Chấn thương mắt - bệnh viện 103
1. Khái niệm
Chấn thương mắt là tình trạng tổn thương mắt do các nguyên nhân cơ, lý hóa học khác nhau gây ra.
Trong bài này khái niệm chấn thương mắt được khu trú là tổn thương do yếu tố cơ học; tổn thương mắt do các yếu tố lý hóa học khác được nêu trong bài bỏng mắt.
2. Phân loại chấn thương mắt
Phân loại theo cơ chế chấn thương được chia ra 2 loại:
Chấn thương đụng dập:
- Có cơ chế do vật đầu tù tác động với gia tốc lớn gây đụng dập, xuất huyết, hoặc nứt rách tổ chức. Do cơ chế này tác động đến thay đổi áp lực trong mô, tổ chức nên vị trí nứt, rách tổ chức thường ở các điểm yếu hoặc đối diện vị trí bị tác động.
- Ví dụ chấn thương đụng dập nhãn cầu thường gây vỡ nhãn cầu tại chân cơ trực, vùng xích đạo hoặc vùng rìa.
Vết thương xuyên:
Do vật sắc nhọn tác động vào tổ chức với gia tốc lớn gây đứt, rách tổ chức tại vị trí tác động. Vết thương xuyên hết mô tổ chức được gọi là vết thương xuyên thấu.
Tùy tác nhân gây vết thương còn tồn tại trong mô tổ chức hay không mà vết thương xuyên có thể có dị vật hoặc không có dị vật. Ví dụ: vết thương giác mạc có dị vật kim khí nội nhãn do mìn nổ……
Phân loại theo vị trí giải phẫu vùng bị tổn thương:
Chấn thương nhãn cầu: gây tổn thương lớp vỏ nhãn cầu và có thể các thành phần khác trong nhãn cầu.
Nhãn cầu là thụ cảm thể của cơ quan thị giác, có cấu trúc rất đặc biệt, tinh vi nên tổn thương vào vùng này thường để lại di chứng nặng nề, ảnh hưởng nhiều đến chức năng thị giác sau này.
Chấn thương các phần phụ của nhãn cầu: mi mắt, bộ lệ, các cơ vận nhãn, xương hốc mắt, mô tổ chức, mạch máu và thần kinh trong hốc mắt…
- Tùy từng vị trí tổn thương mà ảnh hưởng đến chức năng thị giác cũng như thẩm mỹ của bệnh nhân.
- Tổn thương phần phụ của nhãn cầu thường gặp hơn tổn thương nhãn cầu và có kết hợp với các tổn thương khác ở vùng đầu mặt, nên thường được xử trí ở các chuyên khoa khác nhau, và đôi khi bị bỏ sót khi bệnh nhân không được chuyên khoa mắt thăm khám
Nói chung, chấn thương mắt nói chung tổn thương gây ra là phức tạp – di chứng nặng nề và tỉ lệ mù loà cao nên vấn đề phòng tránh chấn thương mắt luôn cần được coi trọng đúng mức.
Ở các tuyến chuyên khoa sâu, việc xử trí chấn thương mắt ngày nay đạt được những thành tựu khá nhờ kính vi phẫu và phương tiện dụng cụ vi phẫu. Ở các tuyến cơ sở vẫn còn gặp nhiều sai sót trong xử trí ban đầu cho nên cân trang bị kiến thức cơ bản.
Nguồn: Bệnh viện 103