Làm thế nào để ngăn ngừa viêm khớp ở bàn tay?

Viêm khớp là gì?

Viêm khớp không phải một căn bệnh cụ thể mà là một nhóm bệnh lý. Có 100 loại viêm khớp, mỗi loại có những biểu hiện, triệu chứng và cách điều trị khác nhau.

Triệu chứng viêm khớp ở bàn tay

Viêm khớp ở bàn tay có thể xảy ra ở cổ tay hoặc các khớp của ngón tay. Các triệu chứng thường gặp gồm có:

• Sưng khớp
• Đau
• Cứng khớp
• Giảm phạm vi chuyển động của khớp

Những triệu chứng này có thể xảy ra liên tục, kéo dài dai dẳng hoặc cũng có thể xảy ra theo đợt, mỗi đợt cách nhau vài ngày, vài tuần hoặc vài tháng. Theo thời gian, người bệnh sẽ bị đau mạn tính và việc thực hiện các hoạt động thường ngày sẽ trở nên khó khăn hơn.

Cấu tạo bàn tay

Xương bàn tay có cấu tạo rất phức tạp. Viêm khớp ở bàn tay có thể gây đau đớn hơn và ảnh hưởng nhiều đến khả năng cử động hơn so với viêm khớp ở các vị trí khác do bàn tay có cấu tạo phức tạp và số lượng khớp nhiều. Bàn tay và cổ tay được tạo nên bởi nhiều xương khác nhau. Khớp là nơi hai hoặc nhiều đầu xương tiếp xúc với nhau. Tất cả các ngón tay đều gồm có ba khớp, ngoại trừ ngón tay cái chỉ có hai khớp.

Các đầu xương trong khớp được bao phủ bởi sụn. Sụn giúp các đầu xương không bị cọ xát với nhau khi cử động. Bên trong mỗi khớp được bao phủ bởi một lớp màng mỏng gọi là bao hoạt dịch. Bộ phận này tiết ra chất dịch bôi trơn cho khớp.

Các xương trong khớp được hỗ trợ và kết nối với nhau bởi dây chằng. Dây chằng còn có chức năng giữ cho xương ở đúng vị trí. Gân là một cấu trúc mô liên kết khác trong khớp. Gân kết nối cơ với xương, nhờ đó mà cơ có thể di chuyển xương. Viêm khớp ở bàn tay thường ảnh hưởng đến những bộ phận quan trọng này.

Các loại viêm khớp ở bàn tay

Có nhiều loại viêm khớp có thể xảy ra ở bàn tay.

Thoái hóa khớp

Thoái hóa khớp (osteoarthritis) là loại viêm khớp phổ biến nhất. Đây là một tình trạng mạn tính xảy ra do sụn ở các đầu xương bị hao mòn theo thời gian. Khi không còn sụn, các đầu xương trong khớp sẽ cọ sát với nhau khi cử động. Các triệu chứng phổ biến của thoái hóa khớp gồm có cứng, đau và giảm khả năng cử động khớp.

Viêm khớp dạng thấp

Hệ miễn dịch là hệ thống có chức năng bảo vệ cơ thể khỏi nhiễm trùng. Tuy nhiên, đôi khi, hệ miễn dịch lại nhầm lẫn các mô của chính cơ thể là mối nguy hại và tấn công, điều này dẫn đến các bệnh tự miễn. Viêm khớp dạng thấp (rheumatoid arthritis) là một bệnh tự miễn ảnh hưởng đến khớp, xảy ra do hệ miễn dịch tấn công màng hoạt dịch của khớp. Điều này gây viêm ở khớp và dẫn đến các triệu chứng như:

• Đau
• Sưng tấy
• Cứng khớp
• Giảm khả năng cử động khớp

Bệnh viêm khớp dạng thấp thường xảy ra ở khớp cổ tay và ngón tay. Không chỉ gây khó khăn cho việc cử động bàn tay, viêm khớp dạng thấp còn có thể gây biến dạng nếu như không được điều trị.

Viêm khớp thiếu niên

Nhiều người cho rằng bệnh viêm khớp chỉ xảy ra ở người lớn tuổi nhưng trên thực tế, viêm khớp có thể xảy ra ở bất kỳ độ tuổi nào. Viêm khớp thiếu niên là bệnh viêm khớp xảy ra trước 16 tuổi.

Có nhiều loại viêm khớp thiếu niên. Giống như viêm khớp ở người lớn, viêm khớp thiếu niên cũng có thể xảy ra ở bàn tay và cổ tay, gây đau đớn và sưng khớp. Các chấn thương ở bàn tay hoặc cổ tay như gãy xương, đứt dây chằng hoặc gân cũng có thể dẫn đến viêm khớp. Mặc dù các chấn thương này sẽ lành sau một thời gian nhưng các cấu trúc trong khớp sẽ trở nên suy yếu và và làm tăng nguy cơ viêm khớp trong tương lai.

Cách phòng ngừa viêm khớp

Không có phương pháp nào có thể chữa trị khỏi hoàn toàn bệnh viêm khớp. Trên thực tế, hầu hết các phương pháp điều trị đều nhằm mục đích phòng ngừa và ngăn tình trạng viêm khớp tiến triển. Một số yếu tố có thể làm tăng nguy cơ viêm khớp gồm có di truyền, tiền sử gia đình và giới tính (phụ nữ có nguy cơ bị viêm khớp cao hơn nam giới).

Cũng không có cách nào có thể ngăn ngừa viêm khớp một cách tuyệt đối. Tuy nhiên, bạn có thể giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh bằng cách:

• Duy trì cân nặng khỏe mạnh. Điều này sẽ giúp giảm áp lực lên các khớp và giảm nguy cơ bị viêm.
• Không hút thuốc. Điều này có thể làm giảm giảm nguy cơ viêm khớp dạng thấp.
• Cố gắng tránh chấn thương khi chơi thể thao hoặc thực hiện các hoạt động thể chất.
• Sử dụng dụng cụ bảo hộ và các biện pháp an toàn khi đẩy, kéo hoặc nâng vật nặng để tránh chấn thương khớp.
• Nếu công việc phải đánh máy nhiều, hãy sử dụng bàn phím đặc biệt và miếng lót cổ tay.

Cử động bàn tay và ngón tay thường xuyên sẽ giúp giữ cho dây chằng và gân linh hoạt, đồng thời tăng cường chức năng của hoạt dịch. Bạn có thể thực hiện các bài tập cho cổ tay và bàn tay để tăng sức mạnh của cơ và giảm đau cứng khớp.

Duy trì thói quen tập thể dục đồng thời thực hiện các biện pháp phòng ngừa chấn thương khi tập luyện là điều rất quan trọng để ngăn ngừa viêm khớp. Điều này còn rất có lợi cho sức khỏe tổng thể.

Chẩn đoán viêm khớp ở bàn tay

Bạn nên đi khám khi nhận thấy bất kỳ triệu chứng bất thường nào ở các khớp bàn tay.

Bác sĩ sẽ kiểm tra bàn tay và cổ tay xem có bị sưng tấy, đau và biến dạng hay không. Bạn sẽ được yêu cầu cử động bàn tay và cổ tay để bác sĩ đánh giá phạm vi chuyển động của khớp.

Sau đó, bác sĩ sẽ hỏi về bệnh sử cá nhân và gia đình, các hoạt động hàng ngày cũng như công việc. Tiếp theo, bạn sẽ phải làm xét nghiệm máu, chụp X-quang và các phương pháp chẩn đoán hình ảnh khác để đánh giá mức độ viêm và tổn thương ở khớp.

Điều trị viêm khớp ở bàn tay

Viêm khớp gây ảnh hưởng đến khả năng vận động và việc phát hiện sớm là điều rất quan trọng. Việc điều trị tùy thuộc vào loại viêm khớp. Có nhiều loại thuốc giúp giảm đau và viêm, gồm có các thuốc chống viêm không steroid (NSAID), chẳng hạn như ibuprofen hoặc indomethacin. Những người bị viêm khớp dạng thấp cần dùng các loại thuốc ức chế phản ứng miễn dịch để giảm tình trạng viêm.

Những trường hợp nghiêm trọng cần phải phẫu thuật để sửa hoặc thay khớp bị hỏng bằng khớp nhân tạo.

Duy trì hoạt động thể chất, ăn uống lành mạnh, đủ chất và ngủ đủ giấc là những cách đơn giản để kiểm soát bệnh viêm khớp. Hãy nghỉ ngơi thường xuyên khi thực hiện các hoạt động nặng hoặc gồm có chuyển động khớp lặp đi lặp lại. Bạn nên tự mình theo dõi để xác định các hoạt động khiến cho triệu chứng viêm khớp tái phát và tìm ra cách hiệu quả nhất để kiểm soát cơn đau.

Bạn có thể thử sử dụng các dụng cụ hỗ trợ khi thực hiện một số công việc hàng ngày để giảm áp lực lên các khớp bàn tay, ví dụ như dụng cụ mở nắp chai lọ và cây lấy đồ trên cao.

Tóm tắt bài viết

Viêm khớp có thể xảy ra ở bất cứ khớp nào trên cơ thể, bao gồm cả các khớp ở bàn tay và cổ tay. Có nhiều loại viêm khớp có thể xảy ra ở bàn tay như viêm khớp dạng thấp, thoái hóa khớp và viêm khớp thiếu niên. Mỗi loại có những triệu chứng và cách điều trị khác nhau. Điều quan trọng là phải đi khám ngay khi nhận thấy các triệu chứng viêm khớp ở ban tay. Điều trị sớm sẽ giúp ngăn khớp bị hỏng vĩnh viễn và duy trì khả năng cử động.