Khó nuốt do bệnh lý màng ngăn thực quản (web thực quản)- Bệnh viện Hoàn Mỹ Sài Gòn

Các trường hợp lâm sàng

Trường hợp 1

• Bệnh nhân T. L. Q ( nữ, 24 tuổi) đến khám  tại Bệnh Viện Hoàn Mỹ Sài Gòn ngày 10-03-2010  vì hay đau thượng vị và thỉnh thoảng nuốt nghẹn. 
• Bác sĩ khám bệnh nghi bệnh nhân bị đau dạ dày nên cho chỉ định nội soi dạ dày. Khi nội soi phát hiện vòng màng niêm mạc ở đoạn dưới thực quản.
• Máy soi dạ dày có đường kính 9mm không qua được nên không thể nội soi dạ dày được. Bệnh nhân được chẩn đoán Web thực quản. Sau đó được nong bằng bóng, sau khi nong, máy soi vào được dạ dày, bệnh nhân có viêm dạ dày kèm theo.

Trường hợp 2

• Bệnh nhân nam (khoảng 70 tuổi) đến khám bệnh viện Hoàn Mỹ Cửu Long vào năm 2009. Bệnh nhân bị nuốt nghẹn không ăn cơm được, chỉ ăn được cháo và uống nước  kéo dài đã hơn 20 năm.
• Bệnh nhân đã đi khám nhiều nơi không rõ chẩn đoán, nhưng vẩn không hết bệnh. Bệnh nhân được soi dạ dày nhưng đoạn giữa thực quản bị hẹp, không soi được. Sau đó được chỉ định nong thực quản.
• Trước khi nong Bác sĩ cũng rất lo lắng vì hẹp thực quản đã hơn 20 năm rất khó đáp ứng với điều trị nong, phải nong rất nhiều lần mà hiệu quả thì rất kém. Tuy nhiên khi tiến  hành nong thì cả bác sĩ và bệnh nhân đều may mắn.
• Đây không phải hẹp thực quản do sẹo xơ mà mà web thực quản. Đoạn giữa thực quản có vòng màng niêm mạc làm hẹp thực quản (Web thực quản). Bệnh nhân được nong bằng nóng nong thủy lực, màng niêm mạc bị xé rách.
• Ngày hôm sau bệnh nhân ăn được cơm như  bình thường, kết thúc hơn 20 năm chỉ biết ăn cháo và uống nước.

Một số thông tin về web thực quản

Web thực quản là bệnh lý rất ít được biết đến, ngay cả bác sĩ cũng ít có người biết có bệnh lý này. Khi chúng tôi ghi chẩn đoán web thực quản thì có bác sĩ bỏ đi và sửa lại là hẹp thực quản, coi như là không có bệnh lý này.

Thực tế có rất nhiều tài liệu về bệnh này. Bạn có thể vào google gõ vào từ “Esophageal Webs” kết qủa sẽ có rất nhiều bài và hình ảnh về bệnh lý này. Hiện nay vẫn còn có nhiều bàn cãi giữa các nhà y học về thuật ngữ, sinh bệnh học và điều trị bệnh lý này.

Có tác giả dùng từ là vòng (ring) thực quản, một số khác dùng màng (web) thực quản. Bệnh lý này thường không có triệu chứng, tuy nhiên nếu vòng làm hẹp lòng thực quản  nhiều thì gây nuốt nghẹn.

Màng thực quản có thể nằm ở mọi nơi trên thực quản, nhưng thường là nằm ở đoạn dưới thực quản. Có 03 kiểu màng được đặc tên là vòng A, B và C.

• Vòng A là màng cơ, ít gặp, nằm 1,5 -2cm trên chỗ nối thực quản dạ dày ( đường Z) và hiếm khi gây triệu chứng.
• Vòng B (còn gọi là vòng Schatzki - mang tên Bác Sĩ người Mỹ gốc đức là Richard Schatzki). Vòng Schatzki chỉ gồm lớp niêm mạc và dưới niêm mạc và nằm ở ngay chỗ tiếp giáp thực quản dạ dày (đường Z).
• Vòng C bất thường giải phẫu phát hiện trên phim chụp X quang.

Nguyên nhân sinh bệnh: 

• Nguyên nhân của Web thực quản còn đang được bàn cãi.
• Có nhiều giả thuyết do bẩm sinh, thiếu sắt, do viêm, do tự miễn…

Triệu chứng: 

• Dấu hiệu đặc trưng là khó nuốt, nhiều với thức ăn đặc hơn là thức ăn lỏng.
• Ngược lại với co thắc tâm vị hay các bệnh rối loạn vận động thực quản khác. Nuốt khó mang tính chất từng đợt lúc có lúc không, kéo dài nhiều năm nhiều tháng, khác với nuốt khó tiến triển dần do xơ hẹp hay bệnh lý ác tính.

Điều trị:

• Không có triệu chứng không cần điều trị
• Nong thực quản bằng bóng nong hoặc bằng bougie
• Có tác giả sử dụng dao cắt cơ vòng oddi để cắt màng niêm mạc.

Nguồn: Bệnh viện Hoàn Mỹ Sài Gòn