Ứng dụng baloon tự tạo trong siêu âm nội soi chẩn đoán u dưới niêm mạc và đánh giá giai đoạn ung thư sớm ở thực quản - bệnh viện 103

1. Chỉ định kỹ thuật

Các bệnh nhân tổn thương niêm mạc (ung thư giai đoạn sớm) hoặc u dưới niêm mạc thực quản, dạ dày cần được tiến hành siêu âm nội soi để xác định bản chất và đánh giá giai đoạn nếu là các tổn thương ung thư.

2. Chống chỉ định

Không có chống chỉ định tuyệt đối, tuy nhiên thăm dò này có thể gây nguy hiểm trong một số tình huống:

• Nghi ngờ có thủng tạng rỗng.
• Các bệnh tim phổi cấp tính mà không đáp ứng với thuốc.
• Phình động mạch chủ ngực.
• Hẹp thực quản đoạn cổ.
• Bệnh nhân không hợp tác.

3. Chuẩn bị bệnh nhân

Bệnh nhân được giải thích rõ về yêu cầu kỹ thuật, động viên tinh thần,  ngủ sớm qua đêm, nhịn ăn sáng và nên nhịn đủ 8 tiếng.

Phương tiện cần cho kỹ thuật:

• Máy nội soi tiêu hóa của Olympus đặt tại trung tâm ung bướu – Bệnh viện 103.
• Đầu dò siêu âm miniprobe.
• Balloon tự tạo bằng bao cao su.

Chuẩn bị bệnh nhân: giống như chuẩn bị bệnh nhân soi dạ dày thông thường, chú ý làm sạch bọt trong dạ dày bằng cho uống 50ml Simethicon 15% 30 phút trước khi soi.

4. Tiến hành kỹ thuật

4.1. Bước 1

Chuẩn bị bệnh nhân

Bệnh nhân được đặt nằm trên bàn soi dạ dày, tư thế nghiêng trái 900, gây tê họng bằng xylocain dạng xịt, đối với các bệnh nhân quá kích thích có thể tiền mê để tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình thủ thuật.

Thuốc được sử dụng trong tiền mê có thể là midazolam, propofol, fentanyl…Bệnh nhân sau đó được nội soi đánh giá sơ bộ tổn thương.

4.2. Bước 2

Chuẩn bị ballooncho quá trình siêu âm nội soi.

Phần đầu bao cao su sau khi đã cắt ngắn còn 7cm, được cố định vào đầu ống soi sao cho ballon nhô ra cách đầu ống soi khoảng 3cm.

Chú ý ở đây chúng tôi sử dụng loại bao cao su trong, nhẵn, không màu, và vị trí buộc cũng như vừa nêu trên để thuận tiện cho quá trình đưa qua họng và đảm bảo trường quan sát đủ rộng để đưa đầu dò vào trong balloon. Thử test để đảm bảo balloon tự tạo không bị thủng. Hút hết hơi trong balloon.

4.3. Bước 3:

Đánh giá tổn thương qua đầu dò siêu âm miniprobe.

Sau khi đưa ống soi vào đường tiêu hóa, chúng tôi cho đầu ống soi đi qua cơ thắt tâm vị, vào phình vị lớn dạ dày. Tại đây chúng tôi đuổi sạch khí trong balloon bằng cách bơm nước qua kênh sinh thiết và hút sạch nước nhiều lần nhằm loại bỏ không khí còn sót lại trong balloon.

Sau khi đã tiếp cận tổn thương chúng tôi tiến hành bơm nước vào trong balloon để tạo ra môi trường truyền âm, lượng nước bơm vào thường là khoảng 10-15ml và có thể thay đổi tùy theo vị trí khảo sát. Đưa đầu dò miniprobe qua kênh sinh thiết của ống soi, tiếp cận và đánh giá tổn thương. Đầu dò phải đặt ở chính giữa của thực quản, với mục đích đạt được hình ảnh vuông góc với các lớp của thành thực quản.

5. Tai biến, biến chứng và cách xử trí

• Rất ít gặp các tai biến biến chứng như phương pháp sử dụng nước bơm trực tiếp vào lòng ống tiêu hóa.
• Thông thường, bệnh nhân chỉ có cảm giác tức vùng ngực, do balloon chứa nước gây chèn ép (khi chúng ta bơm nhiều nước vào balloon).

6. Tóm tắt kết quả đã làm được

Từ tháng 2/2014 đến nay chúng tôi đã thực hiện kỹ thuật siêu âm nội soi sử dụng balloon tự tạo để đánh giá tổn thương thực quản cho  12 bệnh nhân. Kết quả sơ bộ như sau :

• Ung thư thực quản : 8 bệnh nhân, trong đó có 6 bệnh nhân giai đoạn T3, 1 bệnh nhân T4.
• U dưới niêm mạc thực quản : 4 bệnh nhân. Chủ yếu là u cơ trơn.
• Không có tai biến, biến chứng xảy ra.

Nguồn: Bệnh viện 103