Bệnh Buerger: hậu quả tất yếu của nghiện thuốc lá nặng  - Bệnh viện Hoàn Mỹ Sài Gòn 

1. Bệnh Buerger là gì?

• Bệnh Buerger còn gọi là viêm thuyên tắc mạch máu (thromboangiitis obliterans) là bệnh lý thường gặp ở động mạch, tĩnh mạch tay hoặc chân.
• Bệnh Buerger có đặc điểm là sự phối hợp của phản ứng viêm và cục máu đông trong lòng mạch máu khiến lưu lượng máu bị suy giảm dẫn đến tổn thương và huỷ hoại mô, sau cùng là nhiễm trùng và hoại tử.
• Bệnh Buerger thường khởi phát ở bàn tay và bàn chân sau đó lan rộng đến  những vùng khác của chi.

2. Triệu chứng và dấu hiệu

Triệu chứng và dấu hiệu của bệnh Buerger bao gồm:

• Đau, yếu cẳng chân và bàn chân, hoặc cẳng tay và bàn tay
• Sưng bàn tay, bàn chân
• Đi khập khiễng gián cách (intermittent claudication)
• Ngón tay và ngón chân tím tái khi bị lạnh (Hiện tượng Raynaud)
• Các vết loét ở ngón tay và ngón chân

3. Nguyên nhân

Bệnh Buerger xảy ra do viêm các động mạch và tĩnh mạch ở cánh tay và cẳng chân.

Các tế bào viêm và đôi khi các huyết  khối (cục máu đông) hình thành ở mạch máu, chặn dòng chảy của máu đến và máu đi ở chân tay người bệnh. Giảm lưu lượng máu sẽ khiến các mô ở tay chân không nhận đủ oxygen và các chất dinh dưỡng để duy trì hoạt động. 

4. Yếu tố nguy cơ

Hút thuốc lá làm tăng rất cao nguy cơ bệnh Buerger. Người nghiện thuốc lá nặng rất dễ mắc bệnh.

5. Khi nào cần đi khám bệnh?

Khi bạn có những triệu chứng và dấu hiệu gợi ý bệnh Buerger: tê tay chân, yếu tay chân, tay chân lạnh hơn bình thường, đi khập khiễng gián cách.

6. Tầm soát và chẩn đoán

Bác sĩ sẽ hỏi bạn về triệu chứng và dấu hiệu.

Bác sĩ sẽ chỉ định một số xét nghiệm để hướng đến chẩn đoán, và phân biệt với những bệnh lý khác.

Các xét nghiệm này có thể bao gồm:

a- Xét nghiệm máu

Xét nghiệm có thể tìm thấy trong máu một số chất (kháng thể) giúp ta loại trừ những bệnh lý khác gây triệu chứng và dấu hiệu tương tự. Ví dụ, xét nghiệm máu có thể giúp loại trừ  bệnh xơ cứng bì, lupus, các rối loạn đông máu, đái tháo đường…

b- Dấu hiệu Allen

Bệnh nhân nắm chặt bàn tay. Bác sĩ dùng bàn tay mình xiết chặt cổ tay người bệnh. Sau đó, bệnh nhân mở lòng bàn tay và bác sĩ cũng buông tay mình khỏi cổ tay bệnh nhân. Dựa trên thời gian phục hồi màu sắc ở bàn tay bệnh nhân, sơ bộ có thể đánh giá lưu lượng của các mạch máu. Máu đến bàn tay một cách chậm chạp là dấu hiệu gợi ý cho bệnh Buerger.

c- Chụp động mạch

Chụp động mạch, còn gọi là chụp mạch máu, giúp thầy thuốc hiểu rõ tình trạng của các động mạch. Bác sĩ tiêm cản quang vào động mạch sau đó chụp Xquang hoặc dùng các kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh khác.

Siêu âm Doppler mạch máu, chụp MSCT 64, chụp động mạch xoá nền kỹ thuật số (DSA) v.v. là những phương pháp mới để chẩn đoán bệnh Buerger.

7- Biến chứng

• Khi bệnh nặng hơn, lưu lượng máu đến các chi sẽ giảm.
• Do tắc nghẽn tại động mạch, máu khó đến được các đầu ngón tay và ngón chân.
• Các mô không nhận đủ máu sẽ thiếu oxy và chất dinh dưỡng để sống còn.
• Hoại tử vùng da và mô ở đầu ngón tay, ngón chân sẽ xảy ra.

8. Điều Trị

a. Cai thuốc lá dưới mọi hình thức

b. Các điều trị khác

Bệnh Buerger không thể chữa khỏi được. Bác sĩ có thể dùng nhiều loại thuốc để giảm bớt các triệu chứng và dấu hiệu của bệnh. Các chọn lựa bao gồm:

• Thuốc để cải thiện lưu lượng máu và làm tan cục máu đông
• Phẫu thuật cắt lọc các dây thần kinh bị tổn thương (phẫu thuật cắt thần kinh giao cảm) để giảm đau
• Đoạn chi, nếu nhiễm trùng và hoại thư xảy ra

9. Phòng ngừa

Bạn có thể phòng ngừa bệnh Buerger bằng cách bỏ thuốc lá. Nếu bạn không nghiện, xin hãy tránh xa điếu thuốc.

10. Tự chăm sóc

• Hãy chăm sóc kỹ các ngón tay và ngón chân của mình khi bị bệnh Buerger.
• Kiểm tra phần da ở tay, chân mỗi ngày để phát hiện những vết cắt và trầy xước.
• Lưu lượng máu đến nuôi các chi không đủ khiến cơ thể khó chống chọi với nhiễm trùng.
• Những vết rách da và trầy xước nhỏ sẽ có thể là tiền đề cho những nhiễm trùng nặng sau này.
• Rửa kỹ các vết trầy xước da và băng sạch. Hãy theo dõi sát vết thương xem chúng có lành lại không.
• Nếu vết thương xấu đi, cần phải khám bệnh ngay.

Nguồn: Bệnh viện Hoàn Mỹ Sài Gòn