Phẫu thuật KHX gãy hở độ II hai xương cẳng chân - Bộ y tế 2017

I. ĐẠI CƯƠNG

Gãy hai xương cẳng chân là loại gãy xương dài thường gặp nhất, chiếm 18% các loại gãy xương. Gãy hở độ I theo Gustilo tức là gãy xương có tổn thương phần mềm ít, vết thương phần mềm trên 2cm.

II. CHỈ ĐỊNH

• Chỉ định phẫu thuật với tất cả các trường hợp gãy hở độ II 2 xương cẳng chân.
• Chỉ định kết hợp xương bên trong khi: người bệnh đến sớm trước 6 giờ, vết thương gọn sạch, phẫu thuật viên kinh nghiệm, trang thiết bị đảm bảo.
• Nếu không đảm bảo những điều kiện trên: Cắt lọc, làm sạch, bất động bằng bột; kéo liên tục qua xương gót hoặc khung cố định ngoài.

III. CHỐNG CHỈ ĐỊNH

Không có chống chỉ định tuyệt đối. Trong bệnh cảnh đa chấn thương nặng, cần lựa chọn biện pháp hợp lý.

IV. CHUẨN BỊ

1. Người thực hiện: Phẫu thuật viên là bác sĩ chuyên khoa chấn thương chỉnh hình đã được đào tạo.

2. Người bệnh và gia đình:

•  Được giải thích đầy đủ về cuộc phẫu thuật và các tai biến có thể gặp.
•  Vệ sinh, cắt móng tay, móng chân, thay băng, vệ sinh vết thương. Nhịn ăn uống 6 giờ trước phẫu thuật.
•  Đánh rửa vết thương (trong phòng mổ)

3. Phương tiện:

•  Bộ dụng cụ kết hợp xương cẳng chân
•  Ga rô, đinh nội tủy, khoan xương, nẹp, vít các cỡ, kim Kirschner, khung cố định ngoài, bột.

4. Hồ sơ bệnh án

Ghi đầy đủ, chi tiết các lần thăm khám, hội chẩn, giải thích cho người bệnh và gia đình

V. CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH

1. Tư thế: người bệnh nằm ngửa, ga rô gốc chi.

2. Vô cảm: gây mê nội khí quản hoặc gây tê tủy sống.

3. Kỹ thuật:.

- Đường rạch: Tùy vào vị trí vết thương.

- Cắt lọc tổ chức dập nát

- Tránh bóc tách phần mềm và màng xương nhiều.

- Làm sạch diện gãy

- Đặt lại ổ gãy

- Các phương pháp cố định:

• Kết hợp xương bên trong bằng đinh nội tủy hoặc nẹp vít (theo chỉ định).
• Khung cố định ngoài
• Xuyên kim qua xương gót kéo liên tục

- Bơm rửa vùng mổ

- Bỏ ga rô, cầm máu.

- Đặt 1 dẫn lưu

- Đóng vết mổ theo các lớp giải phẫu.

- Băng vết mổ

- Bộ đùi cẳng bàn chân rạch dọc (trong trường hợp bất động bằng bột)

VI. THEO DÕI VÀ XỬ TRÍ TAI BIẾN

1. Theo dõi:

• Mạch, nhiệt độ, nhịp thở
• Tình trạng vết mổ: chảy máu, sưng nề, nhiễm trùng...
• Dùng kháng sinh 5 – 7 ngày, thuốc giảm đau sau mổ
• Rút dẫn lưu sau 48 giờ.
• Kết hợp xương thì 2 khi phần mềm ổn định nếu thì 1 bất động bằng bột, xuyên kim qua xương gót kéo liên tục hoặc khung cố định ngoài.
• Nếu kết hợp xương vững: cho cử động sớm các khớp lân cận. Tập đi có nạng sau 6 tuần, sức đè nặng lên chân đau tăng dần. Bỏ nạng sau 4 tháng, đi có gậy chống. Bỏ gậy sau phẫu thuật 6 tháng.

2. Xử trí :

• Tụ máu: Tách chỉ vết mổ, lấy máu tụ
• Nhiễm khuẩn: Tách chỉ, làm sạch, nạo viêm, lấy bỏ dụng cụ kết hợp xương (tùy mức độ nhiễm trùng).