Tiền Sử Bệnh Tật Là Gì? Vì Sao Nó Quan Trọng?

Tiền sử và bệnh sử đầy đủ bao gồm cả lịch sử sức khỏe của cá nhân lẫn các thành viên có quan hệ gần gũi trong gia đình.

• Tiền sử bệnh cá nhân: Bao gồm thông tin chi tiết về tất cả những vấn đề sức khỏe mà bạn từng gặp phải.
• Lịch sử sức khỏe gia đình: Kê khai chi tiết về các vấn đề sức khỏe mà người thân của bạn gặp phải trong suốt cuộc đời họ.

Thông tin tiền sử và bệnh sử cung cấp cho bác sĩ tất cả các manh mối quan trọng để chẩn đoán tình trạng sức khỏe của bạn, bởi vì nhiều căn bệnh có tính di truyền giữa các thành viên trong các gia đình. Lịch sử y tế cũng giúp bác sĩ dự đoán những vấn đề sức khỏe mà bạn có thể gặp trong tương lai. Ví dụ, nếu bác sĩ biết được cả bố và mẹ của bạn đều mắc bệnh tim, họ sẽ tập trung vào sức khỏe tim khi thăm khám định kỳ, dù bạn vẫn còn trẻ tuổi hơn nhiều so với những bệnh nhân khác nhưng không có tiền sử gia đình mắc bệnh tim.

Một số căn bệnh cần biết trong tiền sử bệnh tật và sức khỏe gia đình phổ biến là:

• Ung thư;
• Bệnh tim;
• Bệnh tiểu đường;
• Huyết áp cao;
• Cholesterol cao;
• Đột quỵ.

Nếu có thể, mọi người trưởng thành nên biết lịch sử sức khỏe của gia đình mình. Hầu hết chúng ta không nắm rõ thông tin quan trọng về những tình trạng y tế có thể ảnh hưởng đến các thành viên trong gia đình. Ngay cả khi đã biết, bạn cũng cần kiểm tra lại những thông tin này. Tìm hiểu nhiều hơn về tiền sử bệnh tật của càng nhiều người thân càng tốt, đừng quên cả anh chị em cùng cha/mẹ khác mẹ/cha.

Bạn không cần tìm hiểu tiền sử và bệnh sử của những người thân quen nhưng không phải là “ruột thịt”, chẳng hạn như:

• Vợ hoặc chồng của bạn;
• Con nuôi hoặc cha mẹ / anh chị em nuôi;
• Con riêng của vợ hoặc chồng;
• Anh chị em là con ruột của cha dượng hoặc mẹ kế;
• Anh chị em dâu / rể.

3.1. Đối với người lớn

Hãy kê khai đầy đủ thông tin như được hướng dẫn. Bạn cũng có thể thêm vào bất cứ thông tin nào mình nhớ dù không được yêu cầu trong mẫu đơn. Để tránh quên hoặc bỏ sót thông tin, bạn nên chủ động ghi lại những căn bệnh hoặc tình trạng y tế ngay tại thời điểm mắc phải và lưu lại. Sau đó, chia sẻ thông tin này với anh chị em và con cháu của bạn trong những dịp thích hợp. Nhờ đó mỗi thế hệ sau sẽ có đầy đủ thông tin về tiền sử và bệnh sử của gia đình.

3.2. Đối với người trẻ

Để bắt đầu, hãy gọi điện hoặc hỏi trực tiếp người thân về lịch sử sức khỏe của gia đình. Nên nói rõ mục đích thu thập chi tiết tiền sử bệnh là để giúp bạn và các thành viên khác trong nhà được khỏe mạnh. Bạn cũng có thể chủ động chia sẻ những thông tin liên quan mà mình đã tìm hiểu, từ đó giúp mọi người đều biết được tầm quan trọng của tiền sử và bệnh sử.

Khi hỏi về các tình trạng sức khỏe mãn tính (đang diễn ra), nên có được thông tin người thân bắt đầu mắc bệnh đó vào năm bao nhiêu tuổi. Đừng quên hỏi về tiền sử và bệnh sử của những người thân ruột thịt đã qua đời. Nếu có giấy chứng tử hoặc hồ sơ bệnh án, bạn có thể tìm hiểu nguyên nhân cái chết và xem họ hưởng thọ bao nhiêu tuổi.

3.3. Đối với người được nhận nuôi

Nếu là con nuôi trong gia đình, bạn có thể không biết gì về lịch sử sức khỏe cha mẹ ruột của mình. Đây là một trường hợp đặc biệt, khi bạn không nắm được nguy cơ mắc bệnh tim, ung thư hoặc các bệnh khác có tính di truyền mà mình có thể mắc trong tương lai.

Các quy tắc có thể khác nhau ở mỗi nơi, nhưng hầu hết những người được nhận nuôi đều biết được thông tin chi tiết về cha mẹ ruột của mình sau khi trưởng thành. Nếu thật sự cần thiết, bạn có thể tìm thông tin này ở nơi trước đây bố mẹ nuôi đã nhận mình.

Khi đã có được lịch sử y tế đầy đủ của bản thân và gia đình, bạn có thể đưa ra những quyết định rất quan trọng cho chính cuộc đời mình. Ví dụ, nếu biết được rằng gia đình có tiền sử mắc bệnh tim, bạn có thể bắt đầu thay đổi lối sống để giảm nguy cơ của bản thân, chẳng hạn như bỏ hút thuốc lá, giảm cân hoặc tập thể dục nhiều hơn.

Bác sĩ cũng sử dụng thông tin tiền sử bệnh trong các xét nghiệm sàng lọc, chẳng hạn như ung thư, để chẩn đoán sớm và điều trị bệnh đúng cách. Trong hầu hết các trường hợp, việc chẩn đoán và phát hiện sớm bệnh tật có vai trò rất quan trọng. Chẳng hạn, nếu phát hiện và điều trị sớm ung thư phổi ngay từ giai đoạn IA thì tỷ lệ sống sẽ tăng lên rõ rệt. Còn với tiểu đường, phát hiện sớm có thể tránh được các biến chứng nguy hiểm ở thận, mắt, mạch máu và bàn chân - một biến chứng gây tàn phế và thậm chí là dẫn đến tử vong.

Lịch sử y tế thật sự giúp bác sĩ và cả chính bạn kiểm soát tốt hơn sức khỏe của mình. Hiện nay, đa phần các bệnh viện hiện đại trên thế giới đều có dịch vụ kiểm tra sức khỏe tổng quát định kỳ để được đánh giá nguy cơ từ tiền sử bệnh tật và theo dõi tình trạng sức khỏe cho mọi lứa tuổi.

Ngoài xem xét tiền sử và bệnh sử, những khám nghiệm lâm sàng và xét nghiệm cận lâm sàng tiến hành khi khám sức khỏe định kỳ còn giúp:

• Chẩn đoán sớm những bệnh nan y, từ đó có chiến lược điều trị kịp thời;
• Hướng dẫn bệnh nhân thay đổi lối sống và chế độ ăn thích hợp cho từng loại bệnh;
• Chụp X-quang phổi nhằm phát hiện sớm ung thư phổi ở nam giới trên 40 tuổi, hoặc lao phổi ở người làm việc trong môi trường ẩm thấp;
• Thử đường huyết để phát hiện sớm tiểu đường ở người béo phì, tuổi trên 40;
• Nội soi cổ tử cung để tầm soát ung thư phụ khoa ở phụ nữ trên 40 tuổi, sinh đẻ nhiều, có tiền căn viêm nhiễm;
• Siêu âm tuyến vú định để phát hiện bệnh sớm ung thư vú ở những phụ nữ độc thân trên 40 tuổi, tăng khả năng chữa lành.