U nang tuyến Bartholin: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

U nang tuyến Bartholin là gì?

U nang tuyến Bartholin là những túi chứa dịch hình thành ở một trong các tuyến Bartholin. Tuyến Bartholin nằm ở trên môi âm hộ, hai bên của cửa âm đạo. Các tuyến này tiết ra chất dịch bôi trơn âm đạo và bảo vệ mô âm đạo trong quá trình quan hệ tình dục.

U nang tuyến Bartholin không phổ biến và thường xảy ra ở phụ nữ trong độ tuổi sinh sản (sau tuổi dậy thì và trước mãn kinh). Ước tính chỉ có khoảng 2% phụ nữ gặp phải vấn đề này.

Các triệu chứng

U nang tuyến Bartholin có kích thước đa dạng, từ chỉ nhỏ như hạt đậu đến to bằng viên bi, đường kính từ 0.5 đến gần 3cm. Chúng thường hình thành và phát triển rất chậm.

U nang Bartholin cỡ nhỏ thường không gây ra bất kỳ triệu chứng nào. Vì thường không thể cảm nhận được tuyến Bartholin nên nếu không có triệu chứng thì cũng sẽ không biết được mình có u nang.

Khi có thì các triệu chứng thường là:

• Nổi cục nhỏ, không đau gần cửa âm đạo
• Sưng đỏ ở gần cửa âm đạo
• Khó chịu khi quan hệ tình dục, đi bộ hoặc ngồi

Nếu u nang bị nhiễm trùng thì sẽ còn có các triệu chứng khác, ví dụ như mủ chảy ra từ u nang, sốt và ớn lạnh. Khi một u nang bị nhiễm trùng thì sẽ hình thành nên ổ áp-xe và được gọi là áp-xe tuyến Bartholin.

Nguyên nhân và yếu tố nguy cơ

Tuyến Bartholin chứa các ống dẫn nhỏ với lỗ mở để dịch chảy ra ngoài và bôi trơn âm đạo. Nguyên nhân hình thành u nang là do ống dẫn bị tắc nghẽn, khiến cho dịch chảy ngược vào trong và ứ đọng lại. Các ống dẫn có thể bị tắc do tổn thương, kích ứng hoặc tế bào da thừa.

Trong một số trường hợp, nguyên nhân là do nhiễm trùng. Một số loại vi khuẩn có thể gây nhiễm trùng u nang tuyến Bartholin gồm có Escherichia coli (E. coli) và vi khuẩn gây bệnh lậu hoặc chlamydia.

Mặc dù phụ nữ ở mọi lứa tuổi đều có thể gặp phải vấn đề này nhưng u nang tuyến Bartholin xảy ra phổ biến nhất ở phụ nữ trong độ tuổi sinh sản, đặc biệt là từ 20 đến 29 tuổi.

Biện pháp chẩn đoán

Bác sĩ có thể chẩn đoán u nang tuyến Bartholin khi khám phụ khoa. Nếu u nang bị nhiễm trùng thì sẽ cần lấy mẫu dịch tiết âm đạo để kiểm tra các bệnh lây truyền qua đường tình dục. Ở những phụ nữ trên 40 tuổi hoặc đã mãn kinh thì sẽ cần tiến hành sinh thiết để kiểm tra xem có tế bào ung thư hay không.

Phương pháp điều trị

U nang tuyến Bartholin có thể không cần điều trị nếu chỉ có kích thước nhỏ và không gây ra triệu chứng. Nhung nếu có triệu chứng thì nên điều trị.

Biện pháp tự điều trị

Ngồi trong bồn nước ấm vài lần mỗi ngày hoặc chườm ấm để làm cho dịch lỏng trong u nang chảy ra ngoài. Trong nhiều trường hợp, chỉ cần thực hiện biện pháp này đều đặn vài ngày là u nang sẽ biến mất.

Dùng thuốc

Nếu u nang gây đau thì có thể dùng các loại thuốc giảm đau không kê đơn như acetaminophen để giảm cảm giác khó chịu. Nếu u nang bị nhiễm trùng thì sẽ cần đi khám để bác sĩ kê thuốc kháng sinh.

Phẫu thuật

Đôi khi sẽ cần xử lý u nang tuyến Bartholin bằng các biện pháp dưới đây:

• Nếu u nang lớn và gây ra triệu chứng thì cần rạch một đường nhỏ để dịch bên trong chảy ra. Thủ thuật này được thực hiện với phương pháp gây tê tại chỗ.
• Đối với các trường hợp có u nang lớn, có triệu chứng, tái phát nhiều lần thì sẽ cần đưa một ống nhỏ vào u nang và để nguyên trong một vài tuần. Ống này dẫn chất lỏng trong u nang ra ngoài và giữ cho ống dẫn của tuyến Bartholin luôn mở.
• Thủ thuật mở thông nang: tạo các khe hoặc lỗ mở vĩnh viễn để dẫn dịch trong u nang ra và ngăn ngừa hình thành u nang mới.
• Nếu các phương pháp điều trị trên đều không hiệu quả và u nang tiếp tục hình thành thì sẽ cần phẫu thuật cắt bỏ tuyến Bartholin. Rất hiếm khi cần thực hiện thủ thuật này.

Không có cách nào có thể ngăn u nang tuyến Bartholin hình thành nhưng nên quan hệ tình dục an toàn, chẳng hạn như sử dụng bao cao su và giữ vệ sinh vùng kín cẩn thận, đúng cách để ngăn u nang bị nhiễm trùng.

Tóm tắt bài viết

U nang tuyến Bartholin là vấn đề hiếm gặp nhưng nếu xuất hiện thì rất dễ xử lý. Nếu u nang chỉ có kích thước rất nhỏ và không gây ra bất kỳ triệu chứng nào thì không cần điều trị và nếu có thì cũng thường chỉ cần một số biện pháp đơn giản là có thể loại bỏ được u nang.

Nếu u nang bị nhiễm trùng tái đi tái lại nhiều lần thì sẽ cần đi khám và thực hiện các phương pháp điều trị y tế. Ngoài ra, những phụ nữ trên 40 tuổi hoặc sau mãn kinh và phát hiện nổi u cục bất thường ở cửa âm đạo thì cũng nên đi khám bác sĩ. Những trường hợp như vậy sẽ cần sinh thiết để xác định xem đó có phải là u ác tính hay không.