Mối liên quan giữa bệnh bạch cầu cấp dòng tủy (AML) và suy tim

Bệnh bạch cầu cấp dòng tủy (AML) là một loại ung thư khởi phát từ tủy xương và nhanh chóng lan vào máu. AML thường được điều trị bằng cách sử dụng một nhóm thuốc hóa trị gọi là anthracycline.

Các nghiên cứu gần đây, bao gồm một nghiên cứu năm 2020, đã chỉ ra mối liên hệ chặt chẽ giữa anthracycline và nguy cơ suy tim cũng như các vấn đề tim mạch khác ở người mắc AML.

Suy tim là một tình trạng có thể đe dọa đến tính mạng. Tuy nhiên, những tiến bộ trong phương pháp chẩn đoán và điều trị gần đây đã mang lại hy vọng về việc có thể kiểm soát tốt hơn tình trạng này trong tương lai.

AML có thể dẫn đến các vấn đề tim mạch không?

AML có thể dẫn đến các vấn đề tim mạch do hai nguyên nhân chính. Thứ nhất, bản thân bệnh này sẽ làm gia tăng nguy cơ nhiễm trùng tim. Thứ hai, một nhóm thuốc hóa trị phổ biến trong điều trị AML có thể dẫn đến suy tim và các tình trạng tim mạch khác.

Một nghiên cứu năm 2019 đã xem xét 450 người bị bệnh bạch cầu cấp tính được điều trị bằng liệu pháp anthracycline. Các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng liệu pháp anthracycline có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh suy tim trong vòng một năm kể từ khi bắt đầu điều trị.

Nguyên nhân gây vấn đề tim mạch ở người mắc AML

AML có thể gây ra nhiều triệu chứng như mệt mỏi và đau đầu. Các biến chứng từ AML và phương pháp điều trị AML cũng có thể đe dọa đến sức khỏe tim mạch. Dưới đây là một số nguyên nhân phổ biến gây ra các vấn đề tim mạch ở bệnh nhân AML:

Nguy cơ nhiễm trùng

AML làm sản sinh các tế bào bạch cầu bất thường, khiến hệ miễn dịch suy yếu. Điều này làm tăng nguy cơ mắc các loại nhiễm trùng khác nhau.

Khi nhiễm trùng lan đến tim, nó có thể gây ra các tình trạng viêm tim, bao gồm:

• Viêm nội tâm mạc (endocarditis)
• Viêm cơ tim (myocarditis)
• Viêm màng ngoài tim (pericarditis)

Những tình trạng này ảnh hưởng đến chức năng của tim, trong đó viêm cơ tim có thể làm suy yếu cơ tim. Chúng cũng có thể dẫn đến suy tim, tình trạng khi tim không còn đủ sức bơm máu để đáp ứng nhu cầu oxy của cơ thể.

Thuốc hóa trị

Các loại thuốc hóa trị phổ biến có thể gây nhiễm độc tim (cardiac toxicities), nghĩa là tim bị tổn thương do chất độc gây ra.

Trong trường hợp của AML, anthracyclines (một loại thuốc hóa trị thường được sử dụng) vừa có tác dụng tiêu diệt tế bào ung thư, vừa có thể gây hại cho tim.

Hai vấn đề tim mạch có thể xảy ra do sử dụng anthracyclines là:

• Rối loạn chức năng tâm thất trái (left ventricular dysfunction): Tình trạng tâm thất trái không thể co bóp hiệu quả.
• Rối loạn nhịp tim (arrhythmias): Nhịp tim bất thường.

Cả hai tình trạng này đều có thể làm suy yếu cơ tim theo thời gian và dẫn đến suy tim.

Mặc dù có những lo ngại trên nhưng một nghiên cứu năm 2020 đã cho thấy rằng anthracyclines vẫn là phương pháp điều trị AML hiệu quả, đặc biệt là ở những bệnh nhân không phù hợp để ghép tủy xương.

Chảy máu và đột quỵ

Ngoài việc sản sinh tế bào bạch cầu bất thường, AML còn có thể làm giảm số lượng tiểu cầu. Tiểu cầu có vai trò rất quan trọng trong quá trình đông máu.

AML có thể gây ra các biến chứng chảy máu như:

• Dễ bầm tím
• Xuất huyết ở nhiều cơ quan khác nhau

Khi tình trạng xuất huyết xảy ra ở não, nó có thể gây ra đột quỵ xuất huyết não. Báo cáo năm 2017 ghi nhận rằng loại đột quỵ này có thể dẫn đến các biến chứng tim mạch như suy tim và rối loạn nhịp tim.

Triệu chứng cần chú ý

Các triệu chứng suy tim xuất hiện sớm thường có thể giống với dấu hiệu của các tình trạng khác, vì vậy điều quan trọng là phải chú ý đến bất kỳ biểu hiện nào cho thấy sức khỏe đang có vấn đề và trao đổi với bác sĩ sớm nhất có thể.

Các triệu chứng suy tim có thể nhận thấy rõ nhất là:

• Khó thở, đặc biệt khi:
  • Nằm xuống
  • Nằm phẳng (nằm thẳng lưng và không kê gối)
  • Nằm kê thêm gối
• Mệt mỏi
• Sưng ở bàn chân
• Ho, đôi khi có đờm lẫn máu
• Tăng cân đột ngột, không rõ nguyên nhân
• Chán ăn
• Đau ngực

Triệu chứng AML:

• Dễ bầm tím
• Chảy máu mũi
• Chảy máu nướu răng
• Mệt mỏi kéo dài
• Đau xương và khớp
• Sốt
• Dễ bị Nhiễm trùng

Khi nào cần đi khám ngay

Nếu đã được chẩn đoán mắc AML, bạn có thể được bác sĩ nhắc nhở về các triệu chứng cần chú ý hoặc các dấu hiệu cho thấy các biến chứng có thể sắp xảy ra, do chính căn bệnh ung thư hoặc do điều trị.

Mặc dù một số triệu chứng, chẳng hạn như mệt mỏi, có thể không phải là trường hợp cấp cứu y tế, nhưng bạn vẫn nên trao đổi với bác sĩ vì đó có thể là dấu hiệu của một vấn đề nghiêm trọng hơn.

Nếu gặp các triệu chứng sau đây, bạn cần tìm kiếm sự chăm sóc y tế ngay lập tức:

• Khó thở nghiêm trọng: Có thể báo hiệu suy tim đang tiến triển nặng hơn hoặc thuyên tắc phổi (cục máu đông trong phổi).
• Đau ngực: Có thể là dấu hiệu của bệnh tim mạch hoặc ung thư đang tiến triển.
• Sưng chân đột ngột hoặc tăng cân bất thường (trên 2,5 kg/tuần): Cả hai đều cho thấy có tình trạng tích dụ dịch do khả năng bơm máu của tim bị suy yếu hoặc các vấn đề với các cơ quan khác giúp cân bằng chất lỏng, chẳng hạn như thận hoặc gan.

Điều trị các vấn đề tim mạch khi mắc bệnh bạch cầu cấp dòng tuỷ (AML)

Khi mắc AML kèm theo cả các vấn đề tim mạch, bạn nên tìm đến một bác sĩ chuyên về cả ung thư và cả sức khỏe tim mạch. Họ có thể giúp bạn xây dựng kế hoạch điều trị để giảm nguy cơ gây hại cho tim khi điều trị ung thư.

Một điều đáng mừng là hầu hết các tác dụng phụ của hóa trị sẽ giảm bớt hoặc biến mất sau khi kết thúc liệu trình điều trị.

Trong các trường hợp suy tim nhẹ, bệnh nhân thường được khuyến nghị nên điều chỉnh lối sống trước hoặc trong quá trình hóa trị nhằm giảm thiểu tổn thương cho tim.

Những điều chỉnh có thể thực hiện là:

• Không hút thuốc
• Ăn uống cân bằng
• Tập thể dục đều đặn

Các trường hợp nặng hơn thường được điều trị bằng thuốc, chủ yếu là các loại thuốc hạ huyết áp giúp giảm áp lực cho tim.

Các loại thuốc được dùng phổ biến là:

• Thuốc chẹn beta (Beta-blocker)
• Thuốc ức chế men chuyển (ACi)
• Thuốc ức chế thụ thể angiotensin (ARBs)

Nghiên cứu năm 2019 cho thấy một số loại thuốc này có hiệu quả trong việc giảm tác dụng phụ của hóa trị gây suy yếu tim.

Các phương pháp khác để điều trị suy tim (do AML hoặc nguyên nhân khác) là:

• Thiết bị cấy dưới da: Giúp tăng cường khả năng bơm máu và duy trì nhịp tim ổn định.
• Ghép tim: Cần thiết trong các trường hợp suy tim nặng.

Kết luận

AML làm suy yếu hệ miễn dịch, khiến tim dễ bị nhiễm trùng. Ngoài ra, anthracycline, loại thuốc hóa trị được sử dụng phổ biến để điều trị AML, cũng có thể gây tổn thương tim.

Suy tim là biến chứng nghiêm trọng của AML, thường cần điều trị bằng thuốc và dùng thiết bị cấy dưới da để hỗ trợ chức năng tim.

Hãy tìm các bác sĩ chuyên về bệnh ung thư và cả bệnh tim mạch càng sớm càng tốt để có thể nhận được sự chăm sóc tốt nhất (vừa điều trị ung thư, vừa bảo vệ sức khỏe tim mạch).