Viêm cột sống dính khớp: Triệu chứng, cách điều trị và tiên lượng

Viêm cột sống dính khớp cũng có thể gây đau và cứng khớp ở các bộ phận khác của cơ thể. Bệnh có thể ảnh hưởng đến các khớp lớn khác, chẳng hạn như vai, hông, gót chân và đầu gối.

Triệu chứng của viêm cột sống dính khớp

Mức độ nghiêm trọng của mỗi ca bệnh viêm cột sống dính khớp là khác nhau. Giống như các loại viêm khớp khác, các triệu chứng viêm cột sống dính khớp thường xảy ra theo đợt, đan xen với các khoảng thời gian hầu như không có triệu chứng.

Triệu chứng thường gặp nhất của bệnh viêm cột sống dính khớp là đau lưng, nhất là vào buổi sáng và buổi tối. Người bệnh còn có thể bị đau ở các khớp lớn, chẳng hạn như khớp hông và vai. Các triệu chứng khác của viêm cột sống dính khớp gồm có:

• Cứng khớp, nhất là sau một thời gian không hoạt động, ví dụ như khi ngủ dậy vào buổi sáng
• Tư thế bất thường, ví dụ như gù lung
• Ăn không ngon miệng
• Sốt nhẹ
• Sụt cân
• Mệt mỏi
• Thiếu máu hoặc thiếu sắt
• Giảm chức năng phổi

Vì viêm cột sống dính khớp là do viêm nên bệnh có thể ảnh hưởng đến các bộ phận khác của cơ thể. Người bị viêm cột sống dính khớp còn có thể gặp phải các vấn đề khác như:

• Viêm ruột
• Viêm mắt
• Viêm van tim
• Viêm cân gan chân và viêm gân Achilles

Nguyên nhân gây viêm cột sống dính khớp

Nguyên nhân gây viêm cột sống dính khớp vẫn chưa được xác định. Những người bị viêm cột sống dính khớp thường có tiền sử gia đình mắc bệnh này. Do đó, nguyên nhân một phần có thể là do di truyền. Nếu có cha mẹ hoặc anh chị em ruột bị viêm cột sống dính khớp thì bạn sẽ có nguy cơ mắc bệnh cao hơn so với những người không có tiền sử gia đình mắc bệnh.

Yếu tố nguy cơ

Tiền sử gia đình

Tiền sử gia đình bị viêm cột sống dính khớp là một yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh, cùng với sự hiện diện của protein HLA-B27. Hơn 90% người bị viêm cột sống dính khớp mang gen biểu hiện protein này.

Tuổi tác

Không giống như nhiều loại viêm khớp khác, các triệu chứng của viêm cột sống dính khớp thường bắt đầu xuất hiện từ khi còn trẻ, đa phần là ở độ tuổi từ 20 đến 40.

Giới tính

Một số nghiên cứu cho thấy nam giới có tỷ lệ mắc viêm cột sống dính khớp cao hơn gấp đôi so với nữ giới. Tuy nhiên, theo một tổng quan tài liệu vào năm 2018, tỷ lệ mắc bệnh ở hai giới trong thực tế không chênh lệch quá nhiều.

Bệnh viêm cột sống dính khớp có thể có biểu hiện khác nhau ở nam giới và nữ giới. Điều này có thể dẫn đến phát hiện bệnh muộn hoặc chẩn đoán sai.

Biến chứng của bệnh viêm cột sống dính khớp

Nếu không được điều trị, bệnh viêm cột sống dính khớp có thể dẫn đến các biến chứng như:

• Hình thành xương mới ở khớp bị viêm, khiến cho các đốt sống dính liền vào nhau
• Tình trạng viêm lan đến các khớp lân cận, gồm có khớp hông và vai
• Tình trạng viêm có thể lan đến dây chằng và gân, dẫn đến giảm sự linh hoạt
• Ảnh hưởng đến phổi và gây khó thở
• Viêm mắt (viêm màng bồ đào). Một trong những biến chứng phổ biến nhất của bệnh viêm cột sống dính khớp là viêm màng bồ đào. Tình trạng này có triệu chứng là đau mắt, nhạy cảm với ánh sáng và mờ mắt.
• Bệnh tim mạch. Viêm cột sống dính khớp có thể ảnh hưởng đến động mạch chủ, động mạch lớn nhất trong cơ thể. Động mạch chủ bị viêm sẽ to dần lên, khiến cho van động mạch chủ trong tim bị biến dạng và suy giảm chức năng. Tình trạng viêm gia tăng trong cơ thể còn làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch nói chung.
• Ảnh hưởng đến đường ruột
• Gãy nén đốt sống

Khi nhận thấy các triệu chứng của bệnh viêm cột sống dính khớp như thường xuyên đau hay cứng lưng dưới thì nên đi khám càng sớm càng tốt.

Khoảng 10 – 30% người bị viêm cột sống dính khớp gặp biến chứng về tim như bệnh van tim.

Chẩn đoán viêm cột sống dính khớp

Bước đầu tiên là khám lâm sàng. Ở bước này, bác sĩ sẽ đánh giá chức năng khớp và phạm vi chuyển động của khớp. Bác sĩ sẽ hỏi chi tiết về các triệu chứng mà người bệnh gặp phải.

Sau đó, người bệnh sẽ phải chụp X-quang để kiểm tra các dấu hiệu bất thường ở khớp cột sống và các khớp bị đau khác. Chụp X-quang thường không phát hiện được dấu hiệu viêm cột sống dính khớp ở giai đoạn đầu. Do đó, bác sĩ có thể đề nghị chụp cộng hưởng từ (MRI).

Người bệnh còn có thể phải làm xét nghiệm máu để kiểm tra các dấu hiệu viêm. Các xét nghiệm thường được thực hiện gồm có xét nghiệm máu lắng (ESR), xét nghiệm protein phản ứng C (CRP) và xét nghiệm HLA-B27. Xét nghiệm HLA-B27 dương tính không có nghĩa là bạn bị viêm cột sống dính khớp mà chỉ có nghĩa là bạn mang gen tạo ra protein này và bạn có nguy cơ mắc bệnh viêm cột sống dính khớp cao hơn.

Điều trị viêm cột sống dính khớp

Hiện tại chưa có cách chữa trị khỏi hoàn toàn bệnh viêm cột sống dính khớp nhưng có các phương pháp điều trị để làm giảm các triệu chứng và duy trì khả năng vận động. Điều trị kịp thời còn giúp trì hoãn hoặc ngăn ngừa các biến chứng, chẳng hạn như dính đốt sống.

Các phương pháp điều trị chính gồm có:

Thuốc

• Thuốc chống viêm không steroid (NSAID), chẳng hạn như ibuprofen và naproxen. Các loại thuốc này có tác dụng giảm viêm và đau. Nhìn chung, NSAID an toàn và ít gây tác dụng phụ nghiêm trọng nếu dùng đúng cách.
• Corticoid (corticosteroid): Corticoid là nhóm thuốc chống viêm mạnh có thể làm giảm các triệu chứng và trì hoãn tình trạng hỏng đốt sống nhưng không nên sử dụng các loại thuốc này trong thời gian dài.
• Thuốc sinh học: Thuốc ức chế yếu tố hoại tử khối u (TNF) và thuốc ức chế IL-17 là những loại thuốc có thể ngăn chặn các tác nhân gây viêm trong cơ thể. Những loại thuốc này có tác dụng làm giảm tình trạng viêm và có thể làm giảm đau khớp và cứng khớp.
• Thuốc chống thấp khớp tác dụng chậm (DMARD): những loại thuốc này có tác dụng làm chậm diễn tiến của bệnh, từ đó ngăn các triệu chứng trở nên nghiêm trọng hơn và giảm nguy cơ biến chứng.

Người bị viêm cột sống dính khớp có thể phải dùng nhiều loại thuốc khác nhau. Loại thuốc cần dùng sẽ tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của tình trạng bệnh.

Phẫu thuật

Nếu khớp gối hoặc khớp hông bị hỏng nghiêm trọng hoặc biến dạng, người bệnh sẽ phải phẫu thuật thay khớp. Những trường hợp bị dính liền đốt sống có thể cần phải phẫu thuật cắt xương. Trong ca phẫu thuật, bác sĩ sẽ tách và nắn chỉnh các đốt sống.

Phác đồ điều trị cụ thể sẽ phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của tình trạng bệnh.

Các phương pháp điều trị tự nhiên

Ngoài các phương pháp điều trị chính thống nêu trên, người bệnh có thể thử các biện pháp tự nhiên để làm giảm các triệu chứng của viêm cột sống dính khớp. Các biện pháp tự nhiên không thể thay thế cho các phương pháp điều trị chính thống. Người bệnh có thể kết hợp các biện pháp này với phác đồ điều trị hiện tại.

Tập thể dục

Tập thể dục đều đặn có thể giúp duy trì sự linh hoạt và phạm vi chuyển động. Một số hình thức tập luyện phù hợp với người bị viêm cột sống dính khớp là yoga, các bài tập giãn cơ, bơi lội và các bài tập dưới nước khác. Ngoài ra, người bệnh nên tập các bài tập sửa tư thế.

Giãn cơ

Các bài tập giãn cơ giúp khớp chuyển động linh hoạt hơn và tăng cường sức mạnh của các cơ hỗ trợ khớp. Điều này giúp làm giảm đau và cải thiện phạm vi chuyển động của khớp.

Bài tập sửa tư thế

Tình trạng cứng cột sống sẽ gây ảnh hưởng đến tư thế. Theo thời gian, các đốt sống có thể dính liền với nhau và dẫn đến gù lưng. Để giảm nguy cơ này, người bệnh luôn phải chú ý duy trì đúng tư thế và thường xuyên tập các bài tập sửa tư thế.

Người bệnh cũng có thể sử dụng các thiết bị hỗ trợ, chẳng hạn như ghế công thái học hoặc sử dụng đệm khi ngồi.

Chườm nóng và lạnh

Chườm nóng hoặc ngâm nước ấm có thể giúp giảm đau và cứng ở cột sống và các khớp khác. Chườm lạnh giúp giảm viêm, từ đó giảm đau và sưng khớp.

Châm cứu

Châm cứu là một phương pháp chữa bệnh trong y học cổ truyền, trong đó dùng kim mảnh đâm xuyên qua da ở những điểm nhất định trên cơ thể. Điều này kích hoạt sự giải phóng các hormone giảm đau tự nhiên trong cơ thể, nhờ đó giúp giảm đau và các triệu chứng khác của bệnh viêm cột sống dính khớp.

Liệu pháp xoa bóp

Ngoài tác dụng giúp thư giãn và giảm mệt mỏi, liệu pháp xoa bóp còn giúp duy trì sự linh hoạt và cải thiện phạm vi chuyển động của khớp.

Chế độ ăn uống khi bị viêm cột sống dính khớp

Không có chế độ ăn kiêng nào dành riêng cho người bị viêm cột sống dính khớp. Người bệnh cần ăn uống lành mạnh, đa dạng các loại thực phẩm để cung cấp các vitamin, khoáng chất và chất dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể. Điều này sẽ phần nào làm giảm các triệu chứng và cải thiện sức khỏe tổng thể.

Chế độ ăn uống nên có những thực phẩm sau đây:

• Thực phẩm giàu axit béo omega-3, chẳng hạn như cá béo, các loại hạt và một số loại dầu như dầu oliu
• Các loại trái cây và rau củ
• Ngũ cốc nguyên hạt như gạo lứt
• Thực phẩm chứa probiotic, chẳng hạn như sữa chua

Cố gắng hạn chế hoặc tránh hoàn toàn những thực phẩm nghèo dinh dưỡng, thực phẩm chứa nhiều chất béo, đường, muối, natri và thực phẩm chế biến sẵn. Nhiều loại thực phẩm chế biến sẵn có chứa chất bảo quản và chất béo chuyển hóa, những thành phần này sẽ làm tăng tình trạng viêm.

Hãy đọc kỹ thông tin ghi trên nhãn thực phẩm để hiểu rõ về những thành phần cũng giá trị dinh dưỡng của sản phẩm, từ đó lựa chọn được những sản phẩm tốt cho sức khỏe.

Ngoài ra, người bị viêm cột sống dính khớp cần hạn chế hoặc kiêng rượu hoàn toàn. Rượu có thể ảnh hưởng đến các loại thuốc đang dùnọ hoặc làm cho các triệu chứng trở nên nghiêm trọng hơn.

Phòng ngừa viêm cột sống dính khớp

Vì chưa rõ nguyên nhân chính xác gây viêm cột sống dính khớp nên không có cách nào để ngăn ngừa căn bệnh này. Tuy nhiên, khi mắc bệnh, tuân thủ điều trị và thực hiện những điều sau đây có thể giúp làm chậm sự tiến triển của bệnh và ngăn ngừa biến chứng:

• Duy trì hoạt động
• Ăn uống đủ chất
• Duy trì cân nặng vừa phải

Tiên lượng của người bị viêm cột sống dính khớp

Viêm cột sống dính khớp là một bệnh mạn tính hiện chưa có cách chữa trị khỏi hoàn toàn. Đây là một căn bệnh tiến triển, có nghĩa là bệnh sẽ nặng dần lên theo thời gian và có thể dẫn đến tàn tật.

Các phương pháp điều trị như dùng thuốc, vật lý trị liệu và tập thể dục có thể giúp:

• giảm bớt các triệu chứng
• cải thiện tư thế
• ngăn ngừa hoặc trì hoãn biến chứng

Bạn nên đi khám khi bị đau lưng kéo dài. Đó có thể là dấu hiệu của bệnh viêm cột sống dính khớp. Điều trị sớm sẽ giúp cải thiện đáng kể tiên lượng.