Kỹ năng phối hợp tay mắt - Bộ y tế 2017

I. ĐỊNH NGHĨA

Kỹ năng phối hợp tay mắt: là một kỹ năng trong lĩnh vực hoạt động trị liệu, sử dụng các hoạt động đặc hiệu/phương pháp đặc hiệu để phát triển, cải thiện và/hoặc phục hồi khả năng sử dụng tay.

II. CHỈ ĐỊNH

Trẻ có bất kỳ giảm chức năng, mất chức năng hoặc rối loạn chức năng về vận động và tinh thần dẫn đến tình trạng khó khăn trong việc thực hiện các nhu cầu của cuộc sống:

•  Bại não
•  Bại liệt
•  Chậm phát triển trí tuệ
•  Tự kỉ
•  Các dạng tàn tật khác

III. CHUẨN BỊ

1. Người thực hiện

• Bác sĩ/Kỹ thuật viên phục hồi chức năng, người đã được đào tạo chuyên khoa

2. Phương tiện

• Bộ dụng cụ tập phối hợp Tay-Mắt

3. Bệnh Nhi: Tỉnh táo và không trong giai đoạn ốm sốt

4. Hồ sơ bệnh án: có chỉ định của bác sĩ khám

IV. CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH

Mục đích: Trẻ có thể thực hiện kỹ năng vận động tinh của bàn tay.

1. Kiểm tra hồ sơ đối chiếu chỉ định và tên trẻ

2. Kiểm tra người bệnh: Đúng tên trẻ và chỉ định

3. Tư thế bệnh Nhi

- Tư thế ngồi trên ghế

•  Trẻ ngồi trên ghế lưng thẳng (người hơi đưa ra trước)
•  Háng gập gần 90 độ
•  Hai chân đặt vuông góc tại khớp gốc (gót chân hơi đưa vào trong so với khớp gối)
•  Bàn chân đặt chắc chắn xuống sàn (hơi gập mu bàn chân)
•  Đầu ở vị trí trung gian (nếu cần có thể cho thêm bộ phận nâng giữ đầu cổ)
•  Hai tay đặt trên bàn.

- Tư thế ngồi duỗi thẳng hai chân dưới sàn:

•  Trẻ ngồi trên sàn, lưng thẳng (người hơi đưa ra trước)
•  Háng gập gần 900
•  Hai chân duỗi thẳng
• Đầu ở vị trí trung gian (nếu cần có thể cho thêm bộ phận nâng giữ đầu cổ)
•  Hai tay đặt trên bàn

- Nếu trẻ chưa tự ngồi: Tốt nhất cho trẻ ngồi vào ghế đặc biệt hoặc ghế góc.

4. Thực hiện kỹ thuật

- Bước 1: Kỹ thuật viên ngồi sau trẻ, dùng tay giữ 2 vai trẻ để giúp trẻ đưa 2 tay vào giữa.

- Bước 2: Dùng 2 tay của mình cầm vào cẳng tay trẻ giúp trẻ dùng hai tay để: vỗ tay, đưa vật từ tay này sang tay khác, kéo các vật rời ra, xoay nắp lọ, xâu chuỗi hạt dài, mở cúc áo to.... Yêu cầu trẻ phối hợp tay - mắt

- Bước 3: Để trẻ quay người với tay qua đường trung gian bằng 2 tay.

- Chú ý:

•  Chỉ dẫn bằng lời và làm mẫu cho trẻ động tác bạn yêu cầu trẻ tập
•  Yêu cầu trẻ nhìn vào tay, đồ vật
•  Khi trẻ đã tiến bộ hơn thì giảm bớt sự trợ giúp
•  Khen ngợi kịp thời sau mỗi động tác tốt
•  Nếu chưa làm đúng thì phải nói và làm mẫu cho trẻ hiểu
•  Trong khi tập tay này thì tay kia của trẻ phải đặt trên mặt bàn.
•  Luôn luôn chỉnh lại tư thế ngồi đúng cho trẻ.
•  Để trẻ giữ vật ở trong tay mình một cách chắc chắn sẽ giúp cho trẻ phát triển cảm giác bằng lòng bàn tay (hình dáng, độ nhẵn, nóng lạnh, mềm cứng...) chuyển về não à não phản hồi xung điện về lòng bàn tay à hình thành phản xạ cầm nắm (nhận thức của não về việc cầm nắm và cảm giác của tay về đồ vật).
•  Khi trẻ đã nhặt được các đồ vật gần, hãy để đồ vật xa dần để kích thích phản xạ với-cầm của trẻ.