Chứng Bẹt Đầu (Chứng Đầu Lép) Ở Trẻ

Chứng bẹt đầu (Plagiocephaly) là gì?

Chứng bẹt đầu là một tình trạng khiến đầu của một đứa trẻ có một chỗ bị lép (hội chứng đầu lép) hoặc bị biến dạng. Tình trạng này xảy ra khi đầu trẻ có một chỗ phẳng do áp lực lên vùng đó. Trẻ sơ sinh dễ bị tổn thương vì hộp sọ của chúng khá mềm khi mới được sinh ra. Tình trạng này thường xảy ra khi trẻ thường xuyên nằm một tư thế và gây áp lực lên một phần của hộp sọ. Bởi vì trẻ sơ sinh dành rất nhiều thời gian nằm ngửa, chúng có thể bị lép tại vị trí đầu ép vào nệm.

Từ đầu những năm 1990, các bậc phụ huynh được yêu cầu cho trẻ sơ sinh ngủ ở tư thế nằm ngửa để giảm nguy cơ đột tử ở trẻ sơ sinh (SIDS). Mặc dù lời khuyên này đã cứu sống hàng ngàn trẻ sơ sinh, nhưng các chuyên gia đã nhận thấy sự gia tăng số trẻ bị bẹp đầu lên gấp năm lần. (Xem nội dung dưới đây để biết các bí quyết để điều chỉnh tư thế ngủ của bé để tránh cả SIDS lẫn chứng bẹt đầu.)

Một trường hợp hiếm hơn, trẻ sơ sinh bị bẹt đầu khi chuyển động trong tử cung bị hạn chế vì một số lý do - ví dụ như mẹ của chúng đang mang đa thai. Nó cũng có thể xảy ra đối với những đứa trẻ sơ sinh bị lèn dưới xương sườn của mẹ. Một loại bẹt đầu khác là tật hẹp sọ (craniosynostosis), một dị tật bẩm sinh xảy ra khi các đường khớp sọ dính với nhau sớm (đóng thóp sớm). Trẻ sinh ra với tật hẹp sọ cần được phẫu thuật để não của chúng phát triển tốt.

Các dấu hiệu của chứng bẹt đầu: Nhiều trẻ sinh thường được sinh ra với một đầu có hình dạng kỳ quặc, bị gây ra bởi áp lực khi đi qua âm đạo. Tình trạng này thường tự biến mất trong khoảng 6 tuần. Nhưng nếu đầu của bé chưa trở nên tròn khi được 6 tuần tuổi - hoặc nếu bạn nhận thấy con bạn có một chỗ phẳng trên hộp sọ sau 6 tuần tuổi - có thể đó là bẹt đầu.

Chứng bẹt đầu thường xuất hiện nhiều nhất ở những bé “ngủ ngon”, trẻ sơ sinh có đầu lớn bất thường và trẻ sinh sớm và có cơ bắp yếu. Trẻ sơ sinh bị vẹo cổ cũng có thể xuất hiện một chỗ lép trên hộp sọ của chúng vì chúng thường ngủ với đầu quay sang một bên. Vẹo cổ xảy ra khi một cơ siết chặt hoặc rút lại ở một bên cổ, làm cho cằm nghiêng về phía bên kia. Trẻ sinh sớm rất dễ bị vẹo cổ.

Khi nào cần lo lắng về một chỗ bẹt trên đầu của bé?

Hộp sọ của mọi người đều có một chút bất đối xứng. Và trong nhiều trường hợp, một chỗ phẳng trên đầu của một đứa bé sẽ trở nên tròn khi bé được khoảng 6 tháng tuổi, khi bé bắt đầu bò và ngồi dậy. Tuy nhiên, nếu bạn vẫn thấy đầu bé bị bẹt sau 6 tháng tuổi, đừng chần chừ mà hãy nói chuyện với bác sĩ về nó ngay.

Hộp sọ của bé càng ngày càng cứng dần khi bé phát triển. Vì vậy, nếu bạn cần phải thực hiện các bước để điều chỉnh tình trạng này, con bạn càng nhỏ, thì việc này càng dễ dàng. Bác sĩ của con bạn có thể giới thiệu bạn đến một chuyên gia, chẳng hạn như bác sĩ phẫu thuật thẩm mỹ nhi khoa hoặc bác sĩ phẫu thuật thần kinh để chẩn đoán và điều trị.

Lời khuyên: Nếu bạn nhận thấy một chỗ phẳng trên đầu của bé từ sớm, bạn có thể muốn chụp hình đầu của bé từ bên trên mỗi tháng. Sau đó, bạn có thể thấy liệu chỗ lép có được cải thiện theo thời gian hay không. Những hình ảnh này cũng có thể hữu ích cho các bác sĩ của con bạn.

Phương pháp điều trị chứng bẹt đầu. Nếu bác sĩ xác định rằng con của bạn bị bẹt đầu, các khuyến cáo được đưa ra sẽ phụ thuộc vào tuổi của bé và mức độ nghiêm trọng của tình trạng này.

Nếu con bạn còn nhỏ và tình trạng bẹt đầu là nhẹ, có lẽ bác sĩ sẽ khuyên bạn nên áp dụng phương pháp điều chỉnh vị trí, một sự kết hợp của các biện pháp đơn giản được thiết kế để giúp đầu của bé tròn ra. Trong những trường hợp nặng, phương pháp chỉnh hình sọ (sử dụng mũ bảo hiểm để thay đổi hình dạng đầu) có thể được yêu cầu. Hãy đọc tiếp để tìm hiểu thêm về các liệu pháp này.

Điều chỉnh vị trí

Điều trị bằng phương pháp điều chỉnh vị trí. Liệu pháp điều chỉnh vị trí bao gồm việc thường xuyên thay đổi vị trí của em bé để tránh gây áp lực lên vùng lép của đầu. (Trẻ sơ sinh có xu hướng nằm ổn định ở một tư thế thoải mái trong cũi và ghế dành cho trẻ sơ sinh) Dưới đây là những ý tưởng để thay đổi vị trí của bé trong các hoạt động hàng ngày và tăng cường cơ cổ:

• Giường ngủ và giấc ngủ: Thay đổi hướng quay đầu của bé khi bạn cho bé ngủ. Để khuyến khích điều này, đặt bé nằm xuống với đầu quay về một hướng khác nhau của nôi mỗi khi bé ngủ. Nếu nôi của bé quay vào tường, bé sẽ quay đầu nhìn ra phòng một cách tự nhiên. (Hoặc bạn có thể treo một chiếc điện thoại di động bên ngoài để thu hút sự chú ý của bé.) Thay đổi hướng quay đầu của bé và bé sẽ thay đổi phần đầu bị ép vào nệm.

Chú ý: Không sử dụng khăn hoặc dụng cụ định vị trong nôi để giữ đầu bé quay sang một bên. Điều này làm tăng nguy cơ SIDS và ngạt thở.

• Thời gian cho ăn: Đổi bên bất cứ khi nào bạn cho bé bú bình. (Bạn sẽ tự động làm việc này khi bạn cho con bú sữa mẹ.) Điều chỉnh vị trí của con bạn khi cho ăn giúp tránh áp lực lên chỗ lép.
• Thời gian ngồi: Tránh để bé trong ghế xe hơi, ghế dành cho trẻ sơ sinh hoặc nơi khác mà đầu của bé có thể nằm một chỗ trong thời gian dài.
• Thời gian nằm sấp: Khi bé thức, thời gian nằm sấp được giám sát là điều cần thiết cho sự phát triển kỹ năng vận động. Thời gian nằm sấp cũng giúp ngăn ngừa chứng bẹt đầu bằng cách tăng cường cơ cổ của bé. Cơ cổ mạnh hơn cho phép trẻ xoay đầu trong lúc ngủ vì vậy bé không phải luôn nằm ở một vị trí.

Để đảm bảo rằng con bạn thích nằm sấp, hãy nắm bắt cơ hội cho bé nằm sấp khi bé không ngủ ngay từ những ngày đầu khi mới được sinh ra. Trẻ sơ sinh không quen nằm sấp ngay từ đầu có thể phải được dỗ dành để làm điều này, bắt đầu với một hoặc hai phút một lần.

• Vật lý trị liệu: Bác sĩ cũng có thể đề nghị các bài tập vật lý trị liệu hàng ngày để giúp tăng phạm vi chuyển động cổ của bé. Những điều này phải được thực hiện nhẹ nhàng nhưng nhất quán.

Liệu pháp chỉnh hình sọ

Nếu những biện pháp này không thành công, bước tiếp theo là xem xét liệu pháp chỉnh hình sọ.

Liệu pháp chỉnh hình sọ bằng mũ bảo hiểm hoặc băng đầu. Trẻ sơ sinh bị chứng bẹt đầu nghiêm trọng thường mang mũ bảo hiểm hoặc băng đầu (gọi là chỉnh hình sọ) khoảng 23 giờ một ngày để điều chỉnh hình dạng đầu. Phương pháp điều trị này thường kéo dài từ hai đến sáu tháng, tùy thuộc vào thời điểm bạn bắt đầu và mức độ nghiêm trọng của vấn đề. Liệu pháp mũ bảo hiểm luôn được phối hợp với vật lý trị liệu để đạt được kết quả tốt nhất. Nó thành công nhất khi bắt đầu khi trẻ được khoảng 6 tháng tuổi. Một số chuyên gia cho rằng chiếc mũ này sẽ giúp ích rất ít sau 12 tháng tuổi vì hộp sọ chống lại sự tái tạo lại khi xương dày lên. Nếu con bạn cần liệu pháp chỉnh hình sọ, bác sĩ có thể khuyên bạn nên đội mũ bảo hiểm hoặc băng đầu cho bé và cho bạn biết bạn có thể thực hiện điều này ở đâu. Bạn sẽ cần phải có một hình ảnh 3-D chụp đầu của con bạn để thiết bị có thể được chỉnh cho phù hợp. Mũ bảo hiểm và băng đầu này nhẹ, và hầu hết trẻ sơ sinh đều nhanh chóng quen với việc sử dụng nó.

Phương pháp điều trị này có thể tốn đến 4.000 USD. Một số công ty bảo hiểm sẽ chi trả cho nó, nhưng một số công ty khác xem nó là thẩm mỹ hoặc thử nghiệm và sẽ không chi trả. Tuy nhiên, nhiều bậc phụ huynh đã kháng cáo thành công khi công ty bảo hiểm của họ từ chối và cuối cùng đã nhận được thanh toán. Tỷ lệ thành công của loại trị liệu này là cao nếu được bắt đầu sớm (khoảng 6 tháng tuổi). Nếu bạn bắt đầu muộn, hộp sọ của bé có thể không trở nên đối xứng hoàn hảo. Hãy nhớ rằng một số bất đối xứng là bình thường. Và khi tóc của bé phát triển, có thể nó sẽ che giấu phần còn lại.

>>> Tham khảo thêm: Hội Chứng Đầu Phẳng Ở Trẻ Sơ Sinh