Những điều bệnh nhân ghép thận cần biết - Bệnh viện 108

Sau khi ghép tạng nói chung và ghép thận nói riêng, cơ thể sẽ có phản ứng thải bỏ mô ghép. Do đó, người bệnh sau khi được ghép tạng thường phải dùng thuốc chống thải ghép. Ngoài ra, chế độ kiểm tra sức khỏe định kỳ cũng như chế độ dinh dưỡng và sinh hoạt là những biện pháp cực kỳ quan trọng đối với bệnh nhân sau ghép tạng.

Các bước chuẩn bị:

Người cho:

• Phải có nhóm máu phù hợp, không có bệnh lây truyền, bệnh hệ thống, bệnh ung thư… hai thận phải có chức năng tốt và giải phẫu bình thường.
• Về miễn dịch học và các xét nghiệm cho phép ghép về tương hợp mô (tương hợp về hệ thống DLA, thử chéo, tiền mẫn cảm).
• Với người cho sống phải làm test tâm lý để họ tự nguyện dù là có quan hệ huyết thống.
• Với người cho là chết thì cũng phải được tự nguyện hoặc gia đình họ chấp nhận.
• Ở nhiều nước trên thế giới đã làm thẻ cho phủ tạng tự nguyện để khi chết não có thể xin phủ tạng mà không phải xin ý kiến người thân nữa.

Người nhận:

• Được chỉ định cho tất cả các bệnh nhân suy thận mạn giai đoạn cuối hoặc mất thận phải chạy thận nhân tạo hoặc lọc màng bụng chu kỳ.
• Tuổi từ 6 tháng đến 64 tuổi – cá biệt có thể cao hơn 70 tuổi.

Chống chỉ định:

• Bệnh lý ác tính, suy tim không hồi phục, suy hô hấp mạn tính
• Bệnh gan đang phát triển, bệnh mạch máu (mạch vành, mạch não hoặc ngoại biên), dị dạng đường tiết niệu bẩm sinh nặng
• Nhiễm khuẩn mạn tính không đáp ứng với điều trị, người nhiễm HIV/AIDS
• Rối loạn đông máu nặng, bệnh tâm thần, nghiện rượu nặng… 

Sau khi ghép thận:

• Triệu chứng lâm sàng và chức năng phản ứng thải bỏ mô ghép thay đổi tuỳ thuộc vào cơ quan ghép.
• Bệnh nhân thường có sốt và mệt mỏi.
• Cơ quan ghép thường bị phù nề và mất trương lực.
• Để đánh giá tình trạng phản ứng thì cần làm các xét nghiệm hoá sinh và chức năng. Qua đó sẽ chẩn đoán phân biệt giữa phản ứng thải bỏ và nhiễm trùng. 

Điều trị:

• Các steroid có hiệu quả nhanh chóng và rõ rệt trong việc làm giảm phản ứng thải bỏ (tới 60 – 70% các trường hợp ở giai đoạn thải bỏ cấp). 
• Có thể phối hợp các steroid với globulin kháng lympho bào
• Việc điều trị các cơn thải bỏ cấp thường có kết quả. 
• Việc ngăn ngừa thải ghép mạn ở tất cả bệnh nhân được ghép khác gen cùng loại bằng duy trì các thuốc ức chế miễn dịch trong suốt thời gian sống sau ghép.
• Dùng imuran hoặc cellcept trong phác đồ điều trị phải theo dõi bạch cầu trong máu.
• Nếu bạch cầu hạ dưới 4,0 x 103 phải ngừng thuốc, sau 1 – 2 tuần bạch cầu sẽ trở về bình thường và có thể dùng tiếp thuốc nhưng phải giảm liều.
• Khi dùng thuốc cần phải định lượng nồng độ cyclosporin trong huyết thanh để tăng hay giảm liều sao cho đạt nồng độ tối thiểu.

Tái khám định kỳ:

• Tháng đầu sau khi xuất viện: 10 ngày tái khám 1 lần.
• Tháng thứ 2 sau khi xuất viện: 15 ngày tái khám 1 lần.
• Tháng thứ 3 đến tháng thứ 6: mỗi tháng tái khám 1 lần.
• Sau 6 tháng nếu bạn cảm thấy không có gì khác lạ hay khó chịu thì có thể 2-3 tháng đi tái khám một lần (khi cảm thấy cơ thể khó chịu hoặc có những biểu hiện không bình thường nên đi kiểm tra ngay).

Nguồn: Bệnh viện 108