn xuyên qua thành ruột, tạo ra một lỗ hổng giữa các bộ phận trong ống tiêu hóa
• Vỡ hoặc thủng ruột
• Tắc ruột

Viêm loét đại tràng và bệnh Crohn có một số biến chứng chung và một số biến chứng riêng. Những biến chứng chung của cả hai bệnh lý này gồm có:

• Ung thư ruột già: Viêm ruột làm tăng nguy cơ ung thư ruột già. Ngay cả những người không bị viêm ruột cũng được khuyến nghị nên đi nội soi đại tràng 10 năm một lần và bắt đầu ở tuổi 50. Nếu thuộc nhóm có nguy cơ cao thì cần nội soi sớm hơn và thường xuyên hơn.
• Viêm da, mắt và khớp: Một số vấn đề ví dụ như viêm khớp, tổn thương da và viêm mắt (viêm màng bồ đào) có thể xảy ra trong những đợt bùng phát triệu chứng viêm ruột.
• Tác dụng phụ của thuốc: Một số loại thuốc điều trị viêm ruột có thể làm tăng nguy cơ mắc một số bệnh ung thư. Ngoài ra, corticoid (corticosteroid ) được dùng trong điều trị viêm ruột còn làm tăng nguy cơ loãng xương, cao huyết áp và một số vấn đề sức khỏe khác.
• Viêm xơ đường mật nguyên phát: Đây là tình trạng mà ống mật bị viêm và hình thành sẹo, cuối cùng bị hẹp lại và gây ứ mật, dần dần dẫn đến tổn thương gan.
• Hình thành cục máu đông: Viêm ruột làm tăng nguy cơ hình thành cục máu đông trong lòng tĩnh mạch và động mạch.

Các biến chứng riêng của bệnh Crohn:

• Tắc ruột. Bệnh Crohn ảnh hưởng đến toàn chiều dày của thành ruột. Theo thời gian, thành ruột sẽ dày lên và hẹp lại, ngăn cản thức ăn đi qua. Người bệnh sẽ cần làm phẫu thuật để loại bỏ phần bị tắc nghẽn của ruột.
• Thiếu hụt dinh dưỡng: Triệu chứng tiêu chảy, đau bụng và chuột rút sẽ gây khó khăn cho việc ăn uống hoặc khiến cho ruột không thể hấp thụ đủ chất dinh dưỡng để nuôi cơ thể và dẫn đến thiếu hụt dinh dưỡng. Ngoài ra, một vấn đề cũng thường xảy ra ở những người bị bệnh Crohn là thiếu máu do hàm lượng sắt thấp hoặc thiếu vitamin B12.
• Loét đường tiêu hóa: Tình trạng viêm mãn tính có thể dẫn đến sự hình thành các vết loét ở bất cứ đâu trong đường tiêu hóa, gồm có cả miệng và hậu môn, cũng như là ở vùng sinh dục (đáy chậu).
• Hình thành lỗ rò: Đôi khi, các vết loét có thể ăn xuyên qua thành ruột và tạo thành lỗ rò – đường thông bất thường giữa các bộ phận khác nhau trong cơ thể. Trong đó, lỗ rò quanh hậu môn (lỗ rò hậu môn) là loại phổ biến nhất. Trong một số trường hợp, lỗ rò còn bị nhiễm trùng và tạo thành áp-xe.
• Nứt hậu môn: Bệnh Crohn có thể gây nhiễm trùng và làm rách mô bên trong hậu môn hoặc ở vùng da xung quanh hậu môn. Tình trạng này gây đau đớn khi đi ngoài và có thể tạo thành lỗ rò quanh hậu môn.

Biến chứng của viêm loét đại tràng gồm có:

• Phình đại tràng nhiễm độc: Viêm loét đại tràng khiến cho đại tràng nhanh chóng phình to và sưng lên. Đây là một vấn đề nghiêm trọng được gọi là phình đại tràng nhiễm độc.
• Thủng đại tràng: Nguyên nhân phổ biến nhất gây thủng đại tràng là do phình đại tràng nhiễm độc nhưng đôi khi, đại tràng cũng có thể tự bị thủng.
• Mất nước nghiêm trọng: Viêm loét đại tràng gây tiêu chảy và khi tình hình tiến triển nặng thì sẽ dẫn đến mất nước.

Trong những trường hợp hiếm gặp, viêm ruột nghiêm trọng còn có thể gây sốc và đe dọa đến tính mạng. Nguyên nhân thường là do xuất huyết tiêu hóa trong một thời gian dài và dẫn đến mất máu.

Chẩn đoán viêm ruột bằng cách nào?

Để chẩn đoán viêm ruột, trước tiên, bác sĩ sẽ lấy bệnh sử cá nhân và gia đình cũng như là hỏi về các triệu chứng. Sau đó sẽ tiến hành khám lâm sàng và làm các xét nghiệm chẩn đoán.

Xét nghiệm phân và xét nghiệm máu

Những xét nghiệm này được thực hiện nhằm tìm ra sự hiện diện của vi khuẩn, virus và các bệnh lý khác.

Xét nghiệm máu đôi khi còn được thực hiện nhằm mục đích phân biệt bệnh Crohn và viêm loét đại tràng. Tuy nhiên, nếu chỉ xét nghiệm máu thôi thì không đủ để kết luận viêm ruột mà còn cần đến các phương pháp khác nữa.

Chụp X-quang ruột có cản quang

Đây là kỹ thuật bơm một loại dung dịch có chứa barium phủ lên thành trong ruột rồi chụp X-quang. Lớp tráng cản quang này sẽ cho thấy hình ảnh rõ nét của bề mặt bên trong ruột. Trước đây, kỹ thuật này thường được sử dụng phổ biến nhưng hiện nay đã có các phương pháp khác hiệu quả hơn để chẩn đoán các vấn đề về đường tiêu hóa.

Nội soi đại tràng và soi đại tràng sigma

Các kỹ thuật này đều sử dụng ống nội soi để quan sát tình trạng bên trong đại tràng.

Ống nội soi được đưa vào qua hậu môn và giúp bác sĩ phát hiện thấy các vết loét, lỗ rò cũng như là các tổn thương khác ở trực tràng và đại tràng.

Kỹ thuật nội soi tiêu chuẩn cho phép quan sát toàn bộ chiều dài của đại tràng trong khi soi đại tràng sigma chỉ kiểm tra được khoảng 50cm cuối của đại tràng, phần này được gọi là đại tràng sigma.

Trong khi nội soi, bác sĩ sẽ lấy một mẫu mô nhỏ từ thành ruột. Kỹ thuật này được gọi là sinh thiết. Mẫu mô sau khi lấy sẽ được phân tích dưới kính hiển vi để chẩn đoán viêm ruột.

Nội soi viên nang

Phương pháp nội soi viên nang giúp kiểm tra ruột non – bộ phận khó quan sát hơn nhiều so với ruột già. Với phương pháp này, bạn sẽ nuốt một viên nang nhỏ có chứa camera. Khi viên nang này di chuyển qua đường tiêu hóa, nó sẽ chụp ảnh lại, bao gồm cả ruột non. Hình ảnh thu được sẽ được sử dụng để phát hiện các dấu hiệu bất thường và chẩn đoán vấn đề.

Phương pháp nội soi này có nhược điểm là không thể lấy mẫu sinh thiết như nội soi tiêu chuẩn và sự di chuyển của viên nang phụ thuộc vào nhu động ruột nên không ghi lại được hình ảnh ở những góc khuất, do đó thường chỉ được sử dụng để phát hiện vấn đề ở những vị trí mà ống nội soi tiêu chuẩn không tiếp cận tới được ví dụ như ruột non.

Chụp X-quang quy ước

Chụp X-quang quy ước ổ bụng (plain abdominal X-ray) là kỹ thuật được sử dụng trong các trường hợp khẩn cấp nghi ngờ bị vỡ ruột.

CT scan và MRI

Chụp cắt lớp vi tính (CT scan) về bản chất là một phương pháp chụp X-quang nhưng kỹ thuật này cho ra hình ảnh chi tiết hơn so với ảnh chụp X-quang tiêu chuẩn. Do vậy mà chụp cắt lớp vi tính thường được thực hiện để kiểm tra ruột non và ngoài ra còn được sử dụng để phát hiện các biến chứng của viêm ruột.

Chụp cộng hưởng từ (MRI) là phương pháp sử dụng từ trường để tạo hình ảnh bên trong cơ thể. Phương pháp này an toàn hơn chụp X-quang và rất hữu ích trong việc kiểm tra mô mềm và phát hiện lỗ rò.

Cả chụp cắt lớp vi tính và chụp cộng hưởng đều giúp xác định được tỉ lệ phần ruột bị viêm.

Điều trị viêm ruột bằng cách nào?

Viêm ruột có thể được điều trị bằng nhiều phương pháp khác nhau tùy theo vấn đề cụ thể và mức độ nghiêm trọng.

Dùng thuốc

Các loại thuốc điều trị viêm ruột:

• Thuốc chống viêm: là bước đầu tiên trong quá trình điều trị viêm ruột. Những loại thuốc này có tác dụng làm giảm tình trạng viêm trong đường ruột. Tuy nhiên, chúng lại đi kèm với nhiều tác dụng phụ như đau bụng, viêm loét dạ dày, đau đầu, chóng mặt, vấn đề về gan, thận,…Các thuốc chống viêm được sử dụng để điều trị viêm ruột thường là mesalamine liều tiêu chuẩn, sulfasalazine và corticoid.
• Thuốc ức chế miễn dịch (hay thuốc điều hòa miễn dịch) để ngăn hệ miễn dịch tấn công mô ruột và gây viêm.
  Một số loại thuốc ức chế miễn dịch để điều trị viêm ruột gồm có azathioprine (Azasan, Imuran), mercilaurine (Purinethol, Purixan), cyclosporine (Gengraf, Neoral, Sandimmune) và methotrexate (Trexall).
  Nhóm thuốc ức chế miễn dịch gồm có các loại thuốc ức chế TNF (yếu tố hoại tử khối u). TNF là một chất được hệ miễn dịch tạo ra và gây phản ứng viêm. Thông thường, lượng TNF thừa trong máu sẽ bị ức chế nhưng ở những người bị viêm ruột thì nồng độ TNF cao hơn bình thường sẽ làm cho tình trạng viêm càng thêm trầm trọng. Thuốc ức chế miễn dịch cũng có khá nhiều tác dụng phụ, ví dụ như phát ban và nhiễm trùng.
  Một số loại thuốc ức chế TNF gồm có Infliximab (Remicade), adalimumab (Humira) và golimumab (Simponi).
• Các loại thuốc ức chế Janus kinase (JAK) như tofacitinib (Xeljanz) cũng là một giải pháp để giảm viêm khi bị viêm ruột.
• Kháng sinh: người bị bệnh viêm ruột có thể cần dùng thuốc kháng sinh nhằm tiêu diệt các vi khuẩn kích hoạt hoặc làm nặng thêm các triệu chứng viêm ruột. Thuốc kháng sinh thường được dùng để điều trị viêm ruột gồm có ciprofloxacin (Cipro) và metronidazole (Flagyl).

Các loại thuốc khác và thực phẩm chức năng

Ngoài các loại thuốc chính để kiểm soát tình trạng viêm kể trên, người bệnh có thể dùng thêm một số loại thuốc khác để làm giảm các dấu hiệu và triệu chứng của bệnh viêm ruột nhưng nếu tự mua thuốc không kê đơn hoặc có ý định sử dụng thực phẩm chức năng thì cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng. Tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của bệnh viêm ruột mà có thể dùng một hoặc các loại thuốc hay thực phẩm chức năng sau:

• Thuốc trị tiêu chảy: Các loại thực phẩm chức năng bổ sung chất xơ, ví dụ như bột psyllium (Metamucil) hoặc methylcellulose (Citrucel) có tác dụng làm giảm triệu chứng tiêu chảy từ nhẹ đến vừa bằng cách làm cho phân cứng lại. Đối với các trường hợp tiêu chảy nặng thì sẽ cần dùng các loại thuốc trị tiêu chảy ví dụ như loperamid (Imodium AD).
• Thuốc giảm đau: Đối với các cơn đau nhẹ thì nên dùng các loại thuốc giảm đau acetaminophen (Tylenol). Tuy nhiên, không nên dùng thuốc giảm đau ibuprofen (Advil, Motrin IB,…), naproxen natri (Aleve) và diclofenac natri (Voltaren) vì các loại thuốc này có thể khiến cho các triệu chứng viêm ruột trở nên trầm trọng hơn.
• Thuốc nhuận tràng: có tác dụng giảm triệu chứng táo bón của bệnh viêm ruột.
• Viên uống bổ sung sắt: Nếu bị xuất huyết tiêu hóa mãn tính thì sẽ dẫn đến thiếu máu do thiếu sắt và cần phải bổ sung sắt.
• Viên uống bổ sung canxi và vitamin D: Bệnh Crohn cũng như là steroid được dùng để điều trị bệnh có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh loãng xương, do đó cần phải dùng viên uống bổ sung canxi có chứa cả vitamin D.

Điều trị bổ sung

Bên cạnh các loại thuốc và phương pháp điều trị thông thường, người bị các vấn đề ở đường ruột nên sử dụng thêm các biện pháp điều trị bổ sung và thay thế. Một số biện pháp thường được sử dụng gồm có:

• Men vi sinh: Các nhà nghiên cứu chỉ ra rằng việc uống men vi sinh (proiotic) giúp bổ sung thêm nhiều vi khuẩn có lợi cho đường tiêu hóa để giúp chống lại bệnh viêm ruột.
• Dầu cá. Dầu cá có tác dụng như một chất chống viêm nên có thể được sử dụng để cải thiện các triệu chứng của bệnh viêm ruột.
• Nha đam: Nha đam cũng có đặc tính chống viêm và phục hồi tổn thương nên có thể dùng cho những người bị viêm loét đại tràng.Tuy nhiên, cần cẩn thận vì nha đam có thể gây tiêu chảy.
• Nghệ: Curcumin, một hợp chất có trong củ nghệ, có tác dụng điều trị viêm loét đại tràng.
• Prebiotic: Không giống như men vi sinh probiotic vốn là những lợi khuẩn sống, prebiotic là các hợp chất tự nhiên có trong thực vật, ví dụ như atisô, có tác dụng cung cấp dinh dưỡng cho vi khuẩn có lợi trong đường ruột hay nói cách khác là thức ăn cho lợi khuẩn.

Điều chỉnh thói quen sống

Viêm ruột gây nên những phiền toái, khó chịu không nhỏ trong cuộc sống hàng ngày nhưng một số thay đổi trong chế độ ăn uống và lối sống sẽ giúp bạn kiểm soát các triệu chứng và giảm tần suất các đợt bùng phát. Bạn nên:

• uống nhiều nước để bù đắp lượng nước bị mất do tiêu chảy
• hạn chế căng thẳng
• tập thể dục
• bỏ thuốc lá nếu hút

Không hút thuốc

Hút thuốc không chỉ làm tăng nguy cơ mắc bệnh Crohn mà một khi đã mắc bệnh, thói quen xấu này sẽ làm cho bệnh càng thêm nặng. Những người mắc bệnh Crohn và hút thuốc có nguy cơ tái phát và cần dùng thuốc cũng như là phẫu thuật lại cao hơn.

Bỏ thuốc lá sẽ giúp cải thiện tình trạng sức khỏe của đường tiêu hóa và ngoài ra còn có rất nhiều lợi ích khác đối với sức khỏe tổng thể.

Hạn chế căng thẳng

Nhiều người mắc bệnh Crohn nhận thấy rằng các triệu chứng bùng phát mạnh mẽ vào những lúc căng thẳng. Do vậy, nên cố gắng hạn chế lo âu, căng thẳng để giảm các triệu chứng của bệnh. Nếu bạn thường hay bị stress thì có thể thử một trong những cách sau:

• Tập thể dục: Ngay cả những bài tập nhẹ nhàng như đi bộ cũng giúp giảm căng thẳng và giúp duy trì chức năng bình thường của đường ruột.
• Thường xuyên thư giãn và tập thở: Một cách nữa để đối phó với stress là thường xuyên thư giãn và tập hít thở sâu, chậm rãi để giảm áp lực cho cơ thể. Ngoài ra, bạn cũng có thể tham gia các lớp học yoga hoặc thiền định.

Phẫu thuật

Đôi khi, phẫu thuật là giải pháp cần thiết cho những người bị viêm ruột.

Nếu chế độ ăn uống, thay đổi lối sống, các loại thuốc hoặc các phương pháp điều trị khác đều không thể làm giảm các triệu chứng của bệnh viêm ruột thì bác sĩ sẽ chỉ định phẫu thuật. Bệnh Crohn và viêm loét đại tràng cần điều trị bằng các phương pháp phẫu thuật khác nhau.

Viêm loét đại tràng: Viêm loét đại tràng có thể được chữa khỏi bằng cách phẫu thuật nhưng sẽ thường phải cắt bỏ toàn bộ đại tràng và trực tràng (cắt đại – trực tràng).

Trong hầu hết các trường hợp viêm loét đại tràng, phương pháp phẫu thuật được sử dụng là tạo túi J nối hồi tràng hậu môn. Phương pháp này giúp người bệnh không cần phải đeo túi chứa phân bên ngoài cơ thể. Trong quá trình phẫu thuật, bác sĩ sẽ tạo một túi từ phần cuối của ruột non. Túi này sau đó được gắn trực tiếp vào hậu môn, cho phép người bệnh có thể đi ngoài gần như bình thường.

Tuy nhiên có những trường hợp không thể thực hiện biện pháp này mà thay vào đó, bác sĩ phải tạo một lỗ mở vĩnh viễn trên thành bụng và gắn túi để phân được đưa ra ngoài.

Bệnh Crohn: Một nửa số người mắc bệnh Crohn đều cần phải phẫu thuật ít nhất một lần. Tuy nhiên, khác với viêm loét đại tràng, phẫu thuật không thể chữa khỏi bệnh Crohn.

Trong quá trình phẫu thuật, bác sĩ sẽ loại bỏ phần bị hỏng của đường tiêu hóa và sau đó nối các các phần khỏe mạnh lại với nhau. Phương pháp phẫu thuật cũng có thể được tiến hành nhằm đóng lỗ rò và dẫn lưu áp xe.

Kết quả có được sau phẫu thuật ở người bị bệnh Crohn thường chỉ là tạm thời. Sau một thời gian, bệnh sẽ tái phát và thường là ở gần vị trí nối. Người bệnh sẽ cần dùng thuốc sau phẫu thuật để giảm thiểu nguy cơ tái phát và cần phẫu thuật lại.

Những người bị viêm ruột cần nội soi đại tràng định kỳ để sàng lọc ung thư ruột già vì viêm ruột làm tăng nguy cơ mắc loại ung thư này.

Hỗ trợ dinh dưỡng

Người bệnh có thể sẽ cần bổ sung chất dinh dưỡng cho cơ thể theo một số cách đặc biệt mà trong đó chất dinh dưỡng được cung cấp cho cơ thể qua một ống thông đưa thẳng xuống dạ dày (dinh dưỡng qua đường ruột) hoặc các chất dinh dưỡng được truyền vào tĩnh mạch (dinh dưỡng qua đường tĩnh mạch) để hỗ trợ điều trị viêm ruột. Những biện pháp này giúp cải thiện chế độ dinh dưỡng, giúp ruột không phải hoạt động và có thời gian nghỉ ngơi. Điều này làm giảm viêm trong thời gian ngắn.

Nếu ruột bị thu hẹp thì cần theo một chế độ ăn ít chất xơ để giảm nguy cơ những thực phẩm không được tiêu hóa hết sẽ bị mắc kẹt trong phần bị hẹp của ruột và dẫn đến tắc nghẽn.

Làm thế nào để ngăn ngừa viêm ruột?

Yếu tố di truyền của bệnh viêm ruột là điều không thể can thiệp hay ngăn chặn được. Tuy nhiên, bạn có thể giảm nguy cơ bị viêm ruột hoặc ngăn ngừa viêm ruột tái phát bằng cách:

• Ăn uống lành mạnh
• Tập thể dục thường xuyên
• Không hút thuốc lá

Viêm ruột là một vấn gây khó chịu và ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày nhưng bằng các biện pháp nêu trên, bạn vẫn có thể kiểm soát bệnh và sống một cuộc sống bình thường.

Chế độ ăn

Hiện chưa có bằng chứng nào chứng minh rằng những loại thực phẩm chúng ta ăn hàng ngày là nguyên nhân gây ra bệnh viêm ruột. Tuy nhiên, một số loại thực phẩm và đồ uống lại thực sự làm cho các triệu chứng viêm ruột nặng thêm, đặc biệt là vào các cơn bệnh bùng phát.

Nên theo dõi cẩn thận những loại thực phẩm mà bạn ăn hàng ngày và các triệu chứng. Nếu phát hiện các triệu chứng xảy ra sau khi ăn một loại thực phẩm nào đó thì nên thử loại bỏ ra khỏi chế độ ăn và tiếp tục theo dõi xem triệu chứng có thuyên giảm hay không. Ngoài ra, người bệnh viêm ruột cũng nên chú ý một số điều nữa về chế độ ăn như sau:

• Hạn chế các sản phẩm từ sữa: Việc hạn chế hoặc tránh các sản phẩm từ sữa giúp cải thiện các vấn đề như tiêu chảy, đau bụng và đầy hơi. Đây cũng là điều rất cần thiết ở những người bị hội chứng không dung nạp latose (cơ thể không thể tiêu hóa được đường có trong sữa hay lactose). Hoặc cũng có thể bổ sung enzyme Lactaid để hỗ trợ cơ thể tiêu hóa lactose.
• Ăn các loại thực phẩm ít chất béo: Những người mắc bệnh Crohn ở ruột non thường không thể tiêu hóa hoặc hấp thụ chất béo một cách bình thường. Thay vào đó, chất béo đi qua ruột và làm cho tình trạng tiêu chảy thêm nghiêm trọng hơn. Cố gắng tránh các loại đồ ăn có nhiều chất béo như bơ, cả bơ động vật lẫn bơ thực vật và thực phẩm chiên.
• Cẩn thận với thực phẩm giàu chất xơ: Khi bị viêm ruột, thực phẩm giàu chất xơ, chẳng hạn như trái cây, rau xanh và ngũ cốc có thể làm cho các triệu chứng bệnh càng thêm nặng hơn. Do đó, cần theo dõi triệu chứng khi ăn và cần đặc biệt cẩn thận với các loại rau họ cải như cải bắp, súp lơ, su hào,…
• Tránh các loại thực phẩm có vấn đề khác: Thực phẩm cay, đồ uống có cồn và caffeine đều có thể làm cho các triệu chứng viêm ruột thêm trầm trọng hơn.
• Ăn nhiều bữa nhỏ: Khi bị bệnh viêm ruột thì nên cố gắng ăn từ 5 đến 6 bữa nhỏ mỗi ngày thay vì 2 hoặc 3 bữa lớn như bình thường.
• Uống nhiều nước: Cố gắng uống nhiều nước mỗi ngày. Nhưng không nên uống đồ uống có ga vì sẽ gây trướng bụng.
• Bổ sung vitamin tổng hợp: Vì bệnh Crohn có thể gây cản trở khả năng hấp thụ chất dinh dưỡng và làm hạn chế việc ăn uống nên cần phải bổ sung vitamin tổng hợp cũng như là các khoáng chất thiết yếu khác cho cơ thể. Tuy nhiên, cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng bất kỳ loại vitamin hay viên uống bổ sung nào.
• Nói chuyện với chuyên gia dinh dưỡng: Nếu bắt đầu bị sụt cân hoặc chế độ ăn uống bị ảnh hưởng quá nhiều thì nên nói chuyện với một chuyên gia dinh dưỡng để được hỗ trợ, tư vấn.